Nga Pashko R. Camaj
Nënvarianti i fundit i Koronavirusit që u bë dominues në Evropë, Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera është gjithashtu, në shumë mënyra, më i transmetueshmi deri tani. Nënvarianti BA.5 i variantit bazë Omicron duket të jetë më ngjitës se çdo formë e mëparshme e virusit. Me sa duket është më mirë në shmangien e antitrupave tanë, që do të thotë se mund të ketë më shumë gjasa të shkaktojë infeksione të reja dhe përsëritje të infeksioneve. Vaksinat vazhdojnë të jenë mbrojtja jonë më e mirë. Madje, ka edhe injeksione përforcuese specifike të Omicron në zhvillim që, në muajt e ardhshëm, mund t’i bëjnë vaksinat më të mira, më efektive kundër BA.5 dhe varianteve të tij gjenetikë. Megjithatë, rrëmuja e vazhdueshme e BA.5 në gjysmën e planetit është një kujtesë e fortë se pandemia COVID nuk ka mbaruar. Të dhënat e fundit sugjerojnë se nënvariantet e reja të Omicron ka të ngjarë të jenë në gjendje të çojnë në rritje të infeksioneve në popullatat me nivele të larta të imunitetit të vaksinës, si dhe me imunitet natyral ndaj BA1 dhe BA2. Viruset BA.4 dhe BA.5 duket se kanë më shumë gjasa t’u fshehur antitrupave në të rriturit plotësisht të vaksinuar dhe të përforcuar krahasuar me nënvariantet e tjera të Omicron, duke rritur rrezikun e infeksioneve të përhapjes së vaksinës Covid-19. Këto rezultate tregojnë për një rrezik më të lartë për riinfeksione, madje edhe te njerëzit që kanë njëfarë imuniteti paraprak kundër virusit. Qendra Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) vlerësonë se 95% e popullsisë së SHBA-ve të moshës 16 vjeç e lart kanë disa nivele të antitrupave kundër Koronavirusit që shkakton Covid-19 përmes vaksinimit, infeksionit ose të dyjave.
ÇFARË JANË NËNVARIANTET E REJA?
Edhe pse nënvariantet që po shfaqen pritet të jenë më të transmetueshme, në fund të fundit është se ndikimi i një rritjeje BA.5 ose çfarëdo nënvarianti që vjen më pas nuk do të jetë në shkallën që e pamë gjatë dimrit të kaluar. Jemi në një pozicion më të mirë për të menaxhuar më mirë. Kombinimi i infeksioneve të mëparshme dhe vaksinimeve vazhdon të jetë mbrojtës. Ndërsa numri i infeksioneve ka vazhduar të rritet në muajt e fundit, shtrimet në spital kanë mbetur të qëndrueshme ose me rritje të lehta, ka më shumë mjete për të trajtuar njerëzit që sëmuren. Pra, si me llojet dhe variantet e mëparshme, nënvariantet e reja nuk kanë qenë aq vdekjeprurëse sa llojet e mëparshme, por këto përhapen më shpejt. Shqetësimi është se me më shumë njerëz të infektuar, shanset për shfaqjen e mutacioneve dhe varianteve të reja vetëm rriten. Më shumë infeksione mund të nënkuptojnë gjithashtu një shans më të lartë që njerëzit të zhvillojnë COVID-19 afatgjatë te shtresa e më të rrezikuarve.
A PO RIINFEKTOHEN NJERËZIT?
Në fazat e mëparshme të pandemisë, riinfeksionet e dokumentuara ishin të rralla. Ishte e pritur se një infeksion me variantin origjinal, ose (për një periudhë të shkurtër) të vaksinuarit plotësisht mund të të linte mjaft të sigurt se ishe imun ndaj COVID. Në verën e vitit 2021, varianti Delta dhe masat paraprake lehtësuese sollën infeksione rutinë. Dhe më pas, në fund të vitit 2021, vala e parë e Omicron infektoi miliona amerikanë, duke përfshirë shumë që tashmë ishin përballur me variantet e mëparshme. Nuk është e qartë se sa shpejt dhe sa shpesh ndodhin riinfeksionet. Disa studime të kohëve të fundit kanë treguar se është e mundur të riinfektohesh me një variant tjetër ose edhe një nënvariant tjetër omikron. Por këto riinfeksione duket se janë ende të rralla dhe me simptome shume më të lehta se ato që kemi pare në fillim të pandemisë.
A DO TË JETË COVID ME NE EDHE SHUMË MË GJATË?
Sa më gjatë të zgjasë virusi SARS-CoV-2, ai mund të bëhet një tjetër Koronavirus i zakonshëm që shkakton një ftohje të rendomtë, nuk ka më shumë gjasa t’i dëmtojë më shumë pritësit e tij herën e pestë që i infekton se sa herën e parë. Një e ardhme e mundshme për SARS-CoV-2 është se ai do të bëhet si katër Koronaviruset e tjerë sezonalë, nivelet e të cilëve zbehen me stinët, zakonisht arrijnë kulmin në dimër dhe zakonisht riinfektojnë njerëzit çdo tre vjet ose më shumë. Pyetja kryesore është nëse simptomat do të bëhen gjithnjë e më të buta dhe nëse problemet me COVID-in e gjatë do të zhduken ngadalë, apo do të vazhdojë të qëndrojë si tani dhe të vazhdojë të jetë një problem serioz për shëndetin publik.
Në përgjithësi, ne po përmirësohemi në luftën kundër COVID. Duke qenë se të gjitha të tjerat janë të barabarta, sistemi imunitar mbron më me shkathtësi të njëjtin patogjen – ose variante të tij – me çdo ekspozim. Por mbrojtja e sistemit tonë imunitar nuk është gjithçka ose asgjë. Edhe antitrupat e gjeneruar nga variante të tjera kanë ruajtur njëfarë fuqie për të neutralizuar Omikronin shumë të ndryshuar. Dhe sistemi imunitar është shumë më tepër se vetëm antitrupat. Qelizat T ndihmojnë në nënshtrimin e virusit pas infektimit, duke zvogëluar ashpërsinë e sëmundjes dhe duke parandaluar vdekjen. Lajmi i mirë është se pjesët e Koronavirusit që qelizat T njohin kanë mbetur kryesisht të pandryshuara që kur virusi shpërtheu në skenë në vitin 2019 – gjë që shpjegon pse vaksinat kundër atij lloji origjinal kanë mbetur kaq efektive në parandalimin e shtrimit në spital dhe vdekjes. Të pretendosh, pasi që çdo infeksion do të dëmtojë sistemin tuaj imunitar, pavarësisht se sa të buta janë simptomat, është një fyerje për sistemin tonë imunitar.
COVID është një krizë e jashtëzakonshme e shëndetit publik me efekte të panjohura afatshkurtra dhe afatgjata në shëndetin e njeriut dhe faktet e pasakta të përdorura për nxitjen e frikës nuk janë të dobishme. Serioziteti i pandemisë flet vetë, por manipulimi i një publiku të lodhur nga pandemia me gënjeshtra që shkaktojnë dëshpërim nuk është mënyra për t’i bërë ata të dëgjojnë. Megjithatë, është keq që kemi valë të vazhdueshme riinfeksionesh edhe nëse ato janë çdo disa muaj dhe jo çdo disa javë. Edhe infeksionet e lehta mund të çojnë në COVID të gjatë; megjithëse sa shpesh ndodh kjo është ende për debat, përpjekja për të shmangur infeksionin është ende një pozicion shumë i arsyeshëm që dikush mund të zgjedhë të marrë, edhe pse ndihet si një pozicion gjithnjë e më i pazakontë. Një gjë që mbetet e qëndrueshme: nëse ekspozohemi dhe infektohemi me COVID, për herë të parë ose herën e dytë, trupi jonë do të përgjigjet shumë më mirë nëse paraprakisht ne vaksinohemi kundër Koronavirusit.
Nga Dr. Pashko R. Camaj, Doktor i Shkencave të Shëndetit Publik
