Britania do t’i kërkojë Kosovës të pranojë migrantët që mbërrijnë me varka të vogla si pjesë e planeve për të hapur një seri “qendrash kthimi” jashtë vendit, ka zbuluar gazeta The Times.
Shteti i Ballkanit Perëndimor është në një listë të shkurtër prej nëntë vendesh të përpiluar nga ministrat dhe zyrtarët si destinacione të mundshme për qendra jashtë vendit, ku do të dërgoheshin azilkërkuesit e refuzuar pasi të kenë shteruar të gjitha mundësitë e apelimit në Mbretërinë e Bashkuar.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka deklaruar gjithashtu se vendi i saj do të ishte “i hapur” për bisedime mbi një marrëveshje të mundshme për të pranuar azilkërkuesit e dështuar të Britanisë. Kosova i bashkohet Serbisë, Maqedonisë së Veriut, Bosnje-Hercegovinës dhe disa vendeve jashtë Evropës që janë përfshirë në listën e vendeve me të cilat ministrat synojnë të hapin negociata.
Nuk kanë nisur ende bisedime zyrtare me asnjë vend, por besohet se ministrat dëshirojnë të kenë bërë përparim deri në momentin kur Britania të presë një takim të liderëve të Ballkanit Perëndimor në Londër këtë vjeshtë, ku emigracioni i paligjshëm do të jetë në krye të axhendës.
Ministrat kishin shpresuar që Shqipëria do të pranonte të strehonte një nga qendrat e kthimit të Britanisë, por kryeministri Edi Rama e përjashtoi këtë javën e kaluar.
Burime të larta qeveritare thanë se Kosova është një vend “i mundshëm” për ngritjen e një qendre kthimi, pasi ndodhet në njërën nga rrugët kryesore që përdorin emigrantët e paligjshëm drejt Bashkimit Evropian. Sipas Zyrës së Jashtme britanike, gati 22,000 emigrantë të paligjshëm përdorën rrugën e Ballkanit Perëndimor për të hyrë në BE vitin e kaluar.
Prova që emigrantët kalojnë përmes vendit pritës të qendrave të kthimit shihet si një hap kyç për të lehtësuar procesin ligjor të deportimit. Britania e Madhe do të mund të argumentonte se ata kishin mundësinë të kërkonin azil në një vend “të sigurt”, por zgjodhën të mos e bënin këtë.
Më shumë se 3,000 emigrantë hynë në BE pasi kaluan përmes Ballkanit Perëndimor në katër muajt e parë të këtij viti, përfshirë 804 vetëm në prill, sipas Frontex-it, agjencisë kufitare të BE-së. Afganët, turqit dhe sirianët përbënin numrin më të madh të mbërritjeve.
Keir Starmer po përballet me presion në rritje për dështimin e tij në frenimin e numrit gjithnjë e më të madh të emigrantëve që mbërrijnë me varka të vogla. Një rekord prej 13,573 emigrantësh kanë mbërritur deri tani me varka të vogla, 37 për qind më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.
Kosova, një nga vendet më të varfra në Evropë, ka një popullsi prej rreth 1.6 milion banorësh dhe kufizohet me Serbinë në veri dhe lindje, Maqedoninë e Veriut në juglindje, Shqipërinë në jugperëndim dhe Malin e Zi në perëndim.
Presidentja Osmani tha javën e kaluar se vendi i saj do të ishte i hapur për idenë e strehimit të një prej qendrave të kthimit të Britanisë. “Nuk ka pasur bisedime zyrtare me Britaninë për këtë çështje. Nuk është ngritur deri më tani,” tha ajo.
“Do të ishim të hapur për ta diskutuar, megjithatë nuk mund të them më shumë sepse nuk i di detajet. Nuk mund të jap një përgjigje për një kërkesë që nuk është bërë ende.”
Disa vende të tjera evropiane po shqyrtojnë gjithashtu ngritjen e qendrave të jashtme për emigrantët e paligjshëm, përfshirë Italinë, Danimarkën, Gjermaninë, Holandën dhe Zvicrën.
Çdo marrëveshje do të kërkonte që Britania të paguajë për çdo azilkërkues të dështuar të zhvendosur.
Kosova ka treguar gatishmërinë për të arritur marrëveshje ndërkombëtare për të pranuar emigrantët e padëshiruar të Evropës. Në vitin 2021, ajo ra dakord për një marrëveshje prej 200 milionë eurosh me Danimarkën për të pranuar 300 të burgosur të huaj, të cilët do të vuajnë pjesën tjetër të dënimit të tyre në Kosovë deri sa të deportohen në vendet e tyre të origjinës — edhe pse kjo marrëveshje nuk është zbatuar ende.
David Lammy, sekretari i Jashtëm i Britanisë, vizitoi Kosovën muajin e kaluar, ku arriti një marrëveshje për të furnizuar teknologji britanike me qëllim që të ndalohet përdorimi i vendit nga grupet e krimit të organizuar për kontrabandimin e mallrave të paligjshme dhe emigrantëve drejt Britanisë.
Bashkimi Evropian njoftoi në mars se miraton që shtetet anëtare të ndjekin krijimin e qendrave të kthimit, dhe thuhet se Starmer është i interesuar të bashkëpunojë me vende të tjera evropiane. Holanda është në negociata me qeverinë e Ugandës për hapjen e një qendre të tillë kthimi.
Gjatë një vizite në Shqipëri në fillim të këtij muaji, kryeministri konfirmoi se qeveria britanike po ndjek idenë e ngritjes së qendrave të kthimit, duke shtuar: “I shoh ato si një risi shumë të rëndësishme.”
Muajin e kaluar, The Times zbuloi se koncepti i qendrave të kthimit kishte marrë miratimin e UNHCR-së, agjencisë së Kombeve të Bashkuara për refugjatët — një zhvillim që u përshkrua si “ndryshim loje” nga burime qeveritare.
Yvette Cooper, sekretarja e Brendshme, diskutoi mundësinë e pagesës së vendeve të Ballkanit për të pranuar azilkërkuesit e dështuar të Britanisë gjatë një takimi me Filippo Grandi, Komisionerin e Lartë të OKB-së për Refugjatët.Mbështetja e UNHCR-së për këto qendra shihet si thelbësore për realizimin e tyre, pasi ndërhyrja e saj në Gjykatën e Lartë kundër skemës së qeverisë konservatore për deportimin në Ruandë çoi përfundimisht në shpalljen e saj si të paligjshme.
Planet e Laburistëve do të ndryshonin nga skema e mëparshme e deportimit të konservatorëve drejt Ruandës, e cila synonte të dërgonte emigrantët e paligjshëm në atë vend afrikan me një fluturim njëdrejtimësh brenda disa ditëve nga mbërritja në Britani pa e dëgjuar kërkesën e tyre për azil. Kjo skemë u anulua si një nga veprimet e para të Starmer-it si kryeministër.
Burimet qeveritare kanë përjashtuar mundësinë e ngritjes së një qendre kthimi në Ruandë, pasi Partia Laburiste nuk e konsideron atë si një vend të sigurt. Sipas këtyre burimeve, çdo qendër kthimi duhet të plotësojë tre kriteret e vendosura nga Starmer: të jetë “e përballueshme, e zbatueshme dhe ligjore.”/The Times
