Kryeqyteti i Mbretërisë së Bashkuar, Londra, shpesh renditet si një nga qytetet më të mbipopulluara në botë, dhe nëse keni vozitur atje, me siguri keni ngecur në një bllokim trafiku. Rrugët e saj shumë të dendura nuk ndihmojnë rrjedhën e trafikut dhe me një popullsi gjithnjë në rritje, ku 8.8 milionë ishin në numrin e fundit, 9.4 milionë që parashikohet të rritet deri në vitin 2030 – presioni në sistemin e transportit vetëm do të rritet.
Të dhënat nga Departamenti i Transportit, megjithatë, tregojnë një histori paksa të ndryshme. Në dekadën e fundit, fluksi i trafikut në Londër – kjo është një masë e numrit të automjeteve që gjenden në një qytet dhe sa larg po udhëton çdo automjet – ka rënë me 10 për qind, raporton EuroNews,.
Në disa zona, kjo shifër është më e madhe: në Westminster, për shembull, fluksi i trafikut është ulur me 28 për qind në dhjetë vitet e fundit. Në Camden, ajo ka rënë me 21 për qind.
Derisa pandemia e COVID-19 ka anuar të dhënat për dy vjetët e fundit – duke dhënë një pamje jo të plotë – ka ende shenja se ulja është më shumë se thjesht një tendencë bllokimi.
Në vitin 2022, trafiku në rrugët më të ngarkuara të Londrës është ende gjashtë për qind në rënie në krahasim me periudhën para pandemisë. Londra po kalon një transformim gradual.
‘Tarifa e Mbingarkesës’ së Londrës një ‘sukses’
Ollie More, Zyrtar i Lartë i Politikave në shoqatën bamirëse të ecjes dhe çiklizmit, Sustrans, i quan statistikat e fundit “me të vërtetë inkurajuese”. Sipas More, një nga faktorët kryesorë prapa zhvendosjes së ngadaltë të vozitjes është treshja e nismave çmimeve të rrugëve në Londër.
Skema e parë – Tarifa e Mbingarkesës – u prezantua në vitin 2003, duke ndjekur hapat e Singaporit. Ideja është e thjeshtë: shumica e automjeteve – me përjashtime për makinat elektrike – duhet të paguajnë një tarifë prej 17 eurove për të vozitur në qendër të qytetit në kohë piku. More thotë se skema ka qenë një “sukses”.
Më pas erdhi skema Zona e Ulët e Emetimit në vitin 2008, e cila zbatohet për automjetet e mëdha komerciale si kamionët për dërgesa. Më në fund, në vitin 2019, Zona Ultra e Emetimit (ULEZ) u prezantua për të trajtuar ndotjen e ajrit, që i vendos tarifa makinave që nuk përmbushin udhëzimet e ndotjes për të vozitur në pjesë të caktuara të qytetit.
Vitin e ardhshëm, ULEZ do të zgjerohet në të gjithë Londrën e Madhe. Koncepti i zonave me ‘emetim të ulët’ ka fituar popullaritet në të gjithë Evropën – tani ka 320 zona me emetim të ulët në të gjithë kontinentin.
Silviya Barrett, drejtore e politikave dhe kërkimit në Fushatën për Transport më të Mirë, thotë se ULEZ mund të ketë luajtur një rol në reduktimin e përdorimit të makinave në qytet.
“Transporti për Londrën vlerëson se gjashtë muaj pas zgjerimit në Londrën e brendshme kishte 21 mijë automjete më pak në zonë në një ditë mesatare, një reduktim prej dy për qind dhe se flukse e trafikut ishin rreth dy për qind më të ulëta se javët para fillimit të zgjerimit”, thotë ajo.
Sipas të dhënave të Departamentit të Transportit, fluksi i trafikut në kryeqytet është ulur me 11 për qind që nga viti 2019, kur u prezantua skema ULEZ. Në Kensington dhe Chelsea, fluksi i trafikut është ulur me 15 për qind, me 17 për qind në qytetin e Londrës dhe me 15 për qind në Hammersmith dhe Fulham.
Përdorimi i biçikletave është rritur në Londër
Nëse vozitja e makinave është në rënie, si po udhëtojnë njerëzit? Një mënyrë transporti është rritur në Londër në dhjetë vjetët e fundit: ngasja e biçikletave.
Midis vitit 2011 dhe 2021, trafiku i biçikletave në Londër u rrit me 66 për qind. Investimi në infrastrukturën e re për biçikleta e ka bërë ngasjen e biçikletave në qytet më të qasshëm, derisa numri i njerëzve që jetojnë brenda 400 metrave nga një rrugë biçikletash me cilësi të lartë pothuajse dyfishuar që nga viti 2019.
“Ata sigurisht i kanë bërë njerëzit të ndihen më rehat, më të sigurt”, thotë More. “Është bërë më e lehtë për njerëzit, ata mund të shohin se ka një rrugë që është projektuar për ta, [dhe] që iu jep atyre gjithashtu besim”.
Skema e qirasë së ngasjes së biçikletave në Londër, e cila u prezantua në vitin 2012, po inkurajon gjithashtu çiklizmin. Në vitin 2021, u dhanë 10,941,264 biçikleta Santander dhe përdorimi i skemës është rritur me 53 për qind në dekadën e fundit. Me 12,000 biçikleta të ankoruara në të gjithë qytetin, kjo është skema më e madhe e qirasë së biçikletave në Evropë.
Çfarë pritet tjetër në revolucionin e transportit të Londrës?
More mendon se ka ende përparim që duhet bërë. “Një në pesë njerëz jetojnë në një distancë të afërt të atij rrjeti të ciklit”, thotë ai. Por, duke e kthyer atë, “nëse vetëm një në pesë njerëz do të jetonte në një distancë të afërt nga një rrugë e sigurt për drejtimin e makinave – njerëzit do të zemëroheshin”, thotë ai. “Pra, ka një sasi masive investimi që duhet të shkojë në rrjetin e ciklit”.
Barrett thotë se duhet të ketë ndryshime edhe në iniciativat për çmimet e rrugëve. “Vitin e ardhshëm është 20-vjetori i ‘tarifës’ fillestare të ‘mbipopullimit’ dhe një skemë në Londër “pay-as-you-drive” është hapi tjetër logjik për kryeqytetin, në mënyrë që njerëzit që të vozisin më pak, të paguajnë më pak”, thotë ajo.
Sipas Barrett, ndryshimi i transportit në qytete është një pjesë kyçe e trajtimit të ndryshimeve klimatike. “Për të arritur balancën e sasisë së gazit serrë të prodhuar dhe sasisë së larguar në Londër deri në vitin 2030, ne duhet të shohim një reduktim të kilometrave të automjeteve prej të paktën 27 për qind në krahasim me vitin 2018”, thotë ajo.
