Ekuador- Zoti i drogës i kishte shpëtuar ligjit në tre vende dhe planifikoi ta bënte sërish.
Në më pak se një dekadë, Dritan Rexhepi kishte ndërtuar një biznes kontrabande që shtrihej nga fushat e Kolumbisë deri në portet e Ekuadorit dhe rrugët e Evropës, thanë hetuesit italianë dhe latinoamerikanë, duke rivalizuar ndikimin e karteleve të fuqishme të Meksikës. Marka e tij, e gdhendur në pako me kokainë, ishte “Bello” – e bukur.
Ngritja e shqiptarit nga një person i armatosur në vendin e tij në kryetar transatlantik është pjesë e një bumi global në industrinë e kokainës, një tregti që është shumë më e madhe dhe më e larmishme gjeografikisht se në çdo moment të historisë. Amerika e Jugut tani prodhon më shumë se dy herë më shumë kokainë sesa një dekadë më parë.
Kultivimi i kulturave koka në Kolumbi, origjina e shumicës së kokainës në botë, është trefishuar, sipas shifrave amerikane, dhe sasia e tokës e përdorur për të rritur përbërësin bazë të drogës është pesë herë më shumë se në kohën e bosit famëkeq të drogës Pablo. Escobar, i cili u vra në vitin 1993.
Dhe prodhimi vazhdon të rritet. Një rekord prej 2,757 ton kokainë u prodhuan në mbarë botën në vitin 2022, një rritje prej 20 për qind krahasuar me vitin 2021, sipas raportit të fundit global të drogës nga Zyra e OKB-së për Drogën dhe Krimin (UNODC).
“Po shkon lart e lart e lart,” tha Thomas Pietschmann, një oficer kërkimor në UNODC.
“Disa vite më parë, njerëzit thoshin se e ardhmja është droga sintetike… Tani për tani, është ende kokaina.”
Për dekada, përdoruesit e kokainës ishin kryesisht amerikanë dhe ndalimi ishte një prioritet për qeverinë amerikane. Por pavarësisht dhjetëra miliarda dollarëve të shpenzuara për luftën amerikane kundër drogës në Amerikën Latine, industria jo vetëm që është rritur, por është globalizuar, me rrugë të reja, tregje të reja dhe sipërmarrje të reja kriminale.
Pothuajse çdo komb kontinental i Amerikës Latine është bërë një prodhues ose lëvizës kryesor i drogës, me Ekuadorin tani një nga pikat më të rëndësishme të tranzitit të kokainës në botë. Kërkesa po rritet në Evropë, e cila rivalizon Shtetet e Bashkuara si destinacioni kryesor në botë për kokainën. Konfiskimet e kokainës në vendet e BE-së u rritën pesëfish midis 2011 dhe 2021 dhe tejkaluan ato në Shtetet e Bashkuara në 2022. Ndërsa Shtetet e Bashkuara mbeten një treg i madh, përdorimi i kokainës ka rënë me rreth 20 për qind që nga viti 2006, sipas UNODC.
Grupet kriminale ballkanike, italiane, turke dhe ruse janë përfshirë të gjithë në Amerikën Latine për një pjesë të aksionit. Pak kanë arritur të futen në tregtinë e kokainës si dhe në rrjetet kriminale shqiptare, thonë hetuesit dhe analistët.
“Ne e dimë se nuk ka vetëm një kanal për kokainën,” tha Marco Martino, një zyrtar i lartë i policisë italiane i ngarkuar me koordinimin e operacioneve kundër narkotikëve. Por “shqiptarët”, tha ai, “janë më të mirët dhe më të mëdhenjtë”.
Ndërsa prodhimi i kokainës shpërtheu, thanë hetuesit, rrjetet kriminale shqiptare shfrytëzuan mundësinë që ajo ofroi. Ata ishin kritikë për dërgimin e drogës në Evropë dhe promovimin e konsumit në të gjithë kontinentin.
Rexhepi, 44 vjeç, e ndërtoi pjesën më të madhe të perandorisë së tij nga një qeli burgu ekuadorian, duke krijuar lidhje me bandat e Amerikës Latine dhe duke e kthyer bllokun e qelisë së tij në një suitë ekzekutive.
Një avokat që e përfaqëson atë në Shqipëri nuk pranoi të komentonte. Rexhepi, në një deklaratë të vitit 2015, mohoi çdo përfshirje në trafikun e drogës, “qoftë si autor, bashkëpunëtor apo ndihmës”. Por në vitin 2021, Italia kërkoi ekstradimin e tij, duke paralajmëruar autoritetet në Ekuador në një letër nga ambasada e saj në Quito se Rexhepi ishte “udhëheqësi i padiskutueshëm” i një rrjeti shqiptar të trafikut të drogës me shtrirje globale dhe akses në “sasi të pafundme kokaine”.
Shfaqja e Rexhepit si një ndërmjetës i frikshëm pushteti brenda një burgu federal në provincën Cotopaxi ishte simptomatike e erozionit të kontrollit të qeverisë në Ekuador. Por me autoritetet në Romë që kërkonin ta burgosnin për trafik droge, ai vendosi se ishte koha të lëvizte sërish.
Një gjykatës vendas, duke përmendur një nevojë mjekësore, urdhëroi lirimin e tij dhe vendosjen në arrest shtëpiak në një lagje të pasur këtu në qytetin port të Guayaquil në gusht 2021, sipas zyrtarëve ekuadorianë.
Më pas, siç mund të imagjinohet, Rexhepi u zhduk.
Ky hetim për zgjerimin global të biznesit të kokainës dhe rritjen e trafikantëve shqiptarë të drogës bazohet në intervista me më shumë se 22 zyrtarë aktualë dhe ish-zyrtarë në Ekuador, Kolumbi, Evropë dhe Shtetet e Bashkuara, anëtarë bandash në Ekuador dhe mijëra faqe dokumente gjyqësore nga Ekuadori, Shqipëria dhe Italia. Ai zbulon se si rrjetet kriminale të udhëhequra nga shqiptarët depërtuan në portet, gjyqësorin, sistemin e burgjeve dhe forcat e sigurisë së Ekuadorit për të fituar kontrollin e pjesëve kryesore të zinxhirit të furnizimit të kokainës dhe për të përmbytur Evropën me drogë – një treg kokaine me vlerë më shumë se 12 miliardë dollarë në vit, sipas BE.
“Me këto fitime, këto organizata arrijnë të depërtojnë në të gjitha institucionet publike dhe private, duke korruptuar çdo strukturë”, tha në një intervistë ish-drejtori i Ekuadorit kundër narkotikëve, gjenerali Willian Villarroel.
Trafikantët e drogës nga Shqipëria, një vend me vetëm rreth 2.8 milionë banorë, kanë filluar të rivalizojnë kartelet më të fuqishme në botë duke punuar me ta, jo kundër tyre, duke transformuar mënyrën e kryerjes së tregtisë. Rrjetet e reja, thonë hetuesit, janë shpesh koalicione kriminale të grupeve të ndryshme dhe të pavarura, në vend të kartele hierarkike dhe konkurruese të dhunshme.
Europol është në dijeni të dhjetëra klane “shqipfolëse” ose rrjete të organizuara kriminale që veprojnë aktualisht në Evropë, tha në një intervistë Robert Fay, kreu i njësisë së drogës në Europol.
“Nuk ka të bëjë me sa njerëz keni,” tha Fatjona Mejdini, një analiste shqiptare në Iniciativën Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional. “Ka të bëjë me aleancat e duhura që mund të krijoni”.
Nga qelia e burgut në Ekuador, Rexhepi hapi rrugën. Ai u miqësua me drejtuesit e bandës më të fuqishme të Ekuadorit, Los Choneros, të cilët tashmë punonin për kartelin Sinaloa të Meksikës, sipas një prej anëtarëve themelues të bandës, i cili, si disa të tjerë të intervistuar për këtë artikull, foli në kushte anonimiteti për shkak të shqetësimeve të sigurisë.
Kjo çoi në partneritete strategjike si me trafikantët e Amerikës së Jugut, ashtu edhe me krerët e bandave në të gjithë Evropën. Qëllimi i tij ishte i thjeshtë, thanë hetuesit dhe analistët: të shiste sa më shumë kokainë të jetë e mundur me një fitim të madh për të gjitha palët në marrëveshje.
“Rexhepi është pionier”, tha Mejdini.
Artisti i arratisjes
Rexhepi mbërriti në Ekuador rreth vitit 2011, pjesë e një vale shqiptarësh, shumë prej të cilëve kishin lidhje të thella me grupet kriminale në Evropë, thanë hetuesit. Ekuadori kishte filluar të shfaqej si një qendër tranziti në tregtinë e kokainës, rezidenca ishte relativisht e lehtë për t’u marrë dhe kishte pak vështirësi për të huajt në blerjen e pronave dhe krijimin e kompanive, thanë zyrtarët ekuadorianë.
Rexhepi, i cili kishte shumë identitete të rreme, u ul si një biznesmen grek, thanë hetuesit.
Djali i fermerëve të rrushit në Velce, një fshat malor shqiptar, Rexhepi erdhi në moshë pasi skemat Ponzi në fund të viteve 1990 shkaktuan një kolaps shkatërrues ekonomik në Shqipëri. Armaturat ushtarake u plaçkitën, duke çuar në ngritjen e bandave kriminale që i bënë pjesë të vendit të paligjshme.
“Të gjithë kishin armë në fshat”, tha xhaxhai i Rexhepit, Arben Jaupaj, 64 vjeç, i cili drejton një lokal në Velce. “Të rriturit dhe fëmijët.”
Rexhepi u ngrit shpejt në radhët e një rrjeti me ambicie mbarëkontinenti, thanë zyrtarët shqiptarë. Ai u arrestua në vitin 2006 në fund të viteve 1990 duke vrarë një oficer policie dhe një kalimtar të rastit. Në një akt që e ktheu Rexhepin në një emër të njohur në Shqipëri, ai u arratis ditën e arrestimit nga një komisariat në qytetin bregdetar të Durrësit, thjesht duke hapur një derë me një bravë të gabuar në dhomën e marrjes në pyetje në bodrum. Ai doli jashtë, duke u thënë oficerëve të policisë se hasi se intervista e tij kishte përfunduar.
“Ai shihet si i zgjuar, i guximshëm dhe i gatshëm për të marrë rreziqe”, tha një zyrtar shqiptar i zbatimit të ligjit, i cili foli në kushte anonimiteti, sepse nuk ishte i autorizuar të fliste publikisht.
Në vitet që pasuan, Rexhepi u bë një nga kriminelët më të kërkuar të Evropës, i ndjekur nga një vend në tjetrin. Ai u arrestua për akuzën e trafikut të drogës në Holandë dhe u ekstradua në Itali, ku u dënua me 13 vite burg. Në vitin 2011, ai dhe dy shqiptarë të tjerë shpërthyen nga një burg në afërsi të Milanos pasi përdorën sharra kontrabandë për të hedhur hekurat dhe u përplasën nga dritarja në një litar të improvizuar të bërë nga çarçafë të lidhur. Muaj më vonë, ai u arrestua në Spanjë, por u ekstradua në Belgjikë, ku kërkohej për rolin e tij në një grabitje të dhunshme vite më parë. Por burgu belg i sigurisë së ulët nuk i përshtatej Rexhepit. Edhe një herë, ai u arratis, këtë herë duke u ngjitur në një mur burgu.
Por qëndrimi në Evropë po bëhej gjithnjë e më i paqëndrueshëm për shkak të rrezikut të një arrestimi tjetër, dhe Rexhepi iku në Ekuador.
Sipas prokurorëve italianë, Rexhepi e ndërtoi rrjetin e tij duke shfrytëzuar kompanitë e para legjitime. Ai filloi të krijojë lidhje me bizneset ekuadoriane që do ta ndihmonin të ndërtonte operacionet e tij të kontrabandës dhe të pastronte paratë. Një nga bashkëpunëtorët e tij, një zëvendëskonsull diplomatik shqiptar në Ekuador, mbante aksione të mëdha në kompanitë e ushqimit dhe kanabisit, sipas të dhënave publike dhe një analisti i inteligjencës ekuadoriane që ka studiuar rrjetin.
Në vetëm pak vite në qytetin e Guayaquil, Rexhepi dhe grupet e tij ndërtuan një sistem të sofistikuar të logjistikës së drogës, duke blerë stafin e portit dhe kompanitë e transportit që u lejuan atyre qasje pothuajse të lirë në kontejnerët që shkonin në Evropë, thanë hetuesit. Ai krijoi aleanca në të gjithë spektrin e grupeve kriminale në vend, thanë ata, duke e shitur Evropën si një treg të ri, të hapur, ku të gjithë mund të përfitonin.
Tregje të reja në Afrikë dhe Azi
Zotët e kokainës vazhdojnë të përshtaten, të diversifikohen dhe të lulëzojnë.
Ndërsa autoritetet e zbatimit të ligjit në Evropë kanë shtuar goditjet e tyre, veçanërisht në portet kryesore në Evropën Veriore, trafikantët e drogës duket se po zhvendosen në pika të tjera hyrjeje. Holanda dhe Belgjika, shtëpia e porteve më të mëdha të Evropës, kapën rreth gjysmën e sasisë së kokainës në gjysmën e parë të 2024-ës sesa në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.
Spanja, e cila ka vazhduar të kapë sasi rekord kokaine, duket se do të kalojë Belgjikën dhe Holandën si porta më e rëndësishme e Evropës për kokainën. Suedia dhe Norvegjia raportuan gjithashtu konfiskimet rekord të kokainës në porte në vitin 2023, sipas Agjencisë së Barnave të BE-së. Gjermania pa më shumë se dyfishim të konfiskimeve të kokainës midis 2022 dhe 2023, sipas UNODC.
Trafikantët po përdorin gjithnjë e më shumë laboratorë në Evropë për të përpunuar kokainën ose për ta ndarë atë nga materialet e tjera që përdoren për ta fshehur. BE-ja raportoi çmontimin e 39 laboratorëve të kokainës nëpër shtetet anëtare në vitin 2022, nga të paktën 16 në 2019; një laborator, i zbuluar nga autoritetet në Spanjë në vitin 2023, nxirrte 200 kilogramë (pothuajse 450 paund) kokainë çdo ditë.
Tregjet e reja përtej Evropës vazhdojnë të hapen si përgjigje ndaj përdorimit të kokainës. Australia raportoi prevalencën më të lartë vjetore të përdorimit të kokainës në botë, sipas UNODC, megjithëse të dhënat e ujërave të zeza sugjerojnë se shumica e përdoruesve të kokainës përdorin drogën vetëm herë pas here. Në fillim të dhjetorit, autoritetet australiane kapën mbi dy ton kokainë, sekuestrimi më i madh i drogës ndonjëherë në vend. Vetëm ditë më parë, marina kolumbiane njoftoi kapjen e gjashtë “narko-nëndetëseve” që mbanin më shumë se 225 ton kokainë, duke përfshirë një që transportonte pesë ton kokainë në Australi.
Ndërsa të dhënat për Azinë janë të kufizuara, përdorimi dhe konfiskimet e kokainës po rriten në Kinë dhe Japoni, raporton UNODC. Ai ka vënë në dukje gjithashtu rritje të konfiskimeve në Indi, Malajzi dhe Filipine, duke sugjeruar se ato mund të shfaqen si qendra rritjeje për trafikantët. Nëse normat e konsumit të Azisë do të përputheshin një ditë me ato të Evropës, numri i përdoruesve të rregullt të kokainës atje mund të rritet nga 2 milionë në mbi 40 milionë, sipas UNODC.
“Janë fëmijët e klasës së lartë ata që po e marrin atë,” tha Pietschmann, zyrtari i kërkimit të UNODC.
“Potenciali është aty. … Ka një brez të ri atje, brezi i ri ka para dhe brezi i ri shkon në festa.”
Sipas zyrtarëve australianë, grupet kriminale shqiptare thuhet se kanë filluar të krijojnë rrjete në Australi, duke shfrytëzuar dobësitë në sistemin e emigracionit të vendit dhe duke kapitalizuar një treg në lulëzim me çmime të larta kokaine.
Shqiptarët kanë mundur ta perfeksionojnë operacionin e tyre pothuajse kudo, tha Mejdini.
“Nuk ka më kufij për ta,” tha Mejdini.
“Modeli që ata kanë krijuar, për të krijuar aleanca, për të bashkëpunuar me të huaj të tjerë, i ndihmon ata të shkojnë kudo. Kudo që ka kërkesë, ata do të jenë dërguesi.”
Disa analistë spekulojnë se Turqia, ku zyrtarët raportuan një rritje prej 45 për qind të konfiskimeve të kokainës midis 2020 dhe 2021, mund të bëhet një korridor vendimtar për lëvizjen e drogës në lindje.
Autoritetet e gjetën Rexhepin atje në nëntor 2023, dy vjet pasi u lirua nga burgu në Ekuador. Ai u arrestua në përgjigje të kërkesave për ekstradim nga Italia dhe Shqipëria.
“Mbreti” kishte ndërruar një jetë luksi me një tjetër pasi mbërriti në Turqi me një pasaportë kolumbiane me pseudonimin Benjamin Omar Perez Garcia dhe u vendos në një vilë të bardhë në një periferi bregdetare të Stambollit, thanë autoritetet.
Ai mbetet prapa hekurave në Turqi tani për tani. Washington Post
