1907: Kur shoqata patriotike shqiptare “Shok’nija” nga Gjilani angazhohej për hapjen e shkollave shqipe dhe nuk pajtohej me familjen e myftiut të Prishtinës
Më datën 10 mars 1907 konsulli austro-hungarez nga Shkupi, Alfred Rappaport, njoftonte eprorët e tij mbi disa përparime sa i përket lëvizjes shqiptare në kazatë e Kosovës. Por shqiptarët ishin të përçarë mes krahut konservator që nuk e kundërshtonte Perandorinë Osmane dhe kërkonte vetëm ruajtjen e disa privilegjeve dhe – në anën tjetër – krahut që synonte emancipimin dhe hapjen e shkollave shqipe. Rappaport njofton se krerët e Kaçanikut janë bindur të tregohen solidarë me të pakënaqurit e Prishtinës, shkruan KOHA.
Disa emisarë të Prishtinës shkuan në Tetovë për të përgatitur terrenin, por qeveria e kazasë i arrestoi agjitatorët dhe përkrahësit e tyre (gjithsej 24 individë). Presheva dhe Gjilani po ashtu i janë bashkuar agjitacionit. Por karakteri i kësaj lëvizjeje, shkruan konsulli, ishte kundërshtimi i tatimeve të reja. Kjo po shfrytëzohet nga familja e pushtetshme e myftiut të Prishtinës për të shkarkuar njëkohësisht edhe komandantin e batalionit të xhandarmërisë, Kemajl Beun.
Sipas konsullit, ende nuk ka ndonjë bashkëpunim mes lëvizjes së shqiptarëve që kundërshton tatimet e reja dhe synimeve kulturore të shoqatës “Shok’nija” në Gjilan, sepse familjes së myftiut të Prishtinës, e cila gjendet në krye të agjitacionit, as që i intereson çështja kombëtare shqiptare. Por, shkruan Alfred Rappaport, nga burime të besueshme kuptoj se disa aktivistë të “Shok’nija” në Gjilan tani për tani janë të kujdesshëm dhe kërkesat e tyre nuk po i shprehin në tubime të hapura, por fshehurazi disa aktivistë janë deklaruar se lëvizja e tanishme ndoshta mund të çojë në paraqitjen e kërkesës për hapjen e shkollave në gjuhën shqipe. Këtë synim, shkruante konsulli, e konsideroj tepër optimist dhe të parakohshëm.
1911: Iliaz Aga, pronar çifligjesh dhe pasanik, dehet në një kafehane në Prishtinë dhe flet kundër pushtetit turk. Pason një kërdi osmane, ku vriten disa njerëz dhe plagosen dy hebrenj. Një vit më parë Iliaz Aga ishte dënuar me 50 goditje me shkop…
Më 27 shtator 1911, konsulli austro-hungarez nga Mitrovica, Ladislaus von Tahy, raportonte se në ditën e dytë të Bajramit, më 25 të këtij muaji (shtator 1911), qyteti i Prishtinës ishte arenë e ngjarjeve të përgjakshme. Iliaz Aga, pronar çifligjesh dhe pasanik, vitin e kaluar ishte dënuar nga Gjykata e Qarkut të Prishtinës me 50 goditje me shkop. Ky dënim u ekzekutua para ndërtesës qeveritare në Prishtinë. Për ta poshtëruar edhe më shumë Iliaz Agën, me rastin e rrahjes së tij jehoi muzika ushtarake. Iliaz Aga qe i shtyrë që ta durojë këtë poshtërim për shkak se qeveria ishte më e pushtetshme. Që nga atëherë ai vetëm priste rastin e përshtatshëm për të marrë hak.
Në ditën e lartpërmendur (25 shtator 1911) ai ishte dehur dhe në një kafehane të Prishtinës kishte filluar të mbajë një fjalim nxitës kundër qeverisë turke. Një kryexhandar osman që kishte kaluar atypari e kishte dëgjuar Iliaz Agën duke folur kundër pushtetit turk dhe me gjasë e kishte njoftuar mytesarifin (sanxhakbeun).
