‘E ardhmja e Evropës’ në rrezik, me Von der Leyen dhe Merz të dëshpëruar për të bindur kryeministrin belg të lejojë përdorimin e aseteve të ngrira ruse
Kancelari i Gjermanisë, Friedrich Merz, do të takohet me shefen e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen , dhe kryeministrin e Belgjikës, Bart De Wever, për bisedime emergjente të premten, ndërsa BE-ja nxiton të shpëtojë planin e saj të financimit për Ukrainën, i cili është shumë i nevojshëm.
Të tre udhëheqësit do të darkojnë privatisht në Bruksel, tha të enjten një zëdhënës i qeverisë gjermane, ndërsa zyrtarët belgë vazhduan të shprehin kundërshtim të fortë ndaj skemës, e cila përfshin përdorimin e paprecedentë të aseteve të ngrira ruse.
Me sulmet e Rusisë që po intensifikohen, Uashingtonin që po shtyn për një marrëveshje paqeje që favorizon Moskën dhe Kievin, me paratë që po mbarojnë shpejt dhe me Evropën që po përpiqet të gjejë ndikim në bisedimet e udhëhequra nga SHBA-të, blloku duhet të gjejë një zgjidhje ose të pësojë një goditje të madhe për besueshmërinë e tij.
Dy javë përpara një samiti vendimtar të BE-së më 18 dhjetor, von der Leyen të mërkurën propozoi dy mundësi kryesore që BE-ja të mbledhë dhjetëra miliarda euro që Ukraina ka nevojë për të vazhduar financimin e shërbimeve të saj ushtarake dhe bazë kundër luftës së Rusisë.
BE-ja është zotuar ta mbajë Ukrainën mbi ujë vitin e ardhshëm. BE-ja synon të mbledhë 90 miliardë euro (80 miliardë paund) për të përmbushur rreth dy të tretat e nevojave të Kievit për vitet 2026 dhe 2027, tha von der Leyen, duke i dhënë Ukrainës mjetet për të negociuar një marrëveshje paqeje “nga një pozicion force”.
Blloku mund të marrë hua kundrejt buxhetit të tij të përbashkët në tregjet ndërkombëtare, tha presidenti i komisionit, ose të lëshojë një kredi të siguruar nga asetet e palëvizshme ruse – kryesisht të mbajtura në Belgjikë – që Kievi do ta shlyente nga dëmshpërblimet e pasluftës së Rusisë.
Megjithatë, ka pengesa për të dyja alternativat. Shumë shtete anëtare nuk janë të prirura për huamarrje të përbashkët, e cila do të duhej të shlyhej. Do të duhej gjithashtu unanimitet, gjë që mund të jetë e vështirë duke pasur parasysh kundërshtimin e mëparshëm të Hungarisë ndaj financimit për Ukrainën.
Plani i aseteve të ngrira, i prezantuar pothuajse dy muaj më parë, vazhdon të refuzohet me forcë nga Belgjika, e cila pret rreth dy të tretat e aseteve ruse me vlerë të vlerësuar prej 290 miliardë eurosh që mbahen në perëndim në Euroclear, një depozitë letrash me vlerë në Bruksel.
“Ky është një moment mjaft i rëndësishëm”, tha një diplomat nga një shtet anëtar themelues. “Nuk është kurrë e lehtë të arrish një marrëveshje në 27 vende, e dimë këtë. Por nëse nuk mund të bëjmë diçka aq ekzistenciale sa fondet për Ukrainën, do të kemi dështuar vërtet – si ne, ashtu edhe Ukraina.”
Logjika e përdorimit të aseteve si siguri për një kredi të madhe për Ukrainën – jo konfiskimi i tyre, gjë që shumica e ekspertëve pajtohen se do të ishte e paligjshme – është se kjo do t’i tregonte Moskës se Ukraina mund të vazhdonte të luftonte për vite me radhë, duke e vendosur Kievin në një pozicion më të mirë negociues.
Por qeveria e De Wever ka argumentuar vazhdimisht se nëse Rusia vendos të nisë veprime ligjore hakmarrëse ose të kërkojë kthimin e parave të saj për shkak se sanksionet kundër saj janë hequr, ajo rrezikon të mbetet e vetme përballë miliarda dollarëve.
“Kemi ndjesinë frustruese se nuk na kanë dëgjuar. Tekstet e paraqitura nga komisioni nuk i adresojnë shqetësimet tona në një mënyrë të kënaqshme”, tha të mërkurën ministri i jashtëm i Belgjikës, Maxime Prévot, duke bërë thirrje për huamarrje të përbashkët të BE-së.
De Wever, një nacionalist flamand, ka shkuar më tej. Kryeministri belg tha në një aktivitet në Bruksel këtë javë se ishte “një ide e mirë, të vidhje nga i keqi për t’ia dhënë të mirës. Por vjedhja e aseteve të ngrira të një vendi tjetër nuk është bërë kurrë”.
Ai shtoi: “Edhe gjatë Luftës së Dytë Botërore, ne nuk i konfiskuam paratë e Gjermanisë. Në një luftë, ju ngrini asetet sovrane. Dhe në fund, pala humbëse duhet të heqë dorë nga të gjitha ose një pjesë e këtyre aseteve për të kompensuar fituesit.”
Por, pohoi De Wever, ishte “një përrallë, një iluzion i plotë” të “imagjinohej se Rusia do ta humbiste këtë luftë në Ukrainë”. Moska “na kishte njoftuar se nëse asetet sekuestrohen, Belgjika, dhe unë personalisht, do t’i ndiejmë pasojat përjetësisht”.
Komisioni ka këmbëngulur që plani të jetë plotësisht në përputhje me ligjin e BE-së dhe atë ndërkombëtar dhe një “mbrojtje me tre nivele” do ta mbronte Belgjikën nga rreziku ligjor, një argument që von der Leyen dhe Merz ka të ngjarë ta paraqesin në darkën e së premtes në mbrëmje.
Në një artikull në gazetën Frankfurter Allgemeine Zeitung të enjten, kancelari gjerman i paralajmëroi kolegët e tij udhëheqës të BE-së se vendimet që do të merrnin gjatë ditëve në vijim do të “vendosnin çështjen e pavarësisë evropiane”.
Një “Rusi imperialiste” po “përpiqej të zgjeronte sferën e saj të ndikimit në shtetet e Evropës” dhe “po përgatitej ushtarakisht për një konflikt me perëndimin”, tha Merz, duke shtuar se ishte jetike të “dërgohej një sinjal i qartë në Moskë” duke përdorur asetet.
Ai tha se Belgjikës duhet t’i jepen garanci se rreziqet e planit do të përballohen në mënyrë të drejtë nga të gjitha shtetet anëtare të BE-së, me secilin vend “që do të marrë përsipër një pjesë të barabartë të rrezikut, si një funksion i performancës së tyre ekonomike përkatëse”.
Evropa duhet “të vendosë dhe të formësojë atë që ndodh në kontinentin tonë”, shtoi ai. “Burimet financiare të një agresori janë ngrirë ligjërisht brenda juridiksionit të shtetit tonë kushtetues. Ajo që vendosim tani do të përcaktojë të ardhmen e Evropës.”
