Gjatë viteve të sundimit të Aleksandar Vuçiqit, lloje të ndryshme kritikash të politikës gjermane ndaj Serbisë ishin të rezervuara për shtypin tabloid në Serbi. Gjatë qeverisjes së Angela Merkelit, këto ishin kryesisht kritika për rolin e Gjermanisënë shpërbërjen e Jugosllavisë, por marrëdhëniet aktuale u paraqitën kryesisht në një dritë pozitive. Kjo ishte një periudhë kur afërsia me ish-kancelaren u paraqit si një sukses i politikës së mençur të Vuçiqit.
Megjithatë, pas disa cikleve ndryshimesh në qeverinë gjermane, tone shumë më të ashpra erdhën nga Berlini në lidhje me shkatërrimin praktik të rendit demokratik në Serbi.
Një kthesë e madhe erdhi pas zgjedhjeve serbe të vitit 2023, kur Vuçiq akuzoi një vend të rëndësishëm për ndërhyrje brutale në zgjedhje. Me këtë rast, ai foli edhe për një letër – e cila nuk u botua kurrë. Supozohej se bëhej fjalë për Gjermaninë, dhe ky ishte një sinjal për tabloidët e regjimit për të intensifikuar fushatën anti-gjermane, e cila vazhdon edhe sot e kësaj dite.
Përveç akuzave në gazeta për të kaluarën e supozuar naziste të disa zyrtarëve gjermanë, kulmi erdhi së fundmi gjatë një vizite të parlamentarëve gjermanë në Parlamentin serb. Përveç akuzës së përsëritur edhe një herë për sjelljen agresive të Gjermanisë ndaj Serbisë, deputetët e qeverisë ishin veçanërisht të pakënaqur me vlerësimet e mungesës së lirisë së medias në Serbi, si dhe me vërejtjen se nuk mund të flitet për barazi, kur të dhënat tregojnë se Aleksandar Vuçiq është shfaqur në stacione të ndryshme televizive 350 herë këtë vit.
Kërkimi i armiqve të rinj
Kemi të bëjmë me kalimin nga miqësia ekonomike me Gjermaninë në marrëdhënie armiqësore, tha për DW Naim Leo Beshiri, drejtor i Institutit për Çështje Evropiane: “Duhet theksuar se udhëheqja serbe vazhdon të thotë se këto janë marrëdhënie të shkëlqyera, por është e qartë se Vuçiq duhet të tregojë dhëmbët në frontin e brendshëm dhe të dërgojë një mesazh se nuk do të lejojë askënd ta kritikojë. Nga ana tjetër, është gjithashtu një sinjal për Gjermaninë se presidenti serb, së bashku me ata që flasin me emocione, do të sulmojnë këdo që është në kërkim të armiqve të rinj”, thotë Beshiri.
Ky është vetëm një tregues i mungesës së ndonjë strategjie të politikës së jashtme që është “reduktuar në manipulimin e politikës së përditshme”, shton Beshiri. “Në praktikë, kjo do të thotë që nga njëra anë blini aeroplanë, nga ana tjetër jepni disa burime, ose tashmë bëni disa lëshime të tjera, dhe politika e jashtme është reduktuar kështu në ruajtjen e pushtetit”, thekson bashkëbiseduesi ynë.
Nervozizëm në rritje i autoriteteve
Ndryshimi i qeverisë në Gjermani, si dhe kryengritja studentore dhe qytetare, së cilës iu kushtua vëmendje e madhe edhe nga media gjermane, kanë çuar në nervozizëm të autoriteteve, thekson për DW Çedomir Qupiq, një profesor në pension në Fakultetin e Shkencave Politike:
“Mënyra se si parlamentarët gjermanë u fyen dhe u pritën në Serbi është politikë e Aleksandar Vuçiqit. Ata nuk duhej ta kishin bërë kurrë pa bekimin e tij, dhe pastaj ai, nga ana tjetër, vjen si një lloj pajtuesi që thotë se nuk pajtohet me të dhe se është një lloj fluturimi solo. Këta njerëz erdhën këtu sepse Serbia është një vend që dëshiron të bashkohet me Bashkimin Evropian dhe është normale që ata të kenë disa kundërshtime”, vëren profesori Çupiq.
Ai beson se qeveria serbe nuk mendon se ky lloj qëndrimi ndaj një vendi shumë të rëndësishëm është produktiv, por shton se “kemi të bëjmë me autoritete që shohin fundin e tyre dhe tani po përdorin represionin. Në këtë luftë për pushtet, Vuçiq tani po kërkon mbështetje nga parti të tjera, për shembull në Amerikë, sepse shpesh dëgjohet se Amerika është në një lloj konflikti me Evropën dhe BE-në. Por, kjo është gjithashtu një politikë sipërfaqësore e autoriteteve serbe”, vlerëson Çupiq.
Gjermania (nuk) hesht
Publiku serb është kryesisht i bindur se Gjermania po tregohet shumë e butë ndaj regjimit të Aleksandar Vuçiqit për shkak të litiumit. Ky këndvështrim ka qarkulluar në opozitë për një kohë të gjatë, por Naim Leo Beshiri nuk mendon se gjuha që vjen nga Gjermania është e butë: “Ekziston një pritje në opinion që retorika duhet të jetë më e ashpër, por mendoj se kjo nuk është realiste. Nuk mund të presim që askush në BE të ndryshojë qeverinë këtu. Vuçiq ka bërë gjithçka për të diskredituar publikun vendas dhe ndërkombëtar. U premtua anëtarësimi në BE dhe lufta kundër korrupsionit, dhe në vend të kësaj morëm lidhje midis qeverisë dhe krimit të organizuar. Është e vërtetë që nënshkrimi i marrëveshjes me Scholzpër lëndët e para vitin e kaluar erdhi në kohën e gabuar, por nuk mund të thuhet se Gjermania hesht për momentin për shkak të kësaj. Politikanë nga Gjermaniagjithashtu kontribuan në kritikat që u përfshinë në raportin e Komisionit Evropian”, thotë Beširi për DW.
Vuçiq teston kufijtë
Një incident veçanërisht i çuditshëm në parlamentin serb ndodhi në një takim të parlamentarëve gjermanë me grupin parlamentar të miqësisë me Gjermaninë. Në vend të toneve miqësore, të pranishmit thonë se gjithçka përfundoi me ndërprerjen e takimit dhe me sharje.
Çedomir Çupiq beson se ky është “thjesht një skandal i qëllimshëm për ta bërë Vuçiqintë kontrollojë se si do të reagojë Gjermania dhe politikanët e saj. Ai kështu po kërkon disa boshllëqe në politikën gjermane, duke luajtur me kartën e përçarjeve partiake atje, por mua më duket se ai nuk e kupton se në atë kulturë politike, edhe ata që mund të mos jenë aktualisht në pushtet respektohen. Kështu, një njeri i vogël me pak mundësi imagjinon të sjellë trazira në jetën politike gjermane”, vëren profesor Çupiq.
Disiplinimi i ambasadorëve të huaj
Padyshim, Vuçiq u lëndua veçanërisht nga e vërteta e rreth 350 paraqitjeve të tij publike në media, e cila është regjistruar qartë në raportin e Komisionit Evropian, i cili thotë se Vuçiq, në kundërshtim me ligjin, po e mbyt peizazhin mediatik në Serbi. Po kryhet një propagandë e tmerrshme kundër të gjithë kritikëve dhe kundërshtarëve të regjimit, “me qëllim që të mbytet çdo mendim për rrezikimin e qeverisë në zgjedhje të drejta dhe të lira”.
Disiplinimi i gjithçkaje në vend tani ka çuar në faktin se kur dikush nga Gjermania e sheh atë si problem, ke një reagim që shërben edhe si një mënyrë për të disiplinuar ambasadat e huaja, thotë Beshiri. “Vuçiq ia ka dalë mbanë në këtë, sepse ambasadorët në Beograd tani kanë frikë të shprehin kundërshtimet e tyre publikisht. Ai gjithashtu u ka dërguar një sinjal kryeqyteteve perëndimore që të mos i dërgojnë dikë që është shumë i zhurmshëm, por ata që do të thonë diçka me droje pas dyerve të mbyllura”, përfundon drejtori i Institutit për Çështjet Evropiane për DW.
