Der Standard i ka kushtuar një artikull Tiranës dhe fenomenit të ikjes masive të të rinjve jashtë vendit.
Të thuash se “piramida” në bulevardin e madh të Tiranës, “Dëshmorët e Kombit” ngrihet me krenari aty, do të jepte përshtypjen e gabuar.
Duket më shumë sikur godina e veçantë prej betoni, e cila fillimisht kishte për qëllim të bënte homazhe për diktatorin e ndjerë Enver Hoxha, po përpiqet të fshihet mes godinave qeveritare në rrugën kryesore në qendër të metropolit shqiptar.
Pa sukses, ndërtesa, e cila sot duket e shkretë, bie në sy në mënyrë të pakëndshme në krahasim me sheshin “Skënderbej” aty pranë dhe shumë të modernizuar së fundmi.
E megjithatë kjo hije e së shkuarës do të bëhet së shpejti një simbol për rininë e ardhshme të Tiranës, ndërtesa tani do të restaurohet dhe ridizajnohet.
Kafenetë, punëtoritë dhe studiot do të gjejnë hapësirë këtu, thotë Klajdi Priska.
Ai është një nga nismëtarët që e bëri Tiranën “Kryeqytetin e Rinisë Evropiane 2022”.
Ai koordinon pikat e programit mbi biznesin dhe inovacionin.
Piramida do të përdoret për këtë vit edhe si “Kryeqyteti i Rinisë Evropiane”.
Megjithatë, ende nuk duket sikur punimet për ndërtimin e objektit monumental të rrënuar tashmë janë në ritëm të plotë.
A do të jetë vërtet e mundur kjo në vitin aktual 2022? “Ne presim përfundimin në vjeshtë,” thotë Priska, optimiste.
Plane ambicioze, vizitor i spikatur
Planet për vitin si “Kryeqyteti Evropian i Rinisë” tingëllojnë po aq ambicioze sa planet e rinovimit të pikës së padashur të Tiranës.
Një mijë ngjarje do të ndodhin dhe 23-vjeçari është i sigurt se mijëra të rinj do të udhëtonin këtë vit drejt Tiranës vetëm për këtë arsye.
Një nga të parët nga këta vizitorë ishte Sekretarja e Shtetit për Rininë e Austrisë, Claudia Plakolm (ÖVP). Ajo ka takuar ndër të tjera ministren e Rinisë Bora Muzhaqi.
Që prej shtatorit ajo është përgjegjëse për më të rinjtë e vendit në qeverinë e re të kryeministrit socialist afatgjatë Edi Rama.
31-vjeçarja mishëron një brez të ri shqiptarësh që i kanë vënë vetes një synim mbi të gjitha: të kundërshtojnë ikjen e trurit – emigrimin e të rinjve të arsimuar nga vendi i tyre.
Sipas Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik (OECD), deri në 83 për qind e njerëzve më të arsimuar në vend po mendojnë të largohen nga Shqipëria. Gjysma po përpiqen në mënyrë aktive.
Kujdes nga ikja e mëtejshme e trurit
Emigrimi në Shqipëri është një nga sfidat më të mëdha për vendin: vetëm nga viti 2008 deri në vitin 2018, mbi një milion shqiptarë emigruan në BE. Sot në vend jetojnë 2.8 milionë njerëz.
Edhe vetë Muzhaqi ka jetuar për disa vite jashtë vendit. Ajo studioi në Londër në shkollën e njohur të Ekonomisë në Londër, më pas në SHBA, por më pas u kthye.
Një opsion që ajo do të donte ta bënte të këndshëm për bashkatdhetarët e saj të rinj.
“Dëshirojmë që të shkoni jashtë vendit dhe të fitoni përvojë”, theksoi ajo në një takim me sipërmarrësit e rinj.
Megjithatë, jo shumë njerëz po përmbushin dëshirën e tyre që të rinjtë realisht të kthehen.
Ka mungesë perspektive: vendi është ende një nga vendet më të varfra në Evropë, të ardhurat mesatare mujore në vitin 2020 ishin rreth 430 euro.
Një pagë minimale statutore ka ekzistuar vetëm për një vit, ajo është e barabartë me 245 euro.
Procesi i stanjacionit të anëtarësimit në BE
Përveç kësaj, procesi i anëtarësimit në BE kohët e fundit ka ngecur. Shqipëria aplikoi për anëtarësim në BE në vitin 2009 dhe është vend kandidat që nga viti 2014.
Në mars të vitit të kaluar, krerët e shteteve dhe qeverive të BE-së dhanë miratimin për fillimin e negociatave të anëtarësimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.
Megjithatë, mbetet e paqartë se kur do të fillojnë realisht negociatat.
Problemi, Bullgaria ka vënë veton në negociatat me Maqedoninë e Veriut dhe në këtë mënyrë po bllokon edhe bisedimet me Shqipërinë.
Shumë të rinj e përjetojnë këtë si frustruese.
Uria për pjesëmarrje është e madhe – Sekretarja e Shtetit për Rininë, Plakolm, avokoi për të parashikuar këtë gjatë vizitës së saj:
“Nga këndvështrimi im, nuk ka absolutisht asgjë që e pengon Shqipërinë, për shembull, të integrohet plotësisht në Erasmus dhe Interrail.
Ide që priten mirë nga shumë të rinj në Tiranë.
Klajdi Priska ka kryer edhe një pjesë të studimeve jashtë vendit. Në këtë kontekst, ai mbron heqjen e pengesave.
Kur flet për planet për vitin e Tiranës si kryeqytet rinor në sheshin “Skënderbej”, tashmë ndihet të paktën një aluzion i rrjeteve ndërkombëtare.
Pas tij, të rinjtë janë ulur në “Enzis” me ngjyrë bretkosash, blloqet dalluese të sediljeve që janë projektuar për Lagjen e Muzeut të Vjenës dhe karakterizojnë imazhin e shesheve dhe kampuseve të shumta publike në Austri.
Priska e sheh vitin e Tiranës si kryeqytet rinor si një mundësi për të rinjtë e Shqipërisë për të provuar veten: “Duam të tregojmë se jemi pjesë e Evropës. Ne qëndrojmë për të njëjtat vlera dhe kemi një të ardhme.”
(Shkrimi nga Antonia Rauth, 11 shkurt 2022)
