Toka mund të kalojë kufirin kritik të ngrohjes globale prej 1.5°C brenda vetëm tre vjetësh nëse emetimet e karbonit vazhdojnë në nivelet aktuale, paralajmërojnë mbi 60 nga shkencëtarët më të njohur të klimës në botë.
Ky kufi, i përcaktuar në Marrëveshjen Historike të Parisit në vitin 2015 nga rreth 200 vende, synonte të mbante rritjen e temperaturave globale në maksimum 1.5°C mbi nivelet e fundit të shekullit të 19-të, për të shmangur pasojat më të rënda të ndryshimeve klimatike.
Megjithatë, përdorimi rekord i qymyrit, naftës dhe gazit, si dhe shpyllëzimi i pyjeve që thithin dioksid karboni, kanë vënë në rrezik arritjen e këtij qëllimi ndërkombëtar. Ndryshimet klimatike kanë përkeqësuar dukshëm fenomene ekstreme, si vala e nxehtësisë prej 40°C në Mbretërinë e Bashkuar në vitin 2022, dhe kanë shkaktuar një rritje të shpejtë të nivelit të deteve, duke kërcënuar miliona njerëz që jetojnë në zonat bregdetare.
Në fillim të vitit 2020, shkencëtarët vlerësuan se njerëzimi mund të emetonte ende rreth 500 miliardë tonë dioksid karboni për të pasur një shans 50% që ngrohja globale të mos kalojë 1.5°C. Por deri në fillim të vitit 2025, ky “buxhet karbonik” u tkurr në vetëm 130 miliardë tonë për shkak të emetimeve rekord dhe përmirësimeve në llogaritjet shkencore.
Nëse emetimet vazhdojnë me ritmin aktual prej rreth 40 miliardë tonë në vit, ky buxhet do të shterojë brenda afërsisht tre vjetësh, duke e çuar botën drejt kalimit të kufirit të ngrohjes. Viti 2024 pritet të shënojë temperaturat mesatare globale mbi 1.5°C mbi nivelet para-industriale, edhe pse një periudhë 12-mujore nuk konsiderohet shkelje formale e Marrëveshjes së Parisit, pasi ndikojnë edhe faktorë natyrorë.
Ngrohja aktuale po ndodh me një ritëm prej rreth 0.27°C në dekadë, shumë më shpejt sesa çdo periudhë tjetër në historinë gjeologjike. Pas arritjes së kufirit 1.5°C, ngrohja afatgjatë mund të ulët vetëm nëse përdoren teknologji të avancuara për të thithur dioksid karboni nga atmosfera, por shkencëtarët paralajmërojnë se kjo nuk duhet të shihet si një zgjidhje e lehtë.
Për më tepër, shkalla me të cilën energjia shtesë po akumulohet në sistemin klimatik të Tokës është rritur ndjeshëm, duke shkaktuar ngrohje të tokës, ngritje të temperaturave të ajrit, shkrirje të akujve dhe rritje të nivelit të deteve. Rreth 90% e kësaj energjie përthithet nga oqeanet, që po zgjerohen dhe po përkeqësojnë rrezikun e përmbytjeve bregdetare.
Në përgjithësi, studimi thekson urgjencën e veprimit global për të ulur emetimet dhe për të mbrojtur planetin nga pasojat katastrofike të ndryshimeve klimatike.
