Arkeologët kanë zbuluar provat më të hershme të ndezjes së qëllimshme të zjarrit në Barnham në Suffolk në Anglinë lindore, që datojnë rreth 400,000 vjet më parë, duke e shtyrë ndjeshëm historinë e evolucionit njerëzor.
Zbulimi tregon se kontrolli i hershëm mbi zjarrin është zhvilluar nga speciet njerëzore më të hershme, jo nga Homo sapiens, sipas një studimi të publikuar në faqen e internetit të Muzeut Kombëtar të Historisë së Britanisë.
Një ekip që ka punuar në vend për gati dy dekada gjeti mbetjet e disa vatrave dhe dy copa të vogla piriti.
Goditja e strallit kundër piritit krijon shkëndija, duke konfirmuar ndezjen aktive të zjarrit, në vend që të mbështetet në zjarre aksidentale të shkaktuara, për shembull, nga rrufeja, thanë studiuesit.
“Sapo pamë piritin, e kuptuam se ishte një zbulim i jashtëzakonshëm”, tha studiuesi kryesor Simon Parfitt i University College London.
Sipas tij, piriti nuk gjendet natyrshëm në peizazh, gjë që vërteton se njerëzit e lashtë e sollën atë si pjesë të “mjeteve të tyre për të ndezur zjarr”.
Analizat treguan se në vend kishte disa vatra të njëpasnjëshme rreth të cilave bëheshin vegla guri.
Ekspertët besojnë se këto mjete, si dhe kontrolli i zjarrit, ka shumë të ngjarë të jenë vepër e Neandertalëve të hershëm, pasi vendi përkon në kohë me vendin e famshëm në Swanscombe, ku u gjet kafka e një popullate të hershme Neandertalësh.
“Njerëzit që ndezën zjarr në Burnham 400.000 vjet më parë ishin ndoshta neandertalët e hershëm, bazuar në morfologjinë e fosileve nga e njëjta periudhë e gjetur në Swanscombe (Kent) dhe Attapuerca (Spanjë), të cilat madje ruajnë ADN-në e neandertalëve të hershëm”, tha profesori Chris Stringer nga Muzeu i Historisë Natyrore në Londër.
Për ekipin shkencor, këto prova tregojnë një ndryshim në sjelljen njerëzore që mund të ketë kontribuar në një rritje të madhësisë së trurit dhe aftësive njohëse, pasi zjarri siguroi ngrohtësi dhe mbrojtje nga grabitqarët dhe mundësoi gatimin, gjë që ata thonë se zgjeroi diversitetin dietik.
“Aftësia për të krijuar dhe kontrolluar zjarrin është një nga pikat më të rëndësishme të kthesës në historinë e njerëzimit, me përfitime praktike dhe sociale që kanë ndryshuar evolucionin e njeriut. Ky zbulim i jashtëzakonshëm e zhvendos atë pikë kthese rreth 350,000 vjet prapa”, tha Dr. Rob Davies, kurator i projektit “Rrugët drejt Britanisë së Lashtë” në Muzeun Britanik.
