Kur këtë të shtunë, ekipet kombëtare të Serbisë dhe Shqipërisë do të përballen në ndeshjen kualifikuese për Botërorin, qindra policë do të sigurojnë stadiumin mes tyre snajperë, oficerë civilë dhe ekspertë për dronë.
Ndeshja nuk do të zhvillohet në kryeqytetin serb, por në qytetin e vogël Leskovac, ku stadiumi ka kapacitet vetëm 8100 spektatorë.
Sektori për tifozët shqiptarë do të mungojë, pasi biletat nuk ishin në shitje të lirë. Organizatorët vendas dhe UEFA duan të shmangin përsëritjen e skandalit të tetorit 2014.
Në atë kohë, Serbia dhe Shqipëria u përballën në ndeshjet kualifikuese për Kampionatin Europian. Para ndeshjes, tifozë serbë hodhën gurë drejt autobusit të ekipit shqiptar, ndërsa protestat dhe fishkëllimat mbuluan himnin shqiptar.
“Vritini shqiptarët”, thërrisnin tifozët serbë kur, në minutën e 42-të, një dron me një flamur fluturoi mbi fushë.
Në të shihej përfytyrimi i “Shqipërisë së Madhe”, ashtu siç e ëndërrojnë disa nacionalistë shqiptarë. Në fushë, mbrojtësi serb Stefan Mitrovi? e kapi flamurin, dhe menjëherë lojtarët shqiptarë vrapuan drejt tij. Pas kësaj shpërthyen përleshje në dhe jashtë fushës.
Ndeshja u ndërpre, por pasojat e saj vazhduan: në kryeqytetin e Kosovës, Prishtinë, qindra tifozë e festuan ndeshjen me karvanë makinash dhe fishekzjarre. Në zonat kufitare midis Serbisë dhe Kosovës u dogjën flamujt e të dy vendeve.
Edhe në diasporë — në Vjenë dhe Berlin — pati përleshje midis personave me origjinë serbe dhe shqiptare. Ndërkohë, vizita e planifikuar e kryeministrit shqiptar Edi Rama në Beograd u shty.
Një konflikt që s’ka përfunduar kurrë
Që atëherë, përballja midis Serbisë dhe Shqipërisë konsiderohet si një nga ndeshjet më të ndezura dhe më delikate në botën e futbollit. Tifozët nga të dyja palët vazhdojnë në fushë një konflikt që ka rrënjë shekullore.
Në qendër të konfliktit qëndron Kosova, ku jeton një shumicë shqiptare etnike. Që në kohën e ish-Jugosllavisë, kosovarët ndiheshin të anashkaluar. Në fund të viteve ’90, politikani serb Sllobodan Millosheviç nisi një luftë në Kosovë. Edhe sot, Serbia nuk e njeh Kosovën si shtet të pavarur, megjithëse ajo shpalli pavarësinë në vitin 2008.
Tifozët serbë e shprehin nacionalizmin e tyre në mënyra të ndryshme. Shpesh ultrasit e Crvena Zvezdës (Ylli i Kuq i Beogradit) udhëtojnë drejt Graçanicës, një enklavë me shumicë serbe në Kosovë.
Atje, pranë një manastiri ortodoks, valëvisin flamurin e “Serbisë së Madhe” dhe pozojnë pranë statujës së Milosh Obiliçit — kalorësit serb që, sipas legjendës, vrau një sulltan osman në shekullin XIV. Tifozët beogradas e shohin veten si mbrojtës të Evropës së krishterë kundër “pushtuesve islamikë”, duke nënkuptuar shqiptarët.
Edhe tifozët shqiptarë reagojnë në mënyrën e tyre. Për shumë prej tyre ekziston vetëm një komb — ai shqiptar. Sipas këtij koncepti, kombi shqiptar përfshin edhe territoret ku jetojnë pakica shqiptare: në Serbi, Mal të Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Greqi.
Në ndeshjet e ligës vendase, ata shpesh këndojnë këngë për luftëtarët e UÇK-së, “Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës”, e cila në mesin e viteve ’90 kishte sulmuar objektiva serbe.
Kjo atmosferë tensioni reflektohet edhe në skenën më të madhe të futbollit. Pas një ndeshjeje të fazës së grupeve në Kampionatin Europian 2024 në Hamburg kundër Kroacisë, lojtari i Kombëtares shqiptare Mirlind Daku mori një megafon dhe iu drejtua tifozëve: “Fuck Serbia”.
Daku u pezullua për dy ndeshje. Nga ana tjetër, Federata Serbe e Futbollit u gjobit në dhjetor 2024, pasi tifozët serbë tentuan të digjnin një flamur shqiptar gjatë një ndeshjeje kundër Zvicrës.
Test për atmosferën para Europianit
Në këtë kontekst, federatat e futbollit e konsiderojnë si sukses faktin që ndeshja e parë mes Shqipërisë dhe Serbisë në kuadër të kualifikueseve të Botërorit (0:0) u zhvillua pa incidente.
Për ndeshjen që u luajt në fillim të qershorit në Tiranë, Federata Shqiptare e Futbollit nuk i shiti bileta grupeve të tifozëve. Në vend të kësaj, u rritën çmimet e biletave dhe përzgjedhja u bë me short nga mbi 200 mijë aplikime.
Shumë ultras shqiptarë protestuan dhe e ndoqën ndeshjen në një shesh me transmetim publik. Ata shpalosën edhe një pankartë drejtuar federatës: “Na hiqni biletat dhe na sillni policinë, por nuk mund ta vrisni zemrën që rreh për Shqipërinë.”
A është e mundur të vijë një qetësim i shpejtë?
Në shkurt, UEFA njoftoi se Kampionati Europian U-21 i vitit 2027 do të mbahet në Serbi dhe Shqipëri — me ndeshjen hapëse në Novi Sad dhe finalen në Tiranë.
Kjo nismë u shty përpara kryesisht nga biznesmeni dhe presidenti i Federatës Shqiptare të Futbollit, Armand Duka, i cili që nga viti 2019 është anëtar i Komitetit Ekzekutiv të UEFA-s, organi më i lartë vendimmarrës i saj.
Zyrtarë sportivë dhe diplomatë nga të dy vendet e shohin këtë turne si një sinjal afrimi dhe si kontribut ndaj nismës ekonomike “Open Balkan”.
Por grupet nacionaliste të tifozëve e kanë kundërshtuar ashpër. Anëtarë të një shoqate tifozësh shqiptarë spërkatën me bojë të kuqe selinë e federatës dhe publikuan foto historike të mizorive serbe gjatë luftës në Kosovë, të shoqëruara me mesazhin:
“Ne e refuzojmë çdo bashkëpunim me vrasësit”.
Nëse Kampionati Europian i vitit 2027 do të zhvillohet vërtet në të dy vendet, kjo do të varet shumë edhe nga marrëdhëniet politike midis Serbisë dhe Shqipërisë.
Ndeshja e kthimit në kualifikimet për Botërorin, që zhvillohet këtë të shtunë, do të jetë një provë vendimtare për këtë marrëdhënie./NeueZuercherZeitung