Kimikatet sintetike janë bërë pjesë e pandashme e jetës moderne nga produktet e kujdesit personal te ambalazhet ushqimore, mobiljet dhe pajisjet shtëpiake. Por, sipas një raportimi të fundit të The Guardian, një numër në rritje ekspertësh shëndetësorë po shprehin shqetësim për efektet afatgjata të ekspozimit të përditshëm ndaj këtyre substancave, veçanërisht në SHBA, ku më pak se 1% e mbi 40,000 kimikateve të përdorura në produkte të konsumit janë testuar në mënyrë rigoroze për sigurinë ndaj njeriut.
Ndër substancat më problematike renditen pesticidet, ftalatet, bisfenolet, retardantët e flakës dhe PFAS të njohura ndryshe si “kimikatet e përjetshme”. Studimet i lidhin këto kimikate me një sërë sëmundjesh serioze si kanceri, diabeti, sëmundjet neurologjike, çrregullimet hormonale dhe infertiliteti.
Pesticide – Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit (EPA) i përcakton pesticidet si çdo substancë kimike që përdoret për të rregulluar, parandaluar ose shkatërruar bimët ose dëmtuesit, zakonisht insektet, brejtësit ose mikroorganizmat si kërpudhat dhe bakteret.
EPA thotë se veprimet e saj rregullatore dhe përmirësimet në shkencë gjatë viteve të fundit kanë çuar në “një rritje të përdorimit të pesticideve më të sigurta dhe më pak toksike, trend të përgjithshëm të uljes së rrezikut nga pesticidet”.
Megjithatë, pesticidet janë lidhur me një listë problemesh shëndetësore afatgjata, duke përfshirë: kancerin e prostatës, mushkërive, tiroides dhe palcës së kockave; diabetin; sëmundjen e Parkinsonit; astmën etj..
Ftalatet – Ftalatet janë një grup kimikatesh që përdoren më shpesh për ta bërë plastikën më fleksibile dhe më të vështirë për t’u thyer. Ato veprojnë gjithashtu si një agjent lidhës ose tretës. Ato u prezantuan për herë të parë në vitet 1920 si një shtesë në klorurin polivinil (PVC) dhe disa produkte të kujdesit shëndetësor, siç janë repelentët kundër insekteve.
Ato janë në kozmetikë dhe produkte të kujdesit personal (shampo, parfum, manikyr thonjsh, llak flokësh, peceta sanitare dhe më shumë), dysheme vinili, perde dhe letër-muri të vogla, mushama shiu, pajisje mjekësore si tuba plastike, perde dushi, fletë plastike dhe paketim ushqimesh, produkte farmaceutike, vajra lubrifikues dhe detergjentë.
Këshilli Kombëtar i Kërkimeve deklaroi në një raport të vlerësimit të riskut të vitit 2008 se këto lidhje kanë të bëjnë me defektet riprodhuese dhe gjenitale, numrin më të ulët të spermatozoideve, çrregullimet e hormoneve dhe infertilitetin në studime të shumta mbi kafshët.
Retardantët e flakës – Që nga vitet 1970, qindra kimikate janë përdorur për të ndaluar përhapjen e zjarrit në një gamë të gjerë artikujsh të zakonshëm shtëpiakë dhe produkte të tjera. Llojet e zakonshme përfshijnë: retardantët e flakës së bromuar (më të përdorurit), OFR, TBBPA, HBCD dhe OPFR.
Ato mund të gjenden në shkumë mobiliesh, qilima, perde dhe tekstile të tjera, ngjyra, paketim ushqimesh, izolim shtëpiak, pajisje shtëpiake, lodra, elektronikë (laptopë, televizorë, telefona, kabllo, tela), sedilje makinash dhe pjesë të tjera automobilistike, si dhe në shumë produkte për foshnje.
Bisfenolet – Bisfenolet janë një grup kimikatesh të përdorura për të prodhuar plastikë, rrëshira epoksi dhe produkte të tjera që nga vitet 1960. Shumë produkte plastike të tregtuara si pa BPA përmbajnë kimikate të ngjashme zëvendësuese. Ato gjenden në letër faturash, mbështjellës të kanaçeve të ushqimit dhe pijeve, paketime ushqimore, DVD dhe CD, pajisje mjekësore, lodra dhe pjesë automobilistike, shishe uji dhe disa izolues dentarë.
Kimikatet PFAS – PFAS, shkurtim për substancat perfluoroalkil dhe polifluoroalkil, janë një grup prej të paktën 4,700 kimikatesh sintetike që kanë qenë në prodhim komercial që nga vitet 1940 për t’i bërë sipërfaqet rezistente ndaj njollave, ujit dhe yndyrës.
Kimikatet PFAS mund të gjenden në enë gatimi që nuk ngjitin, retardantë zjarri , substanca që largojnë njollat dhe ujin, mobilje, rroba të papërshkueshme nga uji, kuti picash dhe enë për të marrë me vete, paketime ushqimesh, qilima dhe tekstile, goma dhe plastika, elektronikë dhe në disa lloje fillesh dentar.
