Albania
Si i gënjeu Rama shqiptarët, ja sa u rrit ekonomia në këto 12 vite
Të dhënat e Fondit Monetar Ndërkombëtar mbi rritjen reale të ekonomisë së shqiptarëve për frymë, të publikuara në databazën statistikore online të FMN-së, tregojnë se mirëqënia e shqiptarëve është përmirësuar me 69%, shifër kjo shumë më e ulët se sa pretendimi i qeverisë Rama për “rritje me 2.5 herë” të ekonomisë që prej vitit 2013.
Të dhënat e FMN-së tregojnë gjithashtu që, shumë vende të tjera me nivel ekonomik të ngjashëm me Shqipërinë në Evropën Lindore, kanë pasur rritje ekonomike shumë më të lartë se sa Shqipëria. Për shembull, përgjatë periudhës 2013 dhe 2025, ekonomia e Bullgarisë për frymë është rritur me 130%, ajo e Hungarisë është rritur me 134%, Rumania me 161% ndërsa Turqia është rritur me 124%.
Më afër në rajon, ekonomia e Serbisë është rritur me 92%.
Vendet e tjera të rajonit, të cilat kanë probleme me qeverisjen, kanë norma rritjeje të përafërta ose më të ulëta se sa Shqipëria. Maqedonia e Veriut është rritur me 69%, Kosova me 60% ndërsa Bosnja është rritur me 59%. Bjellorusia, vendi që gjendet nën diktaturë, është rritur me 34% ndërsa Ukraina, vendi që ka përjetuar një luftë mizore tashmë prej më shumë se tre vitesh, është rritur në PBB për frymë me çmime konstante me 3.9%.
Rritja ekonomike është një fushë e debatuar gjerësisht dhe ekonomistët kanë punuar tashmë prej një shekulli për të gjetur mënyrat më të mira të matjes dhe të krahasimit, për të parë ecurinë në kohë apo për të krahasuar ecurinë me vende të tjera.
Ekonomistët dallojnë rritjen e ekonomisë nominale nga ajo reale për të kuptuar drejt gjendjen e mirëqënies së popullsisë së përgjithshme ndërsa, për shkak se rritja ekonomike nuk është e njëtrajtshme dhe nuk prek në mënyrë të barabartë të gjithë popullsinë, ajo nuk nënkupton automatikisht rritje mirëqenieje.
Fondi Monetar Ndërkombëtar ka zhvilluar përgjatë dekadave një bazë të gjerë të dhënash statistikore mbi të gjitha vendet anëtare, të dhëna që gjenden të publikuara në faqen e saj të internetit për t’u konsultuar nga të gjithë të interesuarit.
Ekonomia shqiptare, e matur me dollarë ndërkombëtarë të vitit 2021, dhe me çmime konstante ishte në nivelin 12,700 për frymë në vitin 2013 dhe u rrit në 19,600 në vitin 2025. Këto nuk janë dollarë amerikanë dhe nëse po mendoni të llogarisni se një shumë e tillë parash, e lexuar në dollarë amerikanë, nuk gjenden në xhepin tonë sot, kjo ka të bëjë me faktin se po flasim për një monedhë tjetër, një monedhë që është shpikur nga FMN për të matur ecurinë e vërtetë të një ekonomie, gjë që nuk bëhet dot nëse përdoren monedhat e zakonshme, lekë apo euro, për shkak se këto monedha zhvlerësohen dhe inflacionohen.
Nëse doni të dini se sa ka qenë Prodhimi i Brendshëm për Frymë në lekë me çmimet e vitit përkatës, FMN e ka përgjigjen edhe për këtë. Në vitin 2013, PBB për frymë ishte 466 mijë lekë në vit, ndërsa në vitin 2025 pritet të arrijë në 962 mijë lekë, me një rritje në masën 106%. Diferenca e rritjes me çmime konstante në masën 69% dhe rritjes me çmime korrente 106% është inflacion.
Në të vërtetë, rritja është gjendja natyrore e ekonomisë përgjatë të gjithë historisë moderne. Çdo ekonomi në botë rritet, me raste më shpejt, me raste më ngadalë, me raste rrëzohet për shkak të krizave të ndryshme dhe pastaj rikthehet te rritja. Në ekonomiksin ndërkombëtar, flitet në fakt jo për rritje, por për ritmin e rritjes. Sepse, argumentohet me shumë të drejtë që, përgjatë epokës së revolucionit industrial, pra tre shekujt e fundit, ekonomia e Afrikës është rritur mesatarisht me 0.7% në vit ndërsa ekonomia e vendeve të zhvilluara është rritur me mesatarisht 1.7%. Diferenca prej 1%, e cila mund të duket e vogël, përgjatë dekadave bën dallimin, një ekonomi bëhet e pasur dhe tjetra mbetet e varfër.
Parë në këtë kontekst, ekonomia kombëtare përgjatë dekadës së fundit ka pasur një rritje të mjerë. Termi i përdorur teknikisht është rritje nën potencial. Vetëm pak javë më parë, Instituti i Statistikave kreu një rishikim të të dhënave mbi ecurinë e ekonomisë shqiptare që nga viti 1996 e deri më sot. Të dhënat e publikuara tregojnë se ritmi i rritjes së ekonomisë është ngadalësuar në mënyrë dramatike përgjatë dekadës së fundit, me një përmirësim pas periudhës së pandemisë COVID-19. Vitet 2012, 2013, 2024, 2015 e 2016 kanë qenë veçanërisht të këqija, sipas shifrave të INSTAT. Shifrat e viteve të fundit duhet të merren gjithsesi me rezerva pasi, historikisht, Instituti i Statistikave ka rishikuar ekonominë në rënie. Pra, nëse do të lexoje INSTAT në vitin 2012 do të lexoje për rritje në masën 1.6% ndërsa shifra e rishikuar për atë vit sot është 0.86%. Pra, nuk do të jetë çudi që kur viti 2023 të rishikohet pas një dekade, dhe nën një qeveri tjetër, vlerësimi për rritjen të mos jetë më 4.2% por më pak se kaq.
Rritja konsiderohet nën potencial për shkak se, sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar, Shqipëria ka pasur gjatë këtyre tre mandateve të qeverisjes së kryeministrit Edi Rama, potencialin, pra mundësinë, për t’u rritur në terma realë në masën 4.5% në vit. Mesatarja e shifrave të dhëna nga INSTAT flet për rritje në masën 2.7%. Diferenca prej 1.8% mund të ngjajë jo impresionuese, por në terma afatgjatë, ky deficit në rritjen ekonomike bën diferencën mes të qenit një vend i pasur dhe të qenit një vend i varfër.
Rritja ekonomike, edhe nëse është e barabartë me potencialin, apo më e lartë se sa potenciali, nuk garanton automatikisht rritjen e mirëqenies. Sepse rritja sipas gjasave nuk prek qytetarët në mënyrë të barabartë dhe se, nëse ekonomia rritet për disa, por ulet ose nuk rritet për shumicën, kjo nuk përbën rritje mirëqenieje. Është shumë domethënëse që, përgjatë viteve të fundit, rritja ekonomike është furnizuar në pjesën dërrmuese nga dy sektorë të ekonomisë, ndërtimi më shumë dhe turizmi, në shkallë më të vogël. Të dy këto sektorë nuk përfaqësojnë të gjithë shqiptarët, në fakt përfaqësojnë një pjesë të vogël të shqiptarëve. Sektorë që prekin jetën e më shumë shqiptarëve, si bujqësia dhe manifaktura, nuk kanë pasur rritje.
Të dhënat e INSTAT tregtojnë se bujqësia ka ardhur në rënie reale në katër vitet e fundit, ndërsa manifaktura, ku punësohen dhjetëramijëra shqiptarë, ka qenë në rënie përgjatë dy viteve të fundit.
Në një shembull më të thjeshtë, nëse ekonomia e një vendi rritet nga 10 në 12 lekë, pra rritet me 20%, por zyrtarët e korruptuar përvetësojnë 3 lekë, atëherë, megjithëse ekonomia është rritur me 20%, qytetarët në realitet po jetojnë me 10% më pak.
Fakti është që edhe ajo rritje e tre- katër viteve të fundit, është, jo vetëm e paqëndrueshme, pasi mbështetet te ndërtimi, por është edhe e pabarabartë./BIRN
Albania
“Që kur mesazhet janë prova?”, Rama: “Shpërdorimi i detyrës” do të rishikohet
Kryeministri Edi Rama, në konferencën e fundvitit me gazetarët, tha se në 3 mandatet e Partisë Socialiste, 37 raste i përkasin hetimeve për korrupsion apo shpërdorim detyre. Këtë të fundit, Rama e cilësoi një “nocion i cili duhet të rishikohet”.
Sipas tij, SPAK “ka dhënë dënime skandaloze”, ndërsa shtoi si një problem të madh publikimin në media të dosjeve hetimore dhe shtoi se “mesazhet nuk përbëjnë prova dhe nuk mund të jenë arsyeja parësore për të nisur gjyqe”.
“Jo çdokush që hetohet dhe akuzohet nga SPAK ka bërë korrupsion. Shpërdorimi i detyrës është një vepër që iu kthye dhe vetë BE-së, sepse është një term që futet një thes i madh. Sidomos kur jeton në një periudhë kur të gjitha llojet e tenxhereve hidhen përpjetë me gjithë kapakë për burg. BE iu rikthye nocionit me kërkesë të Gjermanisë dhe të Italisë. Ka dalë një direktivë e re për ta riparë këtë nocion, për ta specifikuar. Kushtetuta thotë që janë 3 pushtete të pavarura nga njëri-tjetri. Është pavarësia për të marrë vendime. Te vendimet nuk vjen dot një prokuror të thotë pse e vendose kështu dhe e vendose ashtu. Dhe kjo gjë ka ndodhur. Nëse vendimi im është një vendim që ka një prapavijë të qëllimshme për të përfituar në mënyrë të paligjshme apo për të sjellë një dëm, këtu unë nuk jam i pavarur, këtu vjen drejtësia tek unë”, tha Rama.
“Qysh nga fillimi i këtij kapitulli të SPAK, janë 37 raste. E dini ju sa raste nga këto 37 që përfshijnë funksionarë të niveleve të ndryshme, i përkasin viteve të mandatit të parë e të mandatit të dytë? Janë rreth 80%. Ndërkohë që vetëm një pjesë e vogël e tyre janë raste që lidhen me periudhën më vonë. Në rastet që po flasim kemi nga të gjitha, kemi dënim për prerje pylli për një kryetar bashkie. Është një dënim skandaloz, kryetari i Bashkisë së Fushë-Arrëzit ka hapur një rrugë për komunitetin ku janë prerë disa pemë. Ka bërë burg për prerje pemësh. Rasti është për turp. Ka dhe raste të tjera qe nuk kanë lidhje me korrupsion që hyjnë tek këto raste. Ka dhe raste të tjera që lidhen me pabarazinë në tendera. Kjo është një vepër tjetër, nuk është korrupsion”, shtoi Rama.
“Çfarë do të thotë mesazhe, që kur mesazhet janë prova? Dhe që kur mesazhet janë ushqim për mediat? Dhe që kur mbi bazë mesazhesh bëhen gjyqe si në kohën e gjuetive të shtrigave? Patjetër që mesazhet dhe çdo gjë tjetër janë pjesë e një procesi, por parafytyroni vetëm kaq: çfarë ndodh dhe sa përgjegjës ka secili nga pjesëmarrësit në këto gjyqet e shtrigave kur dikush të dalë i pafajshëm? Për çfarë i duhet më pafajësia atij njeriu kur i është shkatërruar tërësisht jeta dhe familja? Kush ia kthen atij njeriu pas jetën? Prandaj drejtësia demokratike ka vendosur kufij, nuk lejohen shumë nga këto gjëra që ndodhin këtu. Nuk fajësoj mediat, por ata që i ushqejnë me këtë helm. Deri tani kemi një numër të dënuarish shumë të ulët në raport me rastet. Kemi çështje të zvarritura dhe Strasburgu ka evidentuar gjëra të rënda”, shtoi kryeministri.
Albania
“Kemi raketa Javelin dhe tre anije patrulluese”, Rama: Kemi sot ushtrinë më të mirëpaguar, ia kalojmë edhe Serbisë
Gjatë konferencës vjetore me gazetarët, kryeministri Edi Rama foli edhe për ushtrinë dhe sistemin mbrojtës.
Ai u shpreh se vendi ynë ka raketa Javelin dhe tre anije patrulluese.
Ndër të tjera kreu i qeverisë deklaroi se Shqipëria ka sot ushtrinë më të mirëpaguar në rajon, duke ia kaluar kështu edhe Serbisë.
“Kemi ushtrinë më të mirëpaguar në rajon, përfshi edhe Serbinë. Ambicia jonë është që ushtria jonë të arrijë në mesataren e vendeve të NATO-s sa I përket anës financiare. Ky vit na gjen me një sistem raketor Javelin, na gjen me tre anije patrulluese që I kemi dhuratë nga Italia, na gjen me radarë falë bashkëpunimit me Francën. Ajo që mbetet ambicia kryesore është Shqipëria një vend prodhues i industrisë ushtarake.
Do prodhojmë dronët luftarakë dhe sistemet antidron. Në 2026 do të shihni edhe produktet e para. Ne vazhdojmë punën për të bërë kontrata të tjera për industrinë detare dhe ajrore”, u shpreh kryeministri Rama.
Albania
Si u krijua aleanca mes mafies shqiptare dhe karteleve të drogës në Meksikë
Nga Victor Manuel Sanchez Valdes, NORO ESTE
Njoftimi i Departamentit të Thesarit të Shteteve të Bashkuara për vendosjen e sanksioneve ndaj familjes Hysa, e cila është me shtetësi meksikane, por me origjinë shqiptare – për akuzën e pastrimit të parave në favor të fraksionit “Mayiza” të Kartelit të Sinaloas, i shtohet një liste të gjatë lajmesh që lidhin kartelet meksikanë me klane kriminale me origjinë shqiptare dhe ngre pyetjen: pse është bërë kaq e zakonshme lidhja mes organizatave të krimit të organizuar të Meksikës dhe Shqipërisë?
Në Meksikë dihet pak për mafien shqiptare, por ajo është shumë e rëndësishme në nivel ndërkombëtar, pasi, së bashku me ’Ndrangheta-n italiane, përbëjnë dy mafiet që kontrollojnë trafikun e drogës në Evropë dhe, për rrjedhojë, janë ndër aleatët kryesorë ndërkombëtarë të Kartelit të Sinaloas dhe Kartelit Jalisco Nueva Generación (CJNG). Përveç Evropës, ajo ka prani edhe në Shtetet e Bashkuara, Kanada dhe Australi, përmes emigrantëve me origjinë shqiptare të vendosur në këto vende.
Në fund të viteve ’80, si mafia shqiptare, ashtu edhe ’Ndrangheta ishin relativisht të vogla krahasuar me organizata të tjera kriminale, por nga vitet ’90 nisën të rriten falë dy faktorëve kryesorë. I pari ishte dobësimi i mafieve me ndikim të madh për shkak të ndjekjes penale nga qeveritë evropiane, si mafia siciliane (Cosa Nostra), Camorra napolitane, mafia ruse, mafia galiciane apo Union Corse. Në të gjitha këto raste, autoritetet gjetën anëtarë të gatshëm të spiunonin bashkëpunëtorët e tyre, gjë që lejoi ndjekjen penale të shumë udhëheqësve dhe i bëri këto grupe partnerë më pak të besueshme për kartelet meksikanë apo kolumbianë.
Ndërsa “spiunët” dobësonin këto mafie, kartelet meksikanë dhe kolumbianë gjetën te mafia shqiptare dhe ’Ndrangheta aleatët e duhur, pasi në të dy rastet bëhet fjalë për grupe kriminale të përbëra vetëm nga persona me lidhje të drejtpërdrejta familjare – prindër, fëmijë, vëllezër, motra, xhaxhallarë e nipër – çka ul ndjeshëm rrezikun e tradhtisë, pasi lidhja e gjakut është vendimtare.
Faktori i dytë është se, në një kohë të shkurtër, falë diasporës së emigrantëve nga Shqipëria dhe Kalabria (rajon në jug të Italisë, prej nga e ka origjinën ’Ndrangheta dhe që karakterizohet nga të ardhura më të ulëta se pjesa tjetër e vendit), ata arritën të vendosin prani pothuajse në të gjitha vendet e Evropës, veçanërisht në porte, qendra të mëdha financiare, kryeqytete me popullsi të madhe dhe zona me rritje të shpejtë ekonomike.
Për shembull, mafia shqiptare ka prani në qytete shumë të rëndësishme si Londra, Berlini, Parisi, Stokholmi, Stambolli, Nju Jorku, Sidnej, Toronto, Madridi apo Roma, si dhe në porte me trafik të lartë tregtar në Evropë, si Hamburgu në Gjermani, Algeciras dhe Valencia në Spanjë, Antverpeni në Belgjikë dhe Roterdami në Holandë.
Duke qenë se portet janë pika kryesore e hyrjes së drogave si kokaina dhe fentanili në Evropë, dhe mafia shqiptare është ajo që është më e infiltruar në këto pika, ajo bëhet një aleate kyçe për organizata si Karteli i Sinaloas apo CJNG.
Por përveç këtyre dy arsyeve, ekziston edhe një e tretë që e dallon mafien shqiptare: përveç rolit kyç në trafikun e drogës, ajo u ofron organizatave meksikane edhe qasje në një rrjet shumë të gjerë pastrimi parash në Evropë dhe në pjesë të tjera të botës, si Kina.
Shqiptarët investojnë në projekte imobiliare luksoze në të gjithë Evropën; janë pronarë kazinosh, hotelesh, qendrash turistike, spa-sh dhe restorantesh, por gjithashtu kanë krijuar aleanca me kinezë dhe turq për interesa në biznese të vogla me produkte të lira dhe pirateri në qytete të ndryshme.
Po ashtu, janë identifikuar operacione të tyre në qendrat kryesore financiare të Evropës, si Cyrihu, Gjeneva, Frankfurti apo Londra, si dhe blerje kriptomonedhash, përdorimi i platformave të lojërave elektronike apo mashtrime masive përmes mjeteve digjitale.
Në përmbledhje, mafia shqiptare është bërë një partnere shumë e vlefshme për kartelet meksikanë sepse është një nga blerëset më të mëdha të drogës, ka një rrjet të gjerë shpërndarjeje në Evropë dhe vende të tjera, ofron shërbime tepër të rëndësishme si pastrimi i parave dhe madje mund të sigurojë edhe armë të rënda.
Kjo bën të mundur që i njëjti klan shqiptar të ketë marrëdhënie biznesi me kartele armike mes tyre, si Karteli i Sinaloas dhe CJNG, sepse kostoja e prishjes së marrëdhënies është më e lartë sesa tolerimi i mungesës së ekskluzivitetit.
Gjithashtu, është e rëndësishme të theksohet se, ndryshe nga Karteli i Sinaloas apo CJNG, mafia shqiptare nuk është një organizatë e vetme, por shumë të pavarura: çdo klan familjar funksionon si një bandë më vete, me portofolin e vet të bizneseve. Ndryshe nga organizatat kriminale meksikane, të cilat shpesh përplasen dhe konkurrojnë dhunshëm, shqiptarët rrallë përfshihen në konflikte të dhunshme dhe shumicën e kohës bashkëpunojnë mes tyre dhe ndajnë fitimet.
Për këtë arsye nuk është aspak çudi që familja Hysa, e vendosur në Meksikë, dhe që qeveria amerikane e lidh me fraksionin Mayiza, të shërbejë si urë lidhëse me klanet e mëdha evropiane dhe që, përveç pastrimit të parave përmes kazinove, të ofrojë qasje në një katalog shumë të gjerë investimesh në Evropë, gjë që është jashtëzakonisht e vështirë për t’u zbuluar nga autoritetet meksikane. Pikërisht për këtë arsye, prej vitesh marrëdhënia mes organizatave shqiptare dhe atyre meksikane është intensifikuar.
-
UK1 day agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania1 day agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
Albania3 days agoShqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Sports1 day agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
UK3 days agoRrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania1 day agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
Albania2 days agoVIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
-
Kosova18 hours agoKëta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
