Udhëheqësit evropianë mund të kenë nxituar për në Uashington në dukje për t’i hedhur një krah mbrojtës Presidentit Zelensky dhe për të parandaluar çdo përsëritje të përplasjes në Zyrën Ovale të shkurtit.
BBC
Por qëllimi i tyre i vërtetë është të ndalojnë Presidentin e SHBA-së, Donald Trump, që kërcënon sigurinë afatgjatë evropiane, pas ndryshimit të tij të menjëhershëm të kursit mbi mënyrën më të mirë për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.
Trump jo vetëm që hoqi dorë nga thirrjet për armëpushim si një parakusht për bisedimet për paqe afatgjatë, por ai gjithashtu – thonë diplomatët – e bëri të qartë se nuk kishte ndërmend të vendoste sanksione të mëtejshme ekonomike ndaj Rusisë.
Shkurt, krerët e qeverive evropiane që udhëtojnë – plus udhëheqësit e BE-së dhe NATO-s – duan të shmangin jo vetëm konfrontimin, por edhe kapitullimin.
Presidenti Macron i Francës ishte i fundit që përdori fjalën me C, duke thënë të dielën: “Ekziston vetëm një shtet që propozon një paqe që do të ishte një kapitullim: Rusia”.
Duhet shumë kohë që krerët e qeverive të ndryshojnë axhendat e tyre brenda një kohe të shkurtër – veçanërisht në gusht – kur disa janë me pushime.
Udhëheqësi francez po shijonte sportet ujore në Rivierë. Udhëheqësja italiane, Giorgia Meloni, kishte qenë në Greqi.
Por ndryshimi i strategjisë së Presidentit Trump pas takimit me Presidentin Putin ishte i tillë – dhe kërcënimi potencial që pasoi për Evropën – saqë udhëheqësit evropianë i ndryshuan planet e tyre shpejt.
Zyrtarët thonë se Meloni ishte e para që ftoi veten, e ndjekur nga afër nga Macron, pas së cilës u bë e pashmangshme që të tjerë do të duhej të shkonin gjithashtu.
Udhëheqësit e kaluan fundjavën duke punuar në telefon, duke zhvilluar jo më pak se pesë biseda të ndara në grup.
Shqetësimi i tyre ishte vendimi i Trump për të ndryshuar objektivat diplomatike pas takimit me udhëheqësin rus në Alaska.
Disa zyrtarë mendojnë se ndikimi i madh i këtyre dy vendimeve – të cilat përmbysën muaj të tërë strategjie perëndimore – është nënvlerësuar. Të dyja lëvizjet e ndryshuan qëndrimin e SHBA-së më shumë në favor të Rusisë.
“Gjërat kanë lëvizur shumë ndjeshëm dhe mjaft shpejt sipas një afati kohor që askush nuk e priste”, tha një zyrtar evropian.
“SHBA-të e shohin këtë si një moment për të goditur ndërsa hekuri është i nxehtë. Pyetja jonë është se çfarë po përpiqemi të arrijmë këtu?”
Ata shtuan: “Qëndrimi evropian ka qenë prej kohësh se Putini duhet të tregojë një dëshirë të vërtetë për t’u ulur rreth një tavoline dhe për të ndaluar luftën, dhe kjo do të përfshinte një armëpushim. Por që nga e premtja kemi ecur përpara me këtë. Pyetja tani është se si mund të dalim nga sot pa shpërthim. Ky është një moment rreziku ekstrem.”
Qëllimi i udhëheqësve evropianë, thonë diplomatët, është të ndryshojnë mënyrën e të menduarit të Shtëpisë së Bardhë për dy çështje.
Së pari, ideja se paqja mund të arrihet thjesht duke ia lëshuar Ukrainës Donbasin Rusisë. Dhe së dyti, se kjo nuk ka të bëjë vetëm me të ardhmen e Ukrainës.
«Kjo ka të bëjë në thelb me sigurinë e kontinentit tonë», tha një diplomat britanik.
Me fjalë të tjera, çdo diskutim rreth garancive të sigurisë – si pjesë e një marrëveshjeje përfundimtare – do të kishte të bënte me sigurimin e sigurisë më të gjerë të Evropës dhe jo vetëm të Ukrainës.
Kjo do të thotë ta bindësh Trumpin për dy gjëra: një, se çështjet në lidhje me territorin dhe garancitë e sigurisë nuk mund të ndahen, dhe dy, se garancitë e sigurisë duhet të jenë më shumë sesa premtime verbale ose me tekst.
Negociatorët amerikanë kanë folur për t’i dhënë Ukrainës garanci, ende të padefinuara mirë, në stilin e NATO-s, se Perëndimi do t’i vinte në ndihmë Kievit kundër një agresioni të ardhshëm rus.
“Askush nuk e ka të qartë se çfarë nënkupton Trump me një garanci sigurie”, tha një zyrtar.
“Ai beson se vetëm t’i thotë Putinit “mos sulmo” është e mjaftueshme. Kjo nuk është mjaftueshëm mirë as për Ukrainën, as për ne.”
Në vend të kësaj, evropianët pritet të argumentojnë se siguria e Ukrainës do të garantohet vetëm duke lejuar që ushtria e saj të mbetet e fortë, me mbështetje ushtarake dhe financiare afatgjatë dhe të konsiderueshme nga aleatët.
Kjo do të përfshinte armët amerikane të blera nga evropianët dhe të dhuruara Ukrainës, plus aksesin e vazhdueshëm të Ukrainës në inteligjencën amerikane.
Sipas përkufizimit, e gjithë kjo do të përjashtonte kërkesat ruse për demilitarizimin e Ukrainës.
Rreziku për evropianët sot është se ata e shtyjnë shumë Trumpin, se ai mendon se po ngacmohet dhe se takimet shkojnë keq.
Delegacioni evropian është mbledhur në minutën e fundit.
Është – tha një zyrtar – “mjaft e vështirë për t’u menaxhuar”, dhe disa veta kanë mendime të ndryshme se sa duhet të angazhohet Evropa për sigurinë e ardhshme të Ukrainës.
Mbetet e paqartë se çfarë roli mund të luajë një forcë e ardhshme “siguruese” me bazë në Evropë në një Ukrainë pas konfliktit.
Pra, qëllimi evropian sot mund të jetë ngadalësimi i gjërave dhe qetësimi i bisedimeve të nxehta rreth marrëveshjeve të shkëmbimit të territoreve, të cilat duhet të jenë realisht pjesë e lojës përfundimtare të një negociate.
Për disa, kjo do të ishte si të vinin qerren përpara kalit.
Në vend të kësaj, udhëheqësit evropianë mund të kërkojnë përparim në një samit të mundshëm trepalësh me Trump, Zelensky dhe Putin; përcaktimin e disa parimeve të gjera të çdo marrëveshjeje të ardhshme; dhe mënyrën e zhvillimit të bisedimeve që do të përcaktojnë vendndodhjen dhe kornizën e çdo negociate.
Dhe mbi të gjitha, nëse kjo mund të ndodhë vetëm kur të jetë rënë dakord për një lloj armëpushimi.
BBC
