Edhe nëse emri i tij nuk është i njohur për shumicën, duhet t’i pranojmë një kontribut të rëndësishëm Sylvain Timsit. Ky shkrimtar francez shtjelloi në vitin 2002 dhjetë strategjitë e manipulimit mediatik që fuqitë politike dhe ekonomike përdorin për një kontroll masiv të qytetarëve. Dhe, megjithëse kanë kaluar 15 vjet, Dekalogu është ende një temë e vlefshme dhe aktuale.
Është një seri manovrash manipulimi masiv. Qëllimi, sipas vetë autorit, është krijimi i individëve të bindur e të nënshtruar, si dhe promovimi i kapitalizmit, pabarazisë dhe neokapitalizmit.
Publikimi i Timsit u bë viral brenda pak minutash. Dhe autorësia i është atribuar gabimisht intelektualit amerikan Noam Chomsky. Megjithatë, është gjithashtu e vërtetë se deklaratat e Timsit janë pjesërisht të ndikuara nga mendimi i Chomsky-t, veçanërisht në lidhje me analizën kritike të rolit të masmedias në shoqëri. Le të shohim më poshtë dhjetë strategjitë e manipulimit mediatik, të formuluara nga shkrimtari francez.
Shpërqëndrimi
Shpërqëndrimi konsiston në përpjekjen për të larguar vëmendjen e publikut nga tema të rëndësishme. Për shembull, vërshimi i lajmeve shpërqendruese dhe informimi për tema të parëndësishme ose më pak të rëndësishme shoqërore.
Qëllimi është të shpërqendrohen dhe të mbahen mendjet e njerëzve të angazhuara. Duke vepruar kështu, individët përfundojnë duke u mashtruar nga ajo që u ofron media. Ata pushojnë së pyeturi se pse një lajm i caktuar nuk transmetohet dhe harrojnë problemet reale sociale.
Problem – reagim – zgjidhje
Kjo metodë është e barabartë me hedhjen e një “tullumbaceje sondë” në politikë. Që do të thotë, konsiston në testimin e reagimit të popullatës duke përhapur thashetheme dhe ide për të vlerësuar se si do të priten ato.
Analogia mediatike është të krijosh një problem dhe më pas, bazuar në reagimin e publikut, ta zgjidhësh atë dhe duke u bërë shpëtimtar socialë.
Gradualiteti
Përpjekja për të manipuluar qytetarët, në mënyrë që ata të pranojnë vendime të padrejta shoqërore. Për këtë arsye bëhet në mënyrë progresive, pak nga pak dhe me kalimin e viteve.
Për shembull, nëse qëllimi është të pushoni nga puna fuqinë punëtore të një kompanie të madhe publike, media e informuar do të përhapë lajme negative për të (rënie të shitjeve, rënie në bursë, lajme për çmimet). Kështu pak nga pak ajo do të mësojë dhe përgatisë qytetarët për “lajmet e mëdha”. Njoftimi i lajmit befasisht do të shkaktonte një revoltë sociale.
Shtyrje
Një tjetër nga strategjitë e manipulimit mediatik të Timsit është që vendimet jopopullore t’i paraqesin si “të nevojshme”, “për një të ardhme më të mirë”, ose “për të mirën tuaj”. Kjo e bën publikun të besojë naivisht se sakrificat e tyre mund të rezultojnë në përmirësim pas vdekjes.
Kështu, ata mësohen të jetojnë në mënyrë të pakënaqshme. Dhe si rezultat i zakonit, përfundojnë duke normalizuar rrethanat. Në të ardhmen, popullsia do të jetë tashmë e dorëhequr dhe e paaftë të pretendojë atë për të cilën ka luftuar më parë.
Foshnjëzimi i publikut
Sa më i madh pretendimi për të manipuluar individët, aq më shumë njeriu zgjedh një ton fëmijëror. Në shumë raste mediat i drejtohen shikuesve sikur të ishin fëmijë. U drejtohen argumenteve, personazheve dhe toneve të ëmbëlsuara që i trajtojnë qytetarët sikur të mos ishin mjaftueshëm të pjekur apo sikur të ishin të dobët mendërisht. Siç u theksua në fillim, qëllimi është të kërkohet një reagim i nënshtruar dhe i bindur në popullatë, pa një staturë sensi kritik.
Apeli ndaj emocioneve
Aspekti emocional është shumë më i fuqishëm se reflektimi aseptik dhe thjesht objektiv. Dhe mediat i bëjnë thirrje dimensionit tonë afektiv dhe të ndjeshëm.
Kështu, ata thyejnë sensin kritik të qytetarëve dhe kontrollojnë arsyetimin.Kini parasysh se sa e fuqishme është frika dhe si arrin të mobilizojë njerëzit për një kauzë gjoja “superiore”.
Mbajtja e audiencës injorante dhe mediokre
Për shkrimtarin francez, media preferon një audiencë të huaj ndaj intelektualitetit dhe kulturës. Mbajtja e saj të izoluar nga të gjitha llojet e njohurive mundëson që ajo të manipulohet më kollaj dhe e pengon të marrë qëndrime subversive ose rebele. Informacioni është pushtet.
Promovimi i mediokritetit
E lidhur me të mëparshmen, kjo është një nga strategjitë e manipulimit mediatik që kalon pa u vënë re. Programet që na ofrohen u përgjigjen shijeve të publikut apo imponohen nga media? Domethënë, a shikojmë ne atë që duam apo atë që ata duan që ne të shikojmë? Për Timsit është shumë e qartë: jetojmë të hipnotizuar nga konsumizmi dhe banaliteti. Nuk na intereson të dimë se çfarë na rrethon, sepse jemi të bllokuar në një realitet vetëkënaqësie.
Vetëfajësimi
Kur na edukojnë në injorancë, mediat na bëjnë të besojmë se jemi të vetmit fajtorë për fatkeqësitë tona dhe se aftësia jonë e dobët na shndërron në fatkeqë dhe të dështuar. Ata kërkojnë vetëfajësim përmes mbrojtjes së tyre. Kështu asgjësojnë mobilizimin shoqëror.
Njohuri të shkëlqyera të publikut
Për të kontrolluar, duhet të njohësh. Dhe oligarkitë aktuale e kanë marrë përsipër këtë përgjegjësi. Sipas autorit francez, progresi psikologjik, social dhe teknologjik u lejon kompanive të mëdha të dinë se si merr frymë çdo individ. “Sistemi” na njeh dhe falë fuqisë së tij mund të ushtrojë manipulimin që është më i përshtatshëm në një moment të caktuar.
Dekalogu me strategjitë e manipulimit mediatik të Timsit është një nga më të përdorurit aktualisht për të studiuar sistemin e pushtetit. / bota.al
