Mohammed al-Rashed, një spiun që punon për inteligjencën kanadeze, kontrabandoi nxënësen britanike Shamima Begum dhe dy shoqet e saj në Siri në vitin 2015, sipas një libri të ri dhe raporteve të mediave britanike që nxitën kërkesat për një hetim zyrtar.
“Historia sekrete e pesë syve” nga Richard Kerbaj, një ish-korrespondent sigurie i The Sunday Times, sugjeron se Mbretëria e Bashkuar më vonë komplotoi me Kanadanë për të mbuluar rolin e Shërbimit Informativ Kanadez të Sigurisë (CSIS) në rastin e Begumit, e cila u martua me një luftëtar të ISIL (ISIS).
Një zëdhënës i CSIS i tha BBC-së se ai nuk mund të “komentonte publikisht ose konfirmonte apo mohonte specifikat e hetimeve, interesave operacionale, metodologjive apo aktiviteteve të CSIS”.
Libri i Kerbaj i bazuar në intervista me liderë botërorë dhe më shumë se 100 zyrtarë të inteligjencës u botua të mërkurën.
“Five Eyes” është aleanca e shkëmbimit të inteligjencës midis MB, SHBA, Kanadasë, Australisë dhe Zelandës së Re.
Agjenti i dyfishtë
Sipas raporteve të mediave britanike, Scotland Yard i Britanisë së Madhe tha se adoleshentët u trafikuan në Siri nga Rashed, i cili ishte një agjent i dyfishtë që punonte për grupin e armatosur ISIL dhe inteligjencën kanadeze. Ai u rekrutua nga Kanadaja si spiun kur bëri kërkesë për azil në ambasadën kanadeze në Jordani.
Një hetim u kërkua të martën pasi doli se Kanadaja dinte për fatin e adoleshentëve, por heshti ndërsa Shërbimi i Policisë Metropolitane britanike zhvilloi një kërkim ndërkombëtar për treshen.
Kanadaja e pranoi privatisht përfshirjen e saj vetëm kur kishte frikë se do të ekspozohej pasi Rashed u arrestua nga Turqia në vitin 2015, dhe më pas u kërkoi me sukses britanikëve të mbulonin rolin e saj, pretendonte libri.
I pyetur në lidhje me raportet e mediave britanike, kryeministri kanadez Justin Trudeau u tha gazetarëve të mërkurën se shërbimi i inteligjencës së vendit është “i detyruar nga rregulla strikte” dhe se “mekanizmat rigoroz të mbikëqyrjes” janë vendosur.
“Ne presim që ato rregulla të ndiqen,” tha Trudeau, duke shtuar se qeveria e tij “do të shikojë hapa të mëtejshëm nëse është e nevojshme”.
Ai nuk specifikoi se çfarë mund të përfshijnë këto hapa.
Zbulimet e fundit rihapën debatin mbi heqjen e shtetësisë britanike të Begum-it, pasi tregon se një agjent i inteligjencës perëndimore dha ndihmë praktike për udhëtimin e saj në Siri.
Nuk përmendej se autoritetet britanike e dinin se si ajo ishte futur kontrabandë në Siri në vendimin e Gjykatës së Lartë të vitit të kaluar, duke mbështetur vendimin për të ndaluar kthimin e saj në MB.
Begum, 23 vjeç, mbetet në një kamp në Sirinë veriore. Ajo do të rinovojë çështjen e saj në Komisionin Special të Apelimit të Emigracionit në nëntor.
Tasnime Akunjee, një avokate e familjes Begum, bëri thirrje për një hetim mbi atë që policia dhe shërbimet e inteligjencës dinin.
“Britania ka lavdëruar përpjekjet e saj për të ndaluar ISIS-in dhe kujdesin e fëmijëve tanë duke shpenzuar miliona paund për programin Prevent dhe monitorimin në internet. Megjithatë, në të njëjtën kohë ne kemi bashkëpunuar me një aleat perëndimor, duke tregtuar inteligjencë të ndjeshme me ta, ndërkohë që ata në fakt kanë kapur fëmijë britanikë dhe i kanë trafikuar përtej kufirit sirian për t’ia dorëzuar ISIS-it, të gjitha në emër të mbledhjes së inteligjencës. Llogaritja këtu është se jetët e fëmijëve britanikë dhe rreziku i vdekjes së tyre është pjesë e algoritmit të rrezikut të pranueshëm që kanë marrë aleatët tanë perëndimorë”.
Akunjee tha se zbulimet ishin të një “rendësie vendimtare”, duke pasur parasysh se Begum kishte argumentuar se ajo ishte trafikuar në Siri.
Steve Valdez-Symonds, drejtor i programit për të drejtat e refugjatëve dhe emigrantëve në Mbretërinë e Bashkuar në Amnesty International tha në Twitter:
“E vërtetë apo e rreme, vendimi i qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar për t’i hequr shtetases së saj shtetësinë si qëllim për të braktisur atë dhe fëmijët e saj britanikë në Siri ishte dhe mbetet një turp i plotë.”
Begum ishte 15 vjeç kur ajo udhëtoi në Siri me Amira Abase, 15 vjeçe, dhe Kadiza Sultana, 16 vjeçe, nga Londra në 2015.
