Kulture
U gjet pa jetë bashkë me të shoqen në banesë, zbulohen detajet e vdekjes së aktorit të njohur
Pas pothuajse 10 ditësh hetuesit kanë zbuluar shkaqet e vdekjes së aktorit, Gene Hackman dhe gruas së tij, Betsy Arakawa.
Hackman, 95 vjeç dhe Arakawa, 65 vjeç, u gjetën të vdekur në shtëpinë e tyre në Santa Fe, New Mexico, më 26 shkurt.
Autoritetet lokale zbuluan rezultatet e autopsisë sot. Arakawa vdiq nga sindroma pulmonare hantavirus, një sëmundje e rëndë e mushkërive, sipas Heather Jarrell, kryehetuesja mjekësore.
Ndërsa, Hackman vdiq nga sëmundja kardiake hipertensionale dhe aterosklerotike, me sëmundjen e Alzheimerit si një faktor të rëndësishëm kontribuues në kolapsin e shëndetit të aktorit.
Jarrell tha se nuk kishte asnjë mënyrë për të përcaktuar një kohë specifike të vdekjes. Megjithatë, tha ajo bazuar në faktorë të tjerë të rastit, ishte e arsyeshme të konkludohej se Arakawa vdiq më 11 shkurt dhe Hackman shtatë ditë më vonë, më 18 shkurt.
nga Sam Woodhouse
Brigitte Bardot, e cila vdiq në moshën 91-vjeçare, fshiu nga kinemaja portretizimin e qetë të grave të viteve 1950, duke ardhur për të personifikuar një epokë të re të çlirimit seksual.
Në ekran, ajo ishte një koktej francez i sharmit prej koteleje dhe sensualitetit kontinental. Një botim e quajti atë “princesha e fryrë dhe kontesha e “eja këtu”, por ishte një imazh që ajo filloi ta urrente.
E reklamuar pa mëshirë si një simbol seksi hedonist, Bardot u zhgënjye nga ambicia e saj për t’u bërë një aktore serioze. Përfundimisht, ajo braktisi karrierën e saj për të bërë fushatë për mirëqenien e kafshëve.
Vite më vonë, reputacioni i saj u dëmtua kur bëri fyerje homofobike dhe u gjobit disa herë për nxitje të urrejtjes racore. Djali i saj e paditi gjithashtu për dëmtim emocional pasi ajo tha se do të kishte preferuar të “lindte një qenush të vogël”.
Ishte një shenjë në kujtimin e një ikone, e cila – në kulmin e saj – i vuri në plan të parë bikinit, dëshirën femërore dhe kinemanë franceze.
Brigitte Anne-Marie Bardot lindi në Paris më 28 shtator 1934.
Ajo dhe motra e saj, Marie-Jeanne, u rritën në një apartament luksoz në lagjen më luksoze të qytetit.
Prindërit e saj katolikë ishin të pasur dhe të devotshëm, dhe kërkonin standarde të larta nga fëmijët e tyre.
Miqësitë e vajzave mbikëqyreshin nga afër. Kur ato thyenin vazon e preferuar të prindërve të tyre, ato rriheshin me kamzhik si ndëshkim.
Ndërsa trupat gjermane pushtuan Parisin gjatë Luftës së Dytë Botërore, Bardot e kaloi pjesën më të madhe të kohës në shtëpi, duke kërcyer me muzikë disqesh.
Nëna e saj e inkurajoi interesin e saj dhe e regjistroi në klasa baleti që në moshën shtatë vjeç.
Mësuesi i saj në Konservatorin e Parisit e përshkroi atë si një nxënëse të shkëlqyer dhe ajo vazhdoi të fitonte çmime.
Jeta si një ‘eune fille’
Por Bardot e ndiente jetën klaustrofobike. Në moshën 15 vjeç, ajo kujtoi më vonë: “Po kërkoja diçka, ndoshta një përmbushje të vetes”.
Një mik i familjes e bindi të pozonte për kopertinën e Elle, revistës kryesore të grave në Francë, dhe fotografitë shkaktuan një sensacion.
Në atë kohë, gratë në modë kishin flokë të shkurtër, i kombinonin me kujdes aksesorët dhe vishnin xhaketa të qepura me kujdes e rroba mbrëmjeje prej mëndafshi.
Flokët e Brigitit i rridhnin rreth shpatullave. Me trupin e hollë dhe atletik të balerinës, ajo nuk ngjante aspak me shoqet e saj modele.
E fotografuar me një seri veshjesh rinore dhe moderne, ajo u bë personifikimi i një stili të ri “jeune fille” (vajze e re).
Në moshën 16-vjeçare, ajo e gjeti veten vajzën më të famshme të kopertinës në Paris.
Fotografitë e saj tërhoqën vëmendjen e regjisorit të filmit Marc Allegret, i cili i udhëzoi asistentit të tij, Roger Vadim, ta gjurmonte atë.
Testet e ekranit nuk patën sukses, por Vadim – i cili ishte gjashtë vjet më i madh – e mori atë, fillimisht si të mbrojturën e tij dhe më pas si të fejuarën e tij.
Ata filluan një aferë të fortë, por kur prindërit e Bardot e morën vesh, e kërcënuan se do ta dërgonin në Angli.
Roger Vadim, ‘ujku i saj i egër’
Në shenjë hakmarrjeje, ajo u përpoq t’i jepte fund jetës, por u zbulua dhe u ndalua në kohë.
Brigitte ishte e dashuruar me regjisoren aspirante.
Ai i dukej asaj si një “ujk i egër”.
“Ai më shikoi, më frikësoi, më tërhoqi dhe unë nuk dija më se ku isha”, shpjegoi ajo më vonë.
Nën një presion të tillë, prindërit e saj u dorëzuan, por e ndaluan çiftin të martohej derisa Brigitte të mbushte 18 vjeç.
Sapo u kalua ky moment historik, çifti eci drejt altarit.
Duke u bërë një ikonë
Vadim filloi ta shndërronte Bardot në yllin që ai besonte se ajo mund të ishte.
Ai ia shiti fotot e dasmës së tyre revistës Paris-Match dhe e udhëzoi atë se si të performonte në publik.
Ai e ndihmoi gruan e tij të re të gjente role të vogla në një duzinë filmash të vegjël, shpesh duke luajtur role të dashura femra të fryra, por të pafajshme.
Por, deri në vitin 1956, ajo ishte kryesisht e famshme për pozimin me bikini – deri atëherë një veshje e ndaluar në Spanjë, Itali dhe pjesën më të madhe të Amerikës për shkak se ishte në kufijtë e etikës – dhe për popullarizimin e modelit të flokëve në formë koshereje bletësh.
Pastaj erdhi peroksidi dhe pjesa që e bëri atë një yll.
Atë vit, filmi i parë i Vadimit, “Dhe Zoti krijoi gruan”, u shfaq në Paris. Ai dështoi të fitonte para në Francë, por shkaktoi trazira në Shtetet e Bashkuara.
Në një vend të mësuar me Doris Day-n, Bardot ishte një sensacion.
Personazhi i saj ndjek orekset e saj seksuale, pa turp, siç bëjnë burrat. Ajo kërcen zbathur në një gjendje transi, lëkura e saj shkëlqen nga djersa, me flokët e saj të krehura të çrregullta dhe të lëshuara.
Mungesa e saj e frenimit shkakton shembjen e rendit shoqëror; jashtë kinemasë, reagimi ishte po aq intensiv.
Ekzistencialistja Simone de Beauvoir e cilësoi atë si një ikonë të “lirisë absolute” – duke e ngritur Brigitte në statusin e një filozofie.
Por shumica morale amerikane u mobilizua. Filmi u ndalua në disa shtete dhe gazetat e denoncuan shthurjen e tij.
Për audiencën, Bardot u bë e padallueshme nga personazhi që luante. Paris-Match e quajti atë “imorale nga koka te këmbët”.
Dhe kur Bardot iku me bashkë-yllin e saj, Jean-Louis Trintignant, imazhi i saj si një libertine e shfrenuar ishte i pashmangshëm.
Ajo u divorcua nga Vadimi, i cili reagoi ashtu siç mund të reagonte vetëm një francez.
«Preferoj të kem atë lloj gruaje», tha ai, «duke e ditur se ajo është jobesnike, sesa të kem një grua që më donte mua dhe askënd tjetër».
Ai vazhdoi të punonte përsëri me Bardot, dhe më vonë jetoi me Catherine Deneuve dhe u martua me Jane Fonda.
Një nënë e pavullnetshme
Në vitin 1959, Brigitte – pas disa historive dashurie – u martua me aktorin Jacques Charrier, me të cilin luajti në filmin Babette Goes To War.
Çifti pati një djalë, Nicolas, por Bardot e urrente shtatzëninë e saj: duke e goditur veten vazhdimisht në stomak dhe duke iu lutur mjekut për morfinë për të shkaktuar një abort.
“E pashë barkun tim të sheshtë dhe të hollë në pasqyrë si një mik i dashur mbi të cilin isha gati të mbyllja kapakun e një arkivoli”, kujtoi ajo më vonë.
Pas divorcit të pashmangshëm, Nikolasi nuk e pa nënën e tij për dekada të tëra.
Ai e paditi Bardot për dëmtim emocional kur ajo botoi një autobiografi në të cilën deklaroi se do të kishte preferuar të “lindte një qen të vogël”.
Brigitte ishte tani aktorja më e paguar në Francë, me disa që sugjeronin se ajo ishte më e vlefshme në aspektin e tregtisë së jashtme sesa në industrinë e makinave të vendit.
Por ajo donte të merrej seriozisht si aktore. “Nuk kam pasur shumë mundësi të aktroj,” u ankua ajo, “kryesisht më është dashur të zhvishem.”
Ajo filloi të tërhiqte vëmendjen e regjisorëve më të respektuar të Evropës, duke fituar vlerësime kritike në dramën e fuqishme të Valës së Re të Jean-Luc Godard, Le Mépris (Përçmimi).
Por cilësia e përgjithshme e punës së saj ishte e përzier, veçanërisht kur ajo guxoi të dilte jashtë Francës dhe në Hollywood.
Një martesë e tretë, me një playboy milioner gjerman, u pasua nga një sërë të dashurash – megjithëse, në mënyrë të pazakontë, ajo e refuzoi Sean Connery-n.
Ajo bëri dhjetëra albume, së bashku me Serge Gainsbourg dhe Sacha Distel.
Me Gainsbourg, ajo regjistroi këngën shqetësuese “Je T’aime… Moi Non Plus”, megjithëse iu lut atij të mos e publikonte.
Një vit më vonë, ai e riregjistroi këngën me aktoren britanike, Jane Birkin. Ajo u bë një hit i madh në të gjithë Evropën, me versionin e Bardot që mbeti i fshehur për 20 vjet.
Aktivist për të drejtat e kafshëve
Pas gati 50 filmash, ajo njoftoi se po tërhiqej për t’ia kushtuar jetën mirëqenies së kafshëve në vitin 1973.
“Ua dhashë bukurinë dhe rininë time burrave,” tha ajo. “Do t’ua jap mençurinë dhe përvojën time kafshëve.”
Ajo mblodhi 3 milionë franga (atëherë rreth 300,000 paund) për të themeluar Fondacionin Brigitte Bardot, duke nxjerrë në ankand bizhuteritë dhe memorabiliet e saj filmike.
Bardot – ose BB siç njihej në Francë – bëri fushatë kundër vrasjes vjetore të fokave në Kanada dhe irritoi disa nga bashkatdhetarët e saj duke dënuar ngrënien e mishit të kalit.
Ajo u bë vegjetariane, sulmoi qeverinë kineze për “torturimin” e arinjve dhe shpenzoi qindra mijëra dollarë për një program për të sterilizuar qentë endacakë rumunë.
Një fund i trazuar për një jetë të trazuar
Në vitet e saj të mëvonshme, ajo u ndoq penalisht në disa raste për urrejtje racore.
Ajo kundërshtoi mënyrën se si fetë islame dhe hebraike i therin kafshët për ushqim.
Por mënyra se si ajo i shprehu kritikat e saj ishte e pafalshme dhe – në fakt – e paligjshme.
Në vitin 1999, ajo shkroi se “atdheu im është pushtuar nga një mbipopullim i të huajve, veçanërisht myslimanëve”. Kjo e dënoi Bardot me një gjobë të madhe.
Ajo vazhdoi të kritikonte martesat ndëretnike dhe të fyente burrat gej të cilët, sipas saj, “luajnë të pasmet, ngrenë gishtat e vegjël lart dhe me zërat e tyre të vegjël kastratosë ankohen për atë që i kanë bërë ata heteroseksualë të tmerrshëm”.
Bardot ishte aq shpesh në gjykatë saqë, në vitin 2008, prokurori deklaroi se ishte “i lodhur” nga ngritja e akuzave kundër saj.
Në vitet 1960, Brigitte Bardot u zgjodh si fytyra zyrtare e Marianne, emblemës së lirisë franceze.
Pastaj ajo vetë u bë një ikonë: një grua e bukur, e çliruar dhe moderne që refuzoi të konformohej me stereotipet e vjetruara.
Pas tre martesave të dështuara dhe disa tentativave për vetëvrasje, ajo hoqi dorë nga vëmendja për të bërë fushatë kundër mizorisë ndaj kafshëve. Për habinë e saj, magjepsja e medias me të vazhdoi, edhe kur fama u bë famëkeqe.
Ajo la pas bashkëshortin e saj të katërt, Bernard d’Ormale, një ish-këshilltar i politikanit të ndjerë të ekstremit të djathtë Jean-Marie Le Pen.
Dhe, në një fund të trazuar të një jete të trazuar, mendimet politike të Bardot bënë që ajo t’i kalonte vitet e fundit si një grua gjysmë e vetmuar duke luftuar akuzat për urrejtje racore në gjykata.
Legjenda e filmit francez, Brigitte Bardot, një ikonë e kinemasë e viteve 1950 dhe 1960, që në kulmin e karrierës la gjithçja për t’iu dedikuar aktivizmit për mbrojtjen e kafshëve mbylli sytë në moshën 91-vjeçare. Bardot ishte parë rrallë në publik gjatë muajve të fundit kur përballej me probleme shëndetësore, ndërkohë që këtë të diel fondacioni që artistja themeloi njoftoi ndarjen e saj nga jeta, pa dhënë më shumë detaje.
nga Mira Meksi Shkrimtare
Shënime mbi romanin ‘Engram’të Brunilda Zllamit
Shpesh kam thënë se për t’u mirëdrejtuar në xhunglën ngalakeqe të botimeve të sotme letrare, duhet feneri i filozofit cinik Diogjenit. Ndërsa ai kërkonte ‘njeriun’, sot kërkohet ‘libri letrar’. As me këtë fener në dorë nuk është e lehtë të gjendet. Mbetesh gjembaçve dhe drizave të botimit të gjithkujt që, me mendjelehtësi fëmijërore, a me shpresë se do të bëhet i pavdekshëm, i futet mjeshtërisë së tejvështirë të shkrimësisë, pa patur as më të voglën përgatitje, dhe pa asnjë grimcë talenti. Rezultati është një tmerr i vërtetë, i cili jo vetëm e ka qorollisur lexuesin, që po thyen këmbët hendekëve të librave të shkruar tmerrësisht keq, duke ia neveritur letërsinë shqipe, por edhe po dëmton rëndë gjuhën shqipe.
Në këtë panoramë të zezë të letërsisë së sotme shqipe, ka sigurisht libra të shkruar shumë mirë dhe mirë, që feksin si dritëza në errëtinë e kësaj panorama, dhe që japin shpresë për të ardhmen e letërsisë së gjuhës sonë. Ndër këto të pakta drita, për mua, është edhe romani më i fundit i shkrimtares së njohur Brunilda Zllami, Engram. Romani është realist, siç janë në përgjithësi romanet e kësaj autoreje, me elementë të shumtë dhe të spikatur të romanit psikologjik. Trajton tema, ngjarje, probleme dhe plagë të shoqërisë së sotme shqiptare, por edhe më gjerë – probleme që prekin vetë Njeriun.
Janë përsiatje mbi marrëdhëniet prind-fëmijë, mbi botë që nuk afrohen, përkundrazi: një baba që mundohet të formësojë jetën e të birit në çdo aspekt, sikur të ishte jeta e tij, apo ajo pjesë e jetës së tij që e kish dëshëruar pa e arritur dot kurrë. Duke e damkosur kësisoj jetën e të birit me fatkeqësi.
Janë përsiatje mbi hipokrizinë njerëzore, arrivizmin, moralin e nëpërkëmbur, etjen e shfrenuar për pushtet, për para- fëlligështia e njeriut e ngritur në lartësinë e vlerës në shoqërinë moderne shqiptare.
Janë përsiatje mbi dashurinë, të gjitha llojet e dashurisë: dashuritë e pamundura, të rrezikuara, dashuritë e zhbëra, ato të pavërteta, dashuritë e helmëta, dashuritë jetëshkurtra, dhe ato që lënë gjurmë të pashlyeshme në shpirt. Dashuritë që të shpëtojnë jetën dhe ato që të vrasin…
Janë përisatje mbi pendesën: ‘Pendimet janë të rënda. Si gurë të çrregullt futur në një trastë që je i detyruar ta mbash në supe…..Pendimet janë të hidhura. Si lot që nuk ke derdhur, si fjalë që s’kanë buruar prej teje, si ofshama që i ke mbytur brenda’.( Engram)
Janë përsiatje mbi përballjen e njeriut me sëmundjen, me pafuqinë, me bjerrjen e trupit dhe shpirtit, me humbjen e Kujtesës. Me keq se vetë vdekja.
Janë përsiatje mbi vetsakrifikimin për të mbrojtur me vdekje dashurinë që zhbëhet nga sëmundja.
Mjeshtre e zhbirimit të psikës njerëzore, Zllami prek tejzat e trurit, pret me bisturi, rrëmon lëndën gri për të gjetur djepin, skutën, matricën e Kujtesës. Engramin. ‘ Ku jetojnë kujtimet? Në mendje, shpirt, pafundësi? Janë vetëm pjesë e qenies sonë, apo një pjesëz e koshiencës universale? Çfarë është njeriu pa kujtime?’. ‘Çfarë janë engramët? Pyet autorja dhe përgjigja vjen: ‘Janë vendi ku ruhen kujtimet’( Engram)
Personazhet në roman janë të shumtë, gjallojnë në Londër dhe Tiranë. Autorja përdor një strukturë që ka dalë të jetë e suksesshme në romanet e saj: kapituj sërë-sërë ndërtojnë secili nga një personazh, të ri gjithsaherë, si rrezet e një dielli, që konvergojnë në diell, pra në një pikë – arena ku bashkëveprojnë me njëri-tjetrin.
Pjesa më e madhe e ngjarjeve rrëfehet në retrospektivë, me anë të kujtesës a kujtimeve. Pjesët onirike të librit, sentencat e tij mbi gjithë sa thamë më sipër, janë të mrekullueshme.
Larg së qeni optimist, romani të mëkon gjithsesi me shpresën, të cilën e vendos pikërisht në ENGRAM:
‘Kujtimet janë vetja jonë. Ato na mbajnë kur mund të biem, na ngrenë kur rrëzohemi, na kthejnë në jetë kur vdesim. Të endura nga engramët si fatkrijueset e dikurshme…Janë ato që shkruhen me bojën e yjeve që na krijuan, e mbeten edhe kur jemi larguar’.( Engram)
Romani ‘Engram’, i pazakontë, i rrallë në llojin e vet, ka një gjuhë të pasur dhe fort të limuar, një shqipe të stolisur me metafora dhe fjalëformime elegante, e cila është në gjendje të mbartë dhe të na përçojë emocione të mëdha.
Presidenti i Federatës Argjentinase të Futbollit, Tapia, rrezikon burgun
Veshjet sintetike mund të ndikojnë në shëndetin riprodhues të grave dhe burrave
Nga frika e deportimit, hondurasit në SHBA dërgojnë më shumë para në shtëpi se kurrë më parë
Shqetësime për ‘superioritetin’ mbi vizitën e jahtit mbretëror në Irlandë në vitin 1996
Spitalet paralajmëruan se kriza e kujdesit në fund të jetës kërcënon trajtimin
Brigitte Bardot: Bjondia seksi që revolucionarizoi kinemanë franceze
Burri qëllohet për vdekje nga policia pas përplasjes së dy makinave
Trump dhe Zelensky duken më optimistë – por tregojnë pak prova se paqja është afër për Ukrainën
John Simpson: ‘Kam raportuar për 40 luftëra, por nuk kam parë kurrë një vit si viti 2025’
Disidenti egjiptian kërkon falje për tweets, ndërsa konservatorët kërkojnë dëbim nga Mbretëria e Bashkuar
Pse të rinjtë po largohen për të punuar jashtë vendit?
Titujt e gazetave në UK
Meloni apel për unitet: Aleanca SHBA-BE-Ukrainë, e vetmja rrugë për të ulur Rusinë në tryezë
Zjarr në një azil pleqsh në Indonezi, humbin jetën 16 të moshuar
Albin Kurti fiton zgjedhjet në Kosovë, Vetëvendosja feston me fishekzjarre në Prishtinë
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri
Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
Dalin Exit Poll-et e para, Vetëvendosja rikonfirmohet forcë e parë, Hamza 23.9 përqind, Abdixhiku 16.1 përqind
Presidenti i Ukrainës, Zelensky mbërrin në Mar-a-Lago, takohet me presidentin Trump
Përplasjet kufitare Taxhikistan-Taleban: Çfarë fshihet pas tyre, pse ndikojnë në Kinë?
Numërohen 81% e kutive të votimit në Kosovë: Albin Kurti drejt mandatit të tretë si kryeministër
KQZ numëron mbi 80% të votave, Vetëvendosje në epërsi të thellë
Elozhi i kujtesës
Amnisti penale nga qeveria! Lamallari: 380 të burgosur lirohen, 900 të tjerë përfitojnë ulje dënimi (video)
Zjarr në një azil pleqsh në Indonezi, humbin jetën 16 të moshuar
Shuhet ikona Brigitte Bardot, biondja seksi që revolucionarizoi kinemanë në vitet ’50
-
Albania2 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Albania13 hours ago
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
-
UK2 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania13 hours ago
Anomalia e buxhetit, 2 miliardë euro shpenzime në dhjetor
-
Albania14 hours ago
“Katolikët monitoroheshin, myslimanët përgatitnin ushqimet për ta” – si festoheshin Krishtlindjet në komunizëm në Shqipëri
-
UK13 hours agoPrinci William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
-
Kosova15 hours ago
Dalin Exit Poll-et e para, Vetëvendosja rikonfirmohet forcë e parë, Hamza 23.9 përqind, Abdixhiku 16.1 përqind
-
Bota13 hours ago
Presidenti i Ukrainës, Zelensky mbërrin në Mar-a-Lago, takohet me presidentin Trump