Pas luftimeve disa javore, në përpjekje për të vazhduar jetesën, refugjatët armenë kanë filluar të kthehen në shtëpitë e tyre në Nagorno-Karabakh. Shtëpitë, kasollet dhe stallat u janë shkatërruar nga luftimet mes armenëve etnikë dhe azerëve. Rusia u bë pjesë e arritjes së paqes mes dy vendeve dhe ndërmjetësoi për armëpushim mbi enklavën e kësaj zone.
Të paktën dy kolona autobusësh që transportonin banorë mbërritën në Stepanakert, kryeqyteti i zonës malore, nga Armenia fqinje gjatë fundjavës.
Në bazë të kushteve për marrëveshje, kontrolli mbi qytetin kryesor të enklavës Stepanaker, në territorin e njohur ndërkombëtarisht si Azerbejxhan, do të qëndrojë me etnikët armenë.
Refugjatët u rreshtuan gjatë së hënës në qendër të Stepanakertit, qytet i braktisur për javë të tëra. Aty shpërndaheshin çanta me ndihma humanitare që përfshinin prodhime të konservuara dhe makarona.
Disa burra shpërndanë copa plastike të cilat të kthyerit mund t’i përdorin për të rregulluar xhamat e thyer në shtëpitë e tyre
Kthimi i tyre ishte i rëndë.
“Unë e kam parë luftën e tretë tashmë këtu. Në 1992 dhe 2016 nuk u largova nga qyteti për asnjë minutë. Por kësaj here ishte e tmerrshme ”, tha një grua në moshë mesatare e cila nuk pranoi të tregonte emrin e saj.
Gruaja, e cila tha se ishte kthyer të dielën, tha se ishte nisur për në qytetin kufitar Armen Sisian pas javës së parë të luftimeve në fillim të tetorit kur ishte detyruar të fshihej nga bombardimet në një strehë bombe.
Ndërsa Stepanakert mund të mbetet në duart e armenëve etnikë pas marrëveshjes, Shusha, qyteti i dytë më i madh në Nago-Karabakh, tani kontrollohet nga Azerbajxhani pas luftimeve të ashpra.
“Tani nuk ka armenë në Shusha”, tha 35-vjeçari Alexander Simonyan, një mësues i gjimnastikës nga Shusha.
Kur filluan luftimet, ai dërgoi gruan dhe fëmijët e tij në Armeni dhe u bashkua me forcat e mbrojtjes të Nago-Karabakut.
Ai tha se tani jetonte me një mik në Stepanakert dhe nuk kishte ku të strehonte familjen e tij, megjithëse shpresonte se autoritetet lokale mund t’u ofronin të gjithëve diku për të jetuar. “Kjo është toka jonë. Ku tjetër mund të shkoj? Nuk mund të jetoj në një vend tjetër ”.
Ministria ruse e mbrojtjes tha të hënën se kishte ndihmuar 475 njerëz të ktheheshin dhe se një total prej 725 njerëz, ishin kthyer në enklavë që nga 14 nëntori.
