Rrjetet e krimit të organizuar po përdorin call center-at në Shqipëri për të mashtruar dhjetëra mijëra qytetarë në mbarë Europën, përmes premtimeve për fitime të mëdha nga investime të rreme dhe metodave të sofistikuara të inxhinierisë sociale.
E gjitha filloi me një kërkim të thjeshtë në Google me fjalët: “mundësi investimi”. Një pasdite të zakonshme qershori në vitin 2019, Carina Christine Breunig dhe bashkëshorti i saj, Christoph regjistruan të dhënat e tyre në një platformë online investimesh të quajtur Globalix.
Brenda pak minutash ra telefoni. Në linjë ishte një burrë me zë të qetë dhe të sigurt që u prezantua si Adrian Ross, menaxheri i tyre i investimeve. Ross e ndihmoi zotin Breunig për verifikimin e llogarisë së tij si klient dhe fillimisht ai i transferoi 250 dhe 750 euro. Më pas, shumë më tepër.
Gjatë muajve që pasuan, Adrian Ross e nxiste që të kryente vazhdimisht depozita, duke i thënë se vetëm në këtë mënyrë do të mundej të kapte pozicione më të mira tregtare fitimprurëse. Christoph e ndiqte ecurinë e investimeve nga kompjuteri i tij, duke parë në ekran grafikë që ngjiteshin, fitime që rriteshin dhe bonuse që akumuloheshin – kohë gjatë së cilës ai i transferoi platformës 995 mijë euro në total.
Megjithëse ishte investitor me eksperiencë dhe pronar i një biznesi, Christoph nuk e dinte se ato që i shfaqeshin përpara syve nuk ishin kontrata të vërteta dhe se në anën tjetër të linjës telefonike, pas pseudonimit Adrian Ross fshihej një i ri shqiptar, operator në një call-center në Tiranë.
Një vit më vonë, pas një serie të dështuar përpjekjesh për t’i tërhequr fondet, Christoph kuptoi se kishte rënë viktimë e një skeme mashtruese dhe iu drejtua policisë.
Historia e çiftit Breuning nga zona e Aschaffenburg, një qytet rreth 40 kilometra në lindje të Frankfurtit në skajin veriperëndimor të landit të Bavarisë në Gjermani, nuk është e izoluar. Autoritetet policore kundër krimit kibernetik në Bavari morën një duzinë kallëzimesh të ngjashme mes viteve 2019-2021 nga qytetarë të mashtruar nga të paktën 5 platforma investimesh online.
Hetimet e mëtejshme zbuluan se pas platformave qëndronte një grup i strukturuar kriminal që operonte nëpërmjet disa call centar-ash në Izrael, Serbi dhe Shqipëri – e quajtur “Blue Energy Call”.
Ndërsa viktimat shtriheshin edhe në Greqi apo Mbretërinë e Bashkuar, vetëm në Gjermani kjo skemë mashtruese, bazuar në rastet e raportuara, ka shkaktuar miliona euro dëm financiar ndaj 105 individëve. Megjithatë, prokurorët gjermanë besojnë se numri i rasteve të paraportuara nga viktimat është i konsiderueshëm dhe vlera e dëmit në të gjithë botën është shumë më e lartë.
Zyra Qendrore Bavareze për Ndjekjen e Krimeve Kibernetike e ka vëzhguar këtë industri mashtruese dhe zhvillimin e saj prej disa vitesh, veçanërisht që nga viti 2019. Prokurori i lartë publik pranë kësaj zyre, Dr. Nino Goldbeck, i tha BIRN se pavarësisht disa sukseseve në hetime dhe operacione gjatë viteve të fundit, situata mbetet kritike.
“Platformat mashtruese të investimeve online vazhdojnë të përbëjnë një treg fitimprurës, ku jo një apo dy, por disa grupe të krimit të organizuar shkaktojnë dëme të mëdha jo vetëm në Gjermani, por edhe në shumë vende të tjera të Europës,” tha ai.
Sipas Goldbeck, është e vështirë të përllogaritet shuma e saktë e dëmit, por vetëm në Gjermani ai arrin në miliarda euro çdo vit. “Në Bavari, humbjet tejkalojnë 100 milionë euro në vit – dhe kjo vetëm nga rastet e raportuara,” theksoi ai në një përgjigje me shkrim.
Kërcënim global
Në një botë gjithnjë e më të ndërlidhur dhe dixhitale, mashtrimi me investime është bërë një nga format më të përhapura të krimit financiar.
Sipas Interpolit, midis viteve 2022 dhe 2023, 85 përqind e kërkesave ndërkombëtare për arrestime, të ashtuquajturat “njoftime të kuqe”, kishin të bënin me raste mashtrimi.
Vetëm në vitin 2023, Qendra e Krimit Financiar dhe Kundër Korrupsionit e Interpolit mbështeti më shumë se 700 hetime për skema mashtrimi me vlerë totale prej 1.2 miliardë dollarësh, ose një miliard euro. Një nga dy llojet kryesore të mashtrimit përfshinte skema të rreme investimesh.
Viktimat joshen nga reklamat në mediat sociale, faqet e internetit dhe aplikacionet mashtruese, dhe operacionet e telemarketingut që drejtohen nga qendrat e thirrjeve, ku operatorët bëjnë thirrje të padëshiruara dhe ushtrojnë presion psikologjik ose teknika të inxhinierisë sociale për të bindur objektivat të investojnë në skema financiare të rreme, duke premtuar kthime të larta.
Përdorimi i gjerë i kriptovalutave ka hapur rrugë të reja për këta lloj mashtruesish për të operuar dhe pastruar fitimet e paligjshme.
Goldbeck tha se çelësi i mashtrimit janë të dhënat e kontaktit të investitorëve të interesuar, zakonisht të mbledhura përmes fushatave reklamuese në shkallë të gjerë të drejtuara nga kompani të specializuara të marketingut në mediat sociale.
“Këto kompani vendosin reklama mashtruese ose të manipuluara në rrjetet sociale si Facebook, në faqet e lajmeve e kështu me radhë,” tha ai. Një mjet i zakonshëm janë pretendimet e rreme për miratim nga të famshmit.
Dhe Tirana, me fuqinë punëtore të saj të re dhe shumëgjuhëshe, është bërë një qendër për qendra të tilla thirrjesh gjatë pesë viteve të fundit.
Njoftimet për shtyp të policisë tregojnë për arrestime dhe kapje të rregullta, por të dhënat e marra nga BIRN përmes kërkesave për Lirinë e Informacionit tregojnë vetëm një numër të vogël padish të suksesshme.
Shumica trajtohen nga Struktura Speciale e Shqipërisë Kundër Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit, SPAK, në bashkëpunim me Eurojust, Agjencinë e BE-së për Bashkëpunim në Drejtësinë Penale dhe agjencinë e zbatimit të ligjit të bllokut, Europol.
SPAK i tha BIRN se në vitin 2024 kishte 11 hetime aktive për mashtrime të bazuara në qendra thirrjesh që përfshinin grupe të organizuara kriminale, dhe midis viteve 2021 dhe 2024 dërgoi katër raste të tilla penale në gjyq.
Një nga hetimet më të profilit të lartë përfshinte të ashtuquajturin Milton Group – një organizatë kriminale që vepronte në Shqipëri, Maqedoninë e Veriut, Ukrainë dhe Gjeorgji. Në shtator 2022, si pjesë e një operacioni të koordinuar në 10 vende, SPAK arrestoi katër të dyshuar në Shqipëri dhe kreu kërkime në 15 qendra thirrjesh të lidhura me grupin.
Sipas Fabian Zhilla, një ekspert i krimit kibernetik me Iniciativën Globale Kundër Krimit të Organizuar Ndërkombëtar, fakti që grupe të tilla veprojnë në juridiksione të shumta i ndërlikon dhe ngadalëson hetimet.
“Serveri që strehon të dhënat e platformës mund të jetë në një juridiksion me të cilin nuk keni asnjë bashkëpunim,” tha Zhilla për BIRN. “Mund të jenë në një gjuhë të huaj, duke kërkuar kërkesa të përshtatura ose krijimin e ekipeve të përbashkëta hetimore. Mund të jetë edhe në një zonë lufte ose në një shtet autoritar.”
Mënyra e Veprimit
Skemat mashtruese shpesh kamuflohen si biznese reale, ndërsa operatorët përdorin gjuhë të ngjashme me këshilltarët e investimeve për t’i manipuluar viktimat e tyre.
E vendosur në katin e dytë dhe të tretë të Qendrës Condor në rrugën e Kavajës në Tiranë, “Blue Energy Call” ngjante në pamje të parë si çdo kompani tjetër telemarketingu, me rreshta të gjatë tavolinash ku dhjetëra operatorë kryenin telefonata në gjuhë të huaj me klientë të ndryshëm jashtë Shqipërisë.
Por sipas hetuesve gjermanë nga Prokuroria e Përgjithshme Bamberg, pas fasadës fshihej një grup i strukturuar kriminal, i cili nëpërmjet platformave ‘cybertrading’ mashtronte njerëz të zakonshëm në të gjithë Europën.
Më 16 mars 2022, rreth 50 oficerë të policisë shqiptare, 11 oficerë nga Departamenti i Hetimeve Kriminale i Bayreuth-it dhe Departamenti i Hetimeve Kriminale të Franconisë së Epërme në Gjermani, si dhe një prokuror nga Zyra Qendrore Bavareze për Krimin Kibernetik, të udhëhequr nga kolegët e tyre shqiptarë të SPAK dhe të koordinuar nga Eurojust, bastisën zyrat e kompanisë në Tiranë, si dhe një kompani IT.
Hetuesit verifikuan dhjetëra persona dhe hetuan lidhjet e tyre me organizatën kriminale. Në shumë raste, kërcitën prangat. Mes 15 të arrestuarve ishin dhe dy nga të dyshuarit si organizatorë kryesorë të skemës – Erion Kasmi dhe Xhulian Xhafa. Sipas prokurorëve, Kasmi ishte drejtuesi ‘de facto’ i call center-it “Blue Energy Call” dhe kompanisë IT-së ‘Cleartech’ shpk, ndërsa Xhafa merrej me menaxhimin e rrjetit kompjuterik, për të cilin përdorte programin Deepfreeze për të fshirë provat.
Për të ruajtur provat digjitale të krimit, tetë specialistë udhëtuan nga Bayreuth në Shqipëri, posaçërisht për të marrë masa në funksion të ekspertizës shkencore. Ata përdorën laboratorin e avancuar ‘Paladin’ dhe sekuestruan kompjuterë, serverë dhe telefona të zgjuar.
Sipas Fabian Zhillës, ekspert mbi krimin kibernetik me Iniciativën Globale Kundër Krimit të Organizuar Transnacional, ky ka qenë një nga momentet më të kritike të hetimit, pasi provat digjitale mund të fshihen me një klikim.
“Ruajtja e të dhënave digjitale kërkon një shpejtësi të jashtëzakonshme dhe një sekret hetimor të nivelit të lartë, sepse është shumë e lehtë të dëmtohen,” tha Zhilla për BIRN.
“Blue Energy Call” përdorte sistemin Panda TS, një program kompjuterik i prodhuar nga një kompani izraelite për ndërmjetës (broker) të Forex dhe CFD-ve (kontrata për derivativët financiarë). Panda TS është një platformë tregtimi ‘ëhite-label’, që mund të personalizohet me logo, ngjyra dhe emra të ndryshëm, si Globalix dhe Brokerz.
E pyetur nga BIRN, kompania Panda Trading Systems nuk i përgjigj një kërkese për koment të dërguar nëpërmjet postës elektronike.
Përveç platformave Globalix dhe Brokerz, kompania “Blue Energy Call” ka përdorur dhe faqe të tjera, të cilat, sipas Xhulian Xhafës “hapeshin dhe mbylleshin për 6 muaj ose një vit maksimumi,” pasi merrnin raportime negative në internet dhe humbiste besueshmëria.
Sipas tij, numrat e qytetarëve evropianë të mashtruar merreshin nga sistemi Panda CRM, i cili menaxhohej nga shtetas izraelitë, të cilët komunikoni kryesisht me Erion Kasmin. Sipas Xhafës, sistemin e kanë ngritur shtetas nga Izraeli dhe “të dhënat bankare apo lëvizjet e tjera menaxhoheshin nga ata.”
Viktimat shpesh manipuloheshin të shkarkonin programin ‘Anydesk’, duke u dhënë mashtruesve qasje në kompjuterat e tyre.
Arben Gramo, një avokat shqiptar, i cili përfaqëson disa nga viktimat në çështjen penale kundër Blue Energy Call, përfshirë çiftin Breuning, i tha BIRN se forma e mashtrimit e përdorur nga Kasmi dhe agjentët e tij ishte e sofistikuar.
“Kjo më parë bëhej me telefonata – ‘Alo, alo jam Leonardo DiCaprio’,” tha ai me një buzëqeshje të lehtë, duke iu referuar filmit të njohur Ujku i Wall Street, ku aktori hollivudian portretizon Jordan Belfort, një broker amerikan që manipulonte qytetarë të zakonshëm nëpërmjet telefonit për t’i bindur që të blinin aksione pa vlerë.
Sipas Gramos, format moderne të mashtrimit kanë evoluar përtej “oratorisë” së brokerëve mashtrues – një metodë që sot konsiderohet e tejkaluar, duke përdorur programe të sofistikuara që krijojnë një realitet të rremë për viktimën.
“Kjo mënyrë sot është pak e vjetër dhe ata nuk e besojnë më,” shpjegoi ai. “Por kur njerëzit shikojnë emrin e tyre në ekran, e fusin në kompjuter dhe dëgjojnë: ‘shiko ku je ti këtu, shiko si lëvizin vlerat’, ata fillojnë ta besojnë.”
“Këtu qëndron mashtrimi,” theksoi Gramo.
Në mars 2025, Zyra Qendrore e Krimit Kibernetik në Bavari ngriti akuza edhe kundër një shtetasi 42-vjeçar nga Izraeli, i cili konsiderohet si truri i kësaj skeme. I dyshuari, që besohet të ketë qenë një nga menaxherët kryesorë të grupit kriminal, u arrestua në Qipro në korrik 2024 dhe më vonë u ekstradua në Gjermani. Ai është ngarkuar me 6 akuza për mashtrim si pjesë e një grupi kriminal.
Në korrik 2024, Gjykata e Posaçme e Shkallës së Parë Kundër Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit në Tiranë e dënoi Erion Kasmin me 11 vjet heqje lirie dhe Xhulian Xhafën me 10 vjet, për mashtrim kompjuterik si pjesë të grupit të strukturuar kriminal, ndërsa 11 të pandehurit të tjerë u shpallën të pafajshëm. Gjykata gjithashtu urdhëroi sekuestrimin e dhjetëra pronave dhe llogarive bankare, por në prill 2025, Gjykata e Posaçme e Apelit vendosi ta kthente çështjen për rigjykim në shkallën e parë.
Kosto njerëzore
Për shkak të natyrës së krimit të mashtrimit, numri global i viktimave është i vështirë të përllogaritet.
Në Mbretërinë e Bashkuar për shembull, nëse një numër i konsiderueshëm e raportojnë mashtrimin tek banka e tyre, me shpresën së do t’i marrin mbrapsht paratë, vetëm 5% i drejtohen me kallëzim policisë.
Simon Miller, drejtor ekzekutiv për Politikat, Komunikimin dhe Strategjinë në CIFAS, organizatë që ofron shërbime për parandalimin e mashtrimeve në Mbretërinë e Bashkuar, shpjegoi se raportimi nuk është një hap i lehtë për njerëzit që kanë rënë viktimë e mashtrimeve.
“Ka një ndjenjë turpi që shoqëron faktin e të qenit viktimë e një krimi mashtrimi,” tha ai. “Ne flasim për njerëzit që bien viktimë dhe gjithmonë, mendoj, ekziston një supozim i nënkuptuar se ata janë treguar të pangopur ose të trashë, gjë që krijon këtë ndjenjë turpi rreth raportimit,” shpjegoi Miller.
Sipas tij, vetëm në Mbretërinë e Bashkuar ka 43 forca të ndryshme policore që kanë përgjegjësi për trajtimin e mashtrimeve dhe njerëzit shpesh nuk e dinë se ku duhet të raportojnë.
“Ndikimi i mashtrimeve tek individët është domethënës, edhe kur bëhet fjalë për skema të vogla,” theksoi ai, ndërsa shtoi se në shumë raste viktimat humbasin kursimet e jetës, por edhe besimin tek të shoqëria.
“Statistikat tregojnë një numër befasues njerëzish që i japin fund jetës si pasojë e mashtrimeve ndaj tyre,” shtoi Miller.
Nino Goldbeck, prokuror publik në Bavari, konfirmoi se autoritet në Gjermani janë përballur me raste kur viktima e skemave mashtruese janë vetëflijuar, ndërsa shumë prej tyre kanë prishur fondet e pensionit ose kanë marrë kredi për të bërë investime.
“Është shumë e rëndësishme të theksohet se paratë e investuara dhe të humbura nuk janë thjesht “para bixhozi” për viktimat,” tha ai. “Sigurisht, ka edhe viktima të pasura që arrijnë ta përballojnë humbjen financiare, por për shumicën, bëhet fjalë për kursimet e jetës që janë zhdukur,” shtoi ai.
Miller theksoi se nuk duhet harruar që shpesh, edhe autorët e këtyre skemave janë viktima, pasi detyrohen të kryejnë mashtrime në kushte të ngjashme me skllavërinë – veçanërisht në Azinë Juglindore dhe Afrikën Perëndimore.
Ky nuk është rasti shqiptar, por kjo nuk do të thotë se të rinjtë në Shqipëri të përfshirë në skema mashtruese nuk vuajnë gjithashtu pasoja.
“Pagesat e larta bëjnë që të [rinjtë] të tekrutohen fillimisht pa njohur mirë procesin, dhe me pas, si të “zënë në kurth” janë përpara dy zgjedhjeve – lënies së nje rroge të mire ose vazhdimit duke mbyllur një sy për atë që bejne,” tha kriminologu Fabian Zhilla.
“Problemi më i madh që ka ky lloj aktiviteti kriminal është kriminalizimi i të rinjve në një moshë shumë të hershme,” shtoi ai.
Ky hetim u koordinua nga Investigate Europe dhe Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative (BIRN). IJ4EU (Gazetaria Investigative për Evropën) dhe Bashkimi Evropian ofruan mbështetje financiare për hetimin. Përmbajtja e tij është përgjegjësi e vetme e Investigate Europe dhe BIRN.
