Mbi 17 milionë vdekje është çmimi që duhet të paguajmë dhe ende po paguajmë për keqmenaxhimin e pandemisë së Covid. Revista shkencore Lancet drejton gishtin nga qeveritë e organizatat, duke akuzuar, se kanë ka reaguar shumë ngadalë, shumë të çorganizuara dhe shumë të papërgatitura ndaj përhapjes së koronavirusit SARS-CoV-2. Raporti, i hartuar nga 28 ekspertë botërorë, shqyrton se çfarë shkoi keq në këtë pandemi dyvjeçare dhe përpiqet të kuptojë se çfarë mund të përmirësohet në funksion të pandemive të ardhshme.
ORIGJINA (ENDE) E PASIGURT. Megjithëse studimet e fundit dukej se i kishin dhënë fund dilemës, Lancet para së gjithash thekson se origjina e koronavirusit SARS-Cov-2 nuk është ende e qartë; kanë dalë nga tregu Wuhan apo gabim laboratorik? Të dyja hipotezat janë ende në tryezë dhe është e rëndësishme që dyshimet të zgjidhen sa më shpejt të jetë e mundur me kërkime të mëtejshme shkencore.
PËRGJEGJËSITË E OBSH. Objektivi i parë i kritikave të Lancet është Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), të cilën e akuzon se ka vepruar “me shumë kujdes dhe shumë ngadalë” në disa çështje të rëndësishme, siç është paralajmërimi i qytetarëve për ngjitshmërinë e virusit, emergjenca ndërkombëtare e shëndetit publik, ose mbështetja në përdorimin e maskave duke njohur përhapjen ajrore të koronavirusit.
PËRGJEGJËSITË E QEVERIVE. Qeveritë akuzohen gjithashtu nga ekspertët se kanë vepruar shumë ngadalë, me politika të papërshtatshme për të frenuar pandeminë dhe masa sociale që janë të pamjaftueshme për të mbrojtur më të dobëtit. Mosbesimi i qytetarëve tek institucionet, pamundësia e qeverive për të dhënë këshilla të qarta dhe përhapja e lajmeve të rreme e mashtrimeve në rrjetet sociale kanë penguar gjithashtu menaxhimin e urgjencës shëndetësore.
KËSHILLA PËR TË ARDHMEN. Pasi e ka bërë të qartë se çfarë ka shkuar keq gjatë dy viteve të fundit, Lancet bën një pasqyrë të asaj që duhet bërë për të kapërcyer urgjencën aktuale shëndetësore dhe për t’u përgatitur për të ardhmen. Para së gjithash, thekson revista, “duhen përpjekje të koordinuara globale për t’i dhënë fund në mënyrë të drejtë dhe të shpejtë pandemisë së Covid”.
Fjala kyçe për të ardhmen është bashkëpunimi, roli i OBSH-së duhet të forcohet dhe organizata duhet të marrë mbështetjen e komunitetit global. Për të shmangur kërcimet e ardhshme të specieve natyrore është e nevojshme të rregullohet tregtia e kafshëve shtëpiake dhe të egra. Për të shmangur gabimet laboratorike, OBSH duhet të forcojë kontrollet e biosigurisë në laboratorët ku studiohen patogjenët e rrezikshëm.
Së fundi, është thelbësore që çdo vend të ketë një plan të vlefshëm parapandemik dhe të përforcojë sistemet ekzistuese shëndetësore.
PERGJIGJJA E OBSH. Raporti i Lancet solli edhe reagimin e OBSH-së, e cila lëshoi një deklaratë në të cilën theksoi se raporti i Lancet përmban “disa lëshime dhe keqinterpretime kryesore”. Nga ana e saj, organizata pretendon se ka vepruar me të mirën e aftësisë së saj, duke përditësuar strategjitë e bazuara në evolucionin dhe zbulimet e reja rreth virusit dhe duke treguar rrugën më të mirë përpara për vendet.
