Presidenti i Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut tha të enjten (25 Janar) se Britania kishte një detyrim ligjor për t’iu përmbajtur urdhrave të saj pasi kryeministri Rishi Sunak tha se ai do të injoronte urdhra të tillë lidhur me planin e tij për të dërguar disa azilkërkues në Ruandë.
Sipas skemës, azilkërkuesit që arrijnë në brigjet jugore të Anglisë me varka të vogla do të dërgohen në vendin e Afrikës Lindore, raporton Reuters.
Megjithatë, në qershor 2022, GJEDNJ lëshoi një urdhër të minutës së fundit – të njohur si masa të përkohshme sipas Rregullës 39 – për të parandaluar dëbimet e para. Nëntorin e kaluar, Gjykata e Lartë e Mbretërisë së Bashkuar vendosi gjithashtu se politika ishte e paligjshme për shkak të dështimeve në sistemin e Ruandës.
Për të kapërcyer këtë, një projekt-ligj po kalon në parlamentin britanik për ta shpallur Ruandën të sigurt dhe për t’u dhënë ministrave fuqinë për të vendosur nëse do të zbatojnë urdhrat e GJEDNJ.
“Ekziston një detyrim i qartë ligjor sipas konventës që shtetet të respektojnë masat e Rregullit 39”, u tha gazetarëve në Strasburg presidentja e ECHR Siofra O’Leary.
Aty ku shtetet nuk kishin respektuar urdhrat, të lëshuara “në rrethana të jashtëzakonshme ku ekziston një rrezik real dhe i menjëhershëm i dëmit të pariparueshëm”, gjykata kishte vendosur se ata kishin shkelur Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut, tha O’Leary.
Ajo vuri në dukje se vetë Britania u kishte kërkuar publikisht shteteve të tjera që të respektonin urdhrat e Rregullës 39, më e fundit ishte që Rusia të lironte kritikun e Kremlinit Alexei Navalny në vitin 2021.
Në përgjigje, zëdhënësi i Sunak tha se qeveria ishte e bindur se ligji përputhej me ligjin ndërkombëtar.
“Nuk duhet të ketë nevojë që Strasburgu të ndërhyjë për të bllokuar fluturimet në mënyrën që bënë në vitin 2022. Kryeministri ka qenë i qartë vazhdimisht se nuk do të lejojmë një gjykatë të huaj të bllokojë fluturimet nga nisja”, tha ai.
Politika e Ruandës është një nga premtimet kryesore të Sunak përpara zgjedhjeve që priten këtë vit dhe ai është nën presion si nga ligjvënësit e krahut të djathtë në Partinë e tij Konservatore, ashtu edhe nga votuesit e shqetësuar për mijëra azilkërkues që mbërrijnë pa leje nëpër Kanal.
Pothuajse 30 mijë persona udhëtuan për në Ruandë vitin e kaluar dhe Britania shpenzon më shumë se 3 miliardë paund (3.82 miliardë dollarë) në vit për përpunimin e kërkesave për azil, me koston e strehimit të atyre që presin një vendim që shkon rreth 8 milionë paund në ditë.
Javën e kaluar, ligjvënësit në Dhomën e Ulët të Parlamentit mbështetën “Projektligjin për Sigurinë e Ruandës” të Sunak, pavarësisht një rebelimi nga kritikët e tij të krahut të djathtë, të cilët thanë se ligji nuk ishte mjaft i ashpër për të siguruar që gjyqtarët të mos bllokonin dëbimet.
Megjithatë, vërejtjet e O’Leary mund t’u ofrojnë ndihmë kritikëve. Të hënën, ligjvënësit në dhomën e sipërme të parlamentit mbështetën një mocion kryesisht simbolik për të shtyrë ratifikimin e një traktati të ri me Ruandën dhe ata mund të kërkojnë të ndryshojnë projektligjin kur të dalë para tyre javën e ardhshme.
Roli i GJEDNJ është të zbatojë Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut mbi 46 anëtarët e Këshillit të Evropës, duke nxjerrë vendime detyruese për ato shtete nëse ato kryejnë shkelje. Ndërsa Britania është larguar nga Bashkimi Evropian, ajo mbetet anëtare e Këshillit të Evropës.
