Bota
Shkenca tregon se sa gjumë duhet të bëjmë gjatë natës
Sa duhet të flemë? Çfarë thonë ekspertët për këtë? Do të habiteni kur të mësoni verdiktin shkencor për sasinë e gjumit që duhet të bëjmë nëse duam të gëzojmë shëndet të mirë dhe të jemi vërtet produktivë.
Shumë herë (dhe gabimisht) ne heqim orët e gjumit për të punuar, studiuar apo stërvitur, duke menduar se do të fitojmë kështu më shumë kohë. Por, harrojmë që përfitimet që kemi nga një pushim në sasinë e duhur janë shumë më të mëdha.
1. Ndihmon në luftimin e depresionit
Depresioni shoqërohet me hormonet e stresit, si adrenalina dhe kortizoli. Pak orë gjumë rrisin prodhimin e tyre, ndërsa nëse trupi relaksohet dhe fle mirë, lehtësojmë praninë e melaninës dhe serotoninës. Këto substanca kundërshtojnë efektet negative të shkaktuara nga stresi dhe na ndihmojnë të ndihemi më mirë emocionalisht.
2. Ruan shëndetin kardiovaskular
Pagjumësia rrit nivelin e hormoneve të stresit në gjak. Kjo, nga ana tjetër, shkakton një rritje të presionit të gjakut dhe rrahjeve të zemrës. Në këtë kuptim, stresi konsiderohet një faktor rreziku për sëmundjet kardiovaskulare.
3. Përmirëson kujtesën
Kur flemë, truri vazhdon të punojë, pasi lidhjet nervore nuk ndalen. Disa studime kanë treguar se gjumi menjëherë pas studimit sjell përmirësime në kujtesë.
4. Ndihmon për të humbur peshë
Pagjumësia bën që stomaku të lëshojë më shumë hormonin e oreksit. Kjo është arsyeja pse mungesa e gjumit është e lidhur me obezitetin.
5. Kontribuon në forcimin e sistemit imunitar
Një tjetër nga sistemet që funksionon gjatë gjumit është sistemi imunitar, sepse ai rigjenerohet dhe forcohet për të luftuar mikrobet dhe toksinat. Me fjalë të tjera, nëse pushojmë mirë, do të kemi një shans më të mirë për të shmangur infeksionet.
Sa gjumë duhet të flini sipas shkencës?
Siç e kemi parë, gjumi ndikon pothuajse në të gjitha sistemet që e bëjnë trupin të funksionojë. Kjo është arsyeja pse shëndeti mendor, fizik dhe emocional varet nga cilësia e gjumit, si dhe nga niveli i produktivitetit që kemi.
Me siguri e keni dëgjuar teorinë që thotë se duhet të flemë 8 orë në ditë. Kjo vjen nga viti 1938, kur Nathaniel Kleitman, një studiues, kaloi pak më shumë se një muaj në një shpellë të errët me një nga studentët e tij. Kur analizuan modelin e tyre të gjumit, ata kuptuan se flinin nga 8 deri në 8 orë e gjysmë në natë.
Ka disa studime që mbështesin se gjumi prej 8 orësh sjell përfitime shëndetësore. Për shembull, në rastin e studentëve, është vërtetuar se gjumi i keq ndryshon negativisht performancën akademike. E njëjta gjë vlen edhe për vendin e punës.
Nga ana tjetër, disa studime konfirmuan se vdekshmëria është më e ulët tek ata që flenë 7-8 orë në ditë dhe më e lartë për njerëzit që flenë më pak se 4 orë në ditë. Fakti që gjatë ditës performoni siç pritej, duke fjetur më pak se 8 orë, nuk do të thotë se kjo është pozitive për shëndetin tuaj.
Kur nuk flemë mjaftueshëm, ndodhin vetëm gjëra negative. Nga ndryshimet shëndetësore tek komplikimet mendore dhe emocionale. Pasojat mund të jenë më serioze sesa mendojmë. Këto janë disa nga gjërat që ndodhin kur nuk flemë sa duhet.
Rritja e rrezikut të diabetit të tipit 2 – Mungesa e gjumit shkakton më pak çlirim të insulinës, që është hormoni që rregullon sheqerin në gjak.
Çrregullimet e ankthit – Pagjumësia prodhon stres dhe, si pasojë, ndjenja ankthi dhe depresioni.
Humbja e dëshirës seksuale – Çrregullimet e gjumit mund të shkaktojnë testosteron të ulët te meshkujt. Pushimi i pakët dhe me cilësi të dobët kontribuon në uljen e libidos dhe prodhimin e ulët të spermës.
Redukton rritjen e muskujve – Kjo gjë ndodh sidomos pas moshës 30-vjeçare.
Pra, tani që kemi informacionin, e dimë se një orë më shumë gjumë mund të jetë shumë e dobishme për shëndetin, punën dhe të gjitha aktivitetet në të cilat përfshihemi.
Të rriturit kanë nevojë për 8 orë gjumë dhe foshnjat 13, ndërsa adoleshentët 9. Nëse i shumëfishojmë këto orë gjatë gjithë jetës, do të zbulojmë se një pjesë të madhe të jetës do ta kemi kaluar duke fjetur.
Pyetja është nëse ia vlen të investoni gjithë këtë kohë në gjumë, në këmbim të një jete më të shëndetshme? Apo do të vazhdojmë të fitojmë kohë duke fjetur pak, derisa trupi ta pësojë e të jetë tepër vonë?
Autoritetet shëndetësore në Shtetet e Bashkuara kanë lëshuar një paralajmërim urgjent pasi mijëra pasagjerë mund të jenë ekspozuar ndaj fruthit, sëmundjes më ngjitëse në botë, në aeroportin ndërkombëtar Neëark Liberty në New Jersey.
Sipas Departamentit të Shëndetësisë të New Jersey-t (NJDOH), një person i infektuar, jo rezident i këtij shteti, ka udhëtuar nëpër terminalet B dhe C më 19 dhjetor, mes orës 07:00 dhe 19:00, gjatë kulmit të udhëtimeve festive.
Zyrtarët paralajmërojnë se vendndodhja e saktë e personit nuk dihet, ndërsa po kryhet gjurmimi i kontakteve. Personat e ekspozuar mund të shfaqin simptoma deri më 2 janar 2026. Fruthi shfaqet me temperaturë të lartë, kollë, rrjedhje hundësh, sy të skuqur dhe skuqje të lëkurës, ndërsa mund të shkaktojë ndërlikime të rënda, si pneumonia dhe encefaliti.
Sipas CDC-së, në SHBA janë regjistruar mbi 2000 raste fruthi gjatë vitit 2025 dhe tre viktima, duke e bërë këtë shpërthimin më të madh që nga viti 1992.
Ekspertët fajësojnë rënien e normave të vaksinimit, duke theksuar se vaksina MMR mbetet mjeti më efektiv për parandalimin e sëmundjes. Autoritetet u bëjnë thirrje qytetarëve të vaksinohen dhe të kontaktojnë mjekun para çdo vizite shëndetësore në rast dyshimi për ekspozim.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka prezantuar një plan me 20 pika për t’i dhënë fund luftës me Rusinë, të cilin e ka cilësuar si “përpjekjen më të mirë” për arritjen e paqes. Drafti, i diskutuar së fundmi me përfaqësues të SHBA-ve dhe i paraqitur edhe ish-presidentit amerikan Donald Trump, konsiderohet rreth 90% i përfunduar, por mbetet ende i hapur për disa çështje kyçe.
Plani përfshin një sërë masash që synojnë stabilizimin e situatës në Ukrainë dhe parandalimin e një përshkallëzimi të ri të konfliktit.
Çfarë parashikon plani?
Mes pikave kryesore janë ngrirja e vijës së frontit, krijimi i një ushtrie të fuqishme ukrainase prej rreth 800 mijë trupash, e mbështetur financiarisht nga partnerët perëndimorë, si dhe vendosja e garancive të forta të sigurisë, të ngjashme me nenin 5 të NATO-s.
Gjithashtu, parashikohet anëtarësimi i Ukrainës në Bashkimin Europian, me kërkesën që të përcaktohet një afat i qartë për këtë proces. Kievi kërkon që kjo të jetë një garanci politike dhe strategjike për të ardhmen e vendit.
Siguria dhe garancitë ndërkombëtare
Plani përfshin një marrëveshje dypalëshe sigurie me Shtetet e Bashkuara dhe mbështetje ushtarake nga vendet evropiane, përfshirë mbrojtjen ajrore, tokësore dhe detare. Gjithashtu, parashikohet krijimi i një mekanizmi monitorimi për të shmangur rifillimin e luftimeve dhe për të garantuar respektimin e marrëveshjes.
Një tjetër element i rëndësishëm është lirimi i të gjithë robërve të luftës dhe civilëve të ndaluar, si dhe organizimi i zgjedhjeve pas arritjes së një marrëveshjeje paqeje.
Donbasi, nyja më e ndërlikuar
Rajoni i Donetskut mbetet pika më e vështirë e negociatave. Kievi refuzon çdo skenar që parashikon dorëzimin e territoreve të pushtuara dhe propozon krijimin e një zone të çmilitarizuar, ku të dyja palët të tërhiqen dhe siguria të garantohet nga forca ndërkombëtare.
Çështja e Zaporizhzhias
Një tjetër pikë e ndjeshme është centrali bërthamor i Zaporizhzhias, aktualisht nën kontroll rus. Zelensky propozon që ai të funksionojë si një “joint venture” mes Ukrainës dhe Shteteve të Bashkuara, me administrim të përbashkët dhe mbikëqyrje ndërkombëtare. Sipas tij, kjo do të garantonte sigurinë energjetike dhe do të shmangte rreziqet e një aksidenti bërthamor.
Qëndrimi i Moskës
Nga ana tjetër, Moska ka reaguar me tone të ashpra. Presidenti rus Vladimir Putin ka deklaruar se Perëndimi po përpiqet ta detyrojë Ukrainën të pranojë kushte të pafavorshme, ndërsa ka paralajmëruar se Rusia do të vazhdojë operacionet ushtarake nëse nuk arrihet një marrëveshje “e pranueshme”.
Putin ka theksuar se kontrolli i plotë i rajonit të Donetskut mbetet një nga objektivat strategjikë të Rusisë, duke e konsideruar atë një zonë kyçe për sigurinë dhe interesat e saj.
Kremlini tha se pajtohet me Presidentin e SHBA-së, Donald Trump, se bisedimet për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë janë në fazën përfundimtare.
I pyetur nga gazetarët nëse Moska ndan vlerësimin e Trump pas bisedimeve me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky, zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov u përgjigj: “Sigurisht”.
Peskov refuzoi të komentojë mbi idenë e një zone të lirë ekonomike në Donbas ose mbi të ardhmen e termocentralit bërthamor Zaporizhzhia, i cili kontrollohet nga Rusia, duke thënë se Kremlini e konsideronte të papërshtatshme.
“Për momentin, nuk e konsiderojmë të nevojshme të japim detaje”, tha ai.
Sipas tij Ukraina duhet të tërheqë trupat e saj nga pjesa e Donbasit që ende e kontrollon nëse dëshiron paqe dhe se nëse Kievi nuk arrin një marrëveshje, atëherë do të humbasë edhe më shumë territor.
Putin dhe Trump folën të dielën përpara takimit të Trump në Miami me Presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskiy. Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha se një tjetër telefonatë ishte planifikuar shumë shpejt.
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
Kryetari shqiptar i komunës së Morbachut bëhet viral në Gjermani
Bujqësia po e humb peshën e saj në ekonomi, sektori në rënie të lirë
Berisha uron Kurtin për fitoren: Zgjedhjet, një sukses i vërtetë i demokracisë në Kosovë!
BE pret formim të shpejtë të institucioneve të reja të Kosovës
Zbulohet pas 12 vitesh, çfarë tha Michael Schumacher para se të aksidentohej
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
20 pikat e Zelenskyt për t’i dhënë fund luftës, Rusia kundër!
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
Autoboti i pastrimit të ujërave të zeza, po shpërndan ujë për qytetarët në Vlorë
Strakosha në formë të jashtëzakonshme, AEK-u gjen stabilitet. Garanci edhe për Kombëtaren
I dhanë mundësinë të krijojë qeverinë pa opozitën, Kurti mesazh falënderues për të gjithë votuesit e LVV: U jemi mirënjohës përjetë
Vlora 4 ditë pa ujë, kryetarja e bashkisë: Defekti, fatkeqësi natyrore. Ujësjellësi s’është në varësinë tonë, protestën po e bën opozita
Peskov: Rusia pajtohet me vlerësimin e Trump, bisedimet në fazën përfundimtare
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri
Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor
Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
Spitalet paralajmëruan se kriza e kujdesit në fund të jetës kërcënon trajtimin
Titujt e gazetave në UK
Përplasjet kufitare Taxhikistan-Taleban: Çfarë fshihet pas tyre, pse ndikojnë në Kinë?
Disidenti egjiptian kërkon falje për tweets, ndërsa konservatorët kërkojnë dëbim nga Mbretëria e Bashkuar
Peskov: Rusia pajtohet me vlerësimin e Trump, bisedimet në fazën përfundimtare
-
Albania9 hours agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
UK8 hours agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania2 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Sports8 hours agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
UK2 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania9 hours agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
Albania1 day ago
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
-
Albania1 day ago
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri