Nga Aleksandër Hasanas (Mili Butka)
Kush ishte AKILI dhe pse quhej ashtu? Vetëm gjuha jonë Shqipe, di të zgidhë enigma të tilla! Krenohu Shqiptar që flet gjuhën e Shqipes, Zogut* simbol i të madhit “ZOT” Je ti populli i zgjedhuri i AT-tit A-më në kopshtin “Edhen” Gjuha shqipe është gjuha e pellazgut të “bardhë” lindur ashtu së bashku si Njeriu e Gjuha e parë pjellë mbi këtë Dhe e mbi këtë Tokë.
Në veprën e të madhit Giuzeppe Catapano ” THOT PARLAVA ALBANESE” thuhet, se kultura e parë e qytetërimit ai Pellazgo – Iliro -Shqiptar, shtrihej në lindje nga Irani, deri në Atlantik në perëndim, nga Alpet në veri dhe deri në jug të Afrikës veriore. – AKILI Biri i Peleut mbreti i Pellazgëve të Fthias dhe e i perëndeshës se Tetit Akili vjen si “Mirmidon” racë e bardhë kjo sigurisht edhe për arsyen e veshjes me të bardha si bora vetë, që në shqipen e sotme “Mirmidon” do të thotë: Dimër – Dimërim, Dimëror (Mirditor), por për këtë emër do të shkruaj njëherë tjetër.
AKILI ndryshe thirej dhe “Aspet” kjo sipas shumë studiuesve të mirënjohur si Elena Kocaqi apo miku im Orhan Rexhepi nga Presheva, etj. shkruajnë se “Aspet” do të thotë, “Ashtë i Shpejtë” Shumë e saktë. Po vetë emri Akil çdo të thotë, e une them se ky emër është një sinonim i vetë fjalës A’shpejtë – Akili, vërtet qe i tillë , i shpejtë, i shkathët, luftarak gati fluturonte “Shqiponjë”- Qiellor A’kile =
A’qel – qiellor dhe kjo për një arsye të thjeshtë sa bukur ardhur deri në ditët tona gojëdhënat apo shkrimet e vjetra të shkruara nga shkrimtarë të mëdhenj thurur për mitin tonë AKIL. Mëma e vetë në momentin e pagëzimit për ta kthyer atë në të pavdekshëm e mban prej “fundit* të këmbës Akilin e kështu pa dashje krijon pikën e tij të dobët pjesën e tij të vdekshme fundin e këmbës pjesa e pa lagur “Themra e Akilit”
Për të vazhduar në shpjegimin e emrit të pellazgut tonë Akil së pari më duhet të shpjegoj fjalën “Themër” e cila është pjesa fundore e këmbës së njeriut pjesa e poshtme e saj e kthyer paksa rrumbullake e cila prek e para “mbi dhe” = “Themër” aty kemi dhe origjinën e kësaj fjale e cila shpjegon dhe disa fjalë të tjera në gjuhën shqipe por edhe më.
Mjafton të kujtojmë fjalën e pastër shqip “Thundër”= Fundër – ndër fund, pra ndodhet në fund të këmbës, kjo për shkak të evolimit si fjalë por dhe të vetë gërmës “F” e cila në shumë shkrime të vjetra e sidomos në ato etruske merr vleren e tingullin zanor të gërmës “TH” ajo lehtësisht transmetohet e dëgjohet si “TH” ashtu si shumë thjesht gërma “TH” dëgjohet “F”, prsh. më fa, i fash më the i thash, i maf i math(dh) etj. Pas kësaj kujtoj këtu fjalën tjetër shqipe “Putër” pra putra e këmbës (p-udh’ ë) tek kjo fjalë mjafton të ndryshojmë apo të lexojmë gërmen “P”= F e cila është lehtësisht e zvendësueshme dhe e pranuar në gjuhësi. Atëhere kemi, Puter = futter (ang “fut” = këmbë), (put/er, ku t=s,(c) e atehere kemi puc-kepuc, papuce etj) Por ajo më e bukura e që vlen ta themi, këtu kemi edhe origjinën e fjalës “greke” “Pat-a, patao, patas” që do të thotë “shkel” rëndoj mbi dhe, mbi tokë, mbi “tab-an” kjo është pjesa që prek këmba mbi tokë, po është pikërisht pjesa fundore e saj e gjithë gjallesave me këmbë quajtur ndryshe “putra”-fundra – thundra – thembra.
Rikthehemi dhe shikojmë përsëri emrin Akil, që do të thotë, A shkel, njeri që nuk shkel përtokë Këmbë-Shpejti, i shpejtë fluturues, qiellor, kujtoj fjalën ia “shkeli” me vrap iku fluturoi, pra Akili nuk shkelte përtokë ai nuk duhej ta prekte tokën ishte pika e tij e dobët mos prekja e themrës.
Jo rastësisht në gjuhën “greke” ose më mirë te themi në dialektin “Geg” kali quhet A’logo (a’lek) Ashtë “lek”, ashtë i shpejtë (kal’), ashtu si dhe qeni (qel)* quhet kështu sepse ashtë i shpejte, i shkathët vrapon ia shkel “skili”, o (skilos) pa haruar ketu emrin “Elik’opter”quhet kështu sepse vetë fjala “elika” do të thotë Akile {elikopter = a’kile+ pi+ terr}–> fluturues mbi tokë “QIELLOR”. Kujtoj këtu fjalët skel, skelat në ndërtim, pra quhen ashtu sepse shkelim mbi ato e ndërsa Akile nuk shkelte Askel, pa shkelur përtokë Në ang. “këmbës” i thonë “leg” (i dridheshin “legjet” e këmbvë) nuk është gjë tjetër për veçse fjalë shqipe “kel leg”, A’kel – A’kil, por jo vetem kaq nëse përqëndrohemi pak mbi këtë fjalë shohim qartë se aty kemi dhe fjalën tjetër (eagle)- I’gel leg/i – lek/a që do të thotë shqiponjë ashtu si vet emri i Akilit A’cel = A’qiell/or = Shqiponjë.
Sjell këtu se në gjitha gjuhët e tjera të vjetra emri shqiponjë është produkt i gjuhës shqipe dhe merr kuptim të plotë vetëm nëpërmjet saj, madje dhe ajo në gjuhen greke ku shqiponja quhet “aetos” është vetë fjala Shqipe e pikërisht ajo në dialektin e ‘artë’ Geg të cilët Shqiponjën e quajnë “Huta” ndërsa ajo në Latine sapo e kemi kuptuar e shkruar shumë herë Acuila = Shqiponjë.
Me këtë emër u thirrën heronjtë tanë, LEKA i Madh, Piro i Shqipërise se Jugut, Gjergj Kastriot Skënderbeu, etj. Të gjithë Prijsat e të gjithave fiseve mbanin një emër “Shqiponjë” sepse vijmë nga e njëjta racë e i njëjti fis Pellazgo -Ilir e ne jemi bijtë e saj ndaj krenohemi me Dykrenaren tonë në një Trup të vetëm njëra Geg e tjetra Tosk!
