Kosova synon të padisë Serbinë për gjenocid dhe dëshiron që udhëheqësit e tyre të vuajnë dënimet për krimet e kryera gjatë luftës 1998-99 si dhe shtypjen sistematike të shqiptarëve të Kosovës që i parapriu asaj, ka thënë presidentja e re e vendit.
Në një artikull të gazetës irlandeze, Irishtimes, Osmani thotë se drejtësia për 13 mijë personat e vrarë në konflikt, një milion të zhvendosur ose dëbuar dhe 1,600 që ende janë zhdukur, duhet të jetë themeli për një marrëveshje rreth normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë, e cila është një kusht për të dyja vendet ballkanike për t’u anëtarësuar përfundimisht në Bashkimin Evropian.
Avokatja e arsimuar në SHBA gjithashtu akuzon homologun e saj në Beograd, Aleksandar Vuçiq, për ndarjen e mendimit ekspansionist të Sllobodan Milosheviqit, udhëheqësit nacionalist serb, lufta e të cilit ishte katalizator për luftërat që shkatërruan Jugosllavinë në vitet 1990, dhe të cilin ai shërbeu si ministër i informacionit.
Qëndrimi i Osmanit do të ngjall hakmarrje në Serbi, por ajo thotë se Kosova është e gatshme të presë vite nëse është e nevojshme për një marrëveshje “cilësore” që siguron njohjen e pavarësisë së Kosovës nga Beogradi pa ndonjë ndryshim në kufijtë e saj aktual, transmeton Telegrafi.
“Detyra jonë kryesore është të flasim në emër të viktimave dhe familjeve të tyre. Pra, personat e zhdukur janë përparësia jonë numër një”, thotë Osmani, e cila si adoleshente udhëtoi qindra kilometra me kolegët kosovarë për të kërkuar sigurinë nga një shtypje brutale serbe.
“Gjithashtu dëmshpërblimet e luftës për të gjithë shkatërrimet që shkaktoi Serbia në Kosovë, dhe jo vetëm gjatë luftës, por që nga viti 1989, kur Millosheviqi erdhi në pushtet dhe udhëhoqi një sistem të ngjashëm me aparteidin në vendin tonë”, thotë ajo. “Dhe së fundmi drejtësia, e cila është një parakusht për paqen”, tha Osmani
Parlamenti i Kosovës zgjodhi 38-vjeçaren si presidente javën e kaluar, me mbështetjen e kryeministrit Albin Kurti dhe partisë së tij, Vetëvendosje.
Aleanca e tyre në zgjedhjet kombëtare të shkurtit dhe përqendrimi në “punë dhe drejtësi” për 1.8 milion banorët e Kosovës i siguruan një fitore të madhe gjersa Osmani mori besimin e 300 mijë votuesve duke konfirmuar statusin e saj si politikanja më e votuar e shtetit.
Ajo thotë se udhëheqësit e Kosovës tani po analizojnë historinë e bisedimeve të ndërmjetësuara nga BE-ja me Serbinë, në mënyrë që të përgatisin negociatat e ardhshme drejt përmirësimit të jetës së njerëzve të Kosovës dhe sigurimit të “komponentit kryesor” – njohjes reciproke midis Kosovës dhe Serbisë dhe kufijve të tyre aktualë.
“Nuk ka asnjë çmim dhe asnjë presion që do të na bëjë të heqim dorë ose të dorëzohemi në lidhje me ato parime … Ne do të ulemi në atë tryezë [me Serbinë] pikërisht në mënyrë që të mund të shohim në sytë e tyre, në mënyrë që ata të kërkoni falje për krimet e kryera”, thotë ajo.
Ajo është e bindur se ato krime, të cilat ajo i përshkruan si “përtej imagjinatës njerëzore”, përbëjnë jo vetëm spastrim etnik, por edhe gjenocid “Vullneti dhe qëllimi i Serbisë për shfarosjen, për të shkatërruar një popull bazuar në kombësinë e tyre, ishte i qartë”.
“Kështu që ne do të përgatitemi si një vend për një rast gjenocidi kundër Serbisë sa më shpejt që të jemi gati për atë, ligjërisht dhe sa i përket provave … Dëshmitarët, shumica e tyre janë ende gjallë, dhe provat janë atje dhe është e qartë”, tha ajo.
Osmani nuk tregon se cila gjykatë mund të shqyrtojë një rast të tillë dhe ekspertët ligjorë vërejnë vështirësinë e të provuarit se një shtet ka kryer gjenocid.
Një gjykatë ndërkombëtare dënoi zyrtarët ushtarakë dhe politikë serbë të Bosnjës për kryerjen e gjenocidit kundër myslimanëve boshnjakë në Srebrenicë në vitin 1995, por gjykata më e lartë e Kombeve të Bashkuara vendosi që ndërsa Serbia kishte dështuar në detyrën e saj për të parandaluar gjenocidin atje, ajo nuk ishte drejtpërdrejt përgjegjëse për masakrën .
Përkujtimi zyrtar i Serbisë i luftës së Kosovës përqendrohet në viktimat serbe të bombardimeve të NATO-s që detyruan Millosheviçin të përfundonte shtypjen e shqiptarëve në qershor të 1999 dhe la Kosovën nën administrimin e Kombeve të Bashkuara deri sa të shpallte pavarësinë në vitin 2008.
Gjykatat serbe nuk kanë filluar një gjykim të ri të rëndësishëm në lidhje me konfliktin në Kosovë për disa vjet, çështjet ekzistuese janë përshkuar nga vonesa të gjata, dhe serbët e dënuar për krime lufte nga gjykatat ndërkombëtare janë mirëpritur në shtëpi si heronj.
“Pra, kur të vijë koha që delegacioni i Kosovës të ulet me presidentin e Serbisë, pyetja jonë e parë do të jetë: ku janë të dashurit tanë?” Osmani thotë për 1,600 persona që ende janë të zhdukur nga lufta e Kosovës.
Vuçiq ka pranuar se ka bërë gabime në të kaluarën pa denoncuar qartë Millosheviqin dhe ëndrrën e tij për “Serbinë e Madhe”. Në vitin 2018, ai tha se Millosheviqi “ishte një udhëheqës i shkëlqyer serb qëllimet e të cilit ishin sigurisht të mira, por rezultatet tona ishin shumë të dobëta”.
Vuçiq dhe presidenti i mëparshëm i Kosovës, Hashim Thaçi, u raportua gjerësisht se kishin biseduar për “shkëmbim territoresh” si pjesë e një marrëveshje Serbi-Kosovë, pavarësisht paralajmërimeve se ndryshimi i kufijve në Ballkan mund të ndezë dhunën. Thaçi, i cili ishte një udhëheqës i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, tani po pret gjykimin në një gjykatë për krime lufte në Hagë.
Osmani thotë se shkëmbimi i territorit është i pamundur dhe beson se Vuçiq, “nuk ka për të provuar se është shkëputur nga mendja e kaluar e Millosheviqit”.
“Unë mendoj se ai po ndjek një strategji të ngjashme përmes mjeteve të ndryshme; padyshim jo përmes luftës dhe shkatërrimit dhe dhunës, por përmes një strategjie tjetër, e cila ende synon të kapë më shumë territore dhe nuk interesohet vërtet për fatin e njerëzve”, shtoi ajo.
Një takim i parë me Vuçiqin mund të jetë larg, dhe Osmani thotë se përparësia e saj aktuale është të sigurojë vaksina kundër COVID-19 për një vend që ka marrë vetëm 24 mijë doza.
“Mesazhi që unë po u përcjell të gjithë partnerëve ndërkombëtarë është se ne nuk mund të përqendrohemi – dhe as ata nuk duhet – në dialogun [Kosovë-Serbi] ndërsa njerëzit po vdesin. Na duhen vaksinat tani, jo dialogu”, përfundoi Osmani.
