Shkencëtarët thonë se kanë zbuluar një sekret të shkëmbit 6 tonësh në qendër të Stonehenge – një zbulim që vetëm thellon misterin e vendit.
“Guri i altarit” i monumentit antik, një shkëmb ranor në qendër të tij, ka të ngjarë të ketë origjinën në Skocinë e sotme, sipas një studimi të botuar në revistën Nature.
Kjo do të thotë se ai u tërhoq më shumë se 724 kilometra në Anglinë jugore – dukshëm më larg se çdo gur tjetër në Stonehenge me origjinë të njohur.
Zbulimi ngre pyetje të thella.
Studiuesit dyshojnë se guri i altarit ishte instaluar rreth 4,500 vjet më parë, që do të thotë se njerëzit neolitikë ishin në gjendje të lëviznin shkëmbin qindra kilometra – shumë kohë përpara se të shpikeshin rrotat për pesha.
Bëhet e ditur se zbulimi u bazua në një analizë të moshës së kokrrave minerale brenda shkëmbit ranor, shkruan yahoonews, përcjell Telegrafi.
Pas profilizimit të moshës së kokrrave, studiuesit ishin në gjendje të krahasonin ato me një bazë të dhënash të mostrave të gurëve ranor në të gjithë Britaninë dhe në vende të afërta si Brittany, Francë.
“Me një shkallë mjaft të lartë sigurie statistikore, në fakt, më e madhe se 95%, ne mund të lidhim spektrin e moshës me një zonë shumë specifike në verilindje të Skocisë”, tha Chris Kirkland, bashkautor i studimit.
“Arsyeja specifike pse ky material u transportua, ne nuk mund t’i përgjigjemi drejtpërdrejt asaj”, shtoi Kirkland.
“Gjithçka që dimë është se është një copë guri prej 6 tonësh e gjysmë ka ardhur nga 750 kilometra larg. Kjo, në vetvete, na tregon shumë për shoqërinë neolitike dhe lidhjen e saj”, vazhdoi Kirkland.
Siç raportohet, Stonehenge – një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s dhe një nga monumentet megalitike parahistorike të ruajtura mirë – është i rrethuar nga pllaka të mëdha ranore të quajtura “sarsens”.
Brenda skicës së pllakave sarsens është një rreth i brendshëm me “gurë të kaltër”.
Studimi i ri ka të bëjë me gurin e altarit në mes: një shkëmb në formë tablete rreth 16 metra i gjatë, i cili tregon prova se është formuar nga veglat njerëzore.
“Është një gur i veçantë për çfarëdo arsye”, tha David Nash, profesor i gjeografisë fizike në Universitetin e Brighton, i cili ka studiuar Stonehenge, por nuk ishte i përfshirë në kërkimin e ri.
“Është një gur shumë i ndryshëm nga të gjithë gurët e tjerë në monument”, shtoi ai.
Kirkland dhe kolegët e tij studiues ekzaminuan tre mënyra se si guri i altarit mund të kishte udhëtuar nga Skocia në Stonehenge.
E para është se ai u mbart nga lëvizja e akullit, por autorët e studimit nuk mendojnë se ky është shpjegimi i duhur.
E dyta është se njerëzit e zhvendosën atë mbi tokë, por ekipi dyshon se terreni i pyllëzuar do të kishte qenë shumë sfidues.
Opsioni i tretë, që ata mendojnë se është më i mundshëm, është se guri është transportuar me varkë.
Ka dëshmi të transportit detar rreth kësaj periudhe kohore – kur Anglia e sotme kishte një vijë bregdetare të ndryshme.
Nash tha se autorët kishin arritur në “përfundime të shëndosha” në lidhje me origjinën e gurit të altarit.
“Ajo që ata kanë bërë është vërtet interesante”, tha Nash duke shtuar se gjetjet e tyre forcojnë provat se njerëzit neolitikë udhëtuan nëpër Ishujt Britanikë dhe ishin pjesë e një strukture të gjerë shoqërore.
“Ka qartë struktura sociale, ka lidhje, ka komunikim shumë të qartë të ideve”, shtoi ai.
Stonehenge është një nga rreth 1,300 rrathët e lashtë të gurëve që ekzistojnë, sipas Muzeut Britanik.
Studiuesit mendojnë se gurët e zonës janë formuar me mjete dore dhe janë ngritur me sisteme çikrik dhe rrotullash.
Ato janë të rregulluara në përputhje me lëvizjet e diellit dhe solsticeve verore dhe dimërore.
Ekspertët dyshojnë se njerëzit e neolitit i përdornin këto vende për ceremoni apo rituale, por detajet i humbasin kohës.
Ajo që në veçanti e bëri gurin e altarit të veçantë është e paqartë.
