Nga Philip Stephens
Kërkohet: Një rol global për një fuqi serioze evropiane, me një të shkuar koloniale, dhe me vullnet politik dhe mjete ushtarake për t’u angazhuar në sipërmarrje përtej kufijve të saj.
Askush nuk do t`a akuzojë kurrë Emmanuel Macron të Francës për mungesë vendosmërie. Instinkti i parë i shumë udhëheqësve evropianë në kundërpërgjigje ndaj përmbysjeve gjeopolitike, është të fshihen nën mbulesën e shtratit të tyre. Ndërkohë, presidenti i Republikës së Pestë të Francës, ka më shumë të ngjarë të dërgojë një anije luftarake.
Projekti i madhi zotit Macron është të krijojë një Evropë “sovrane” ose “autonome”. Në thelbin e saj, kjo do të thotë se evropianët nuk duhet të rreshtohen në një botë bipolare të formuar nga rivaliteti Kinë-SHBA. Dhe as t’i kufizojnë opsionet e tyre në zgjedhjet e shpallura paraprakisht nga Uashingtoni dhe Pekini.
Evropa duhet të ketë mendimin e saj mbi gjërat, dhe sidomos për sigurimin e interesave të saj në Mesdhe dhe Afrikë. Një ndër çelësat e këtij sovraniteti evropian, thotë Macron, është një forcë e përbashkët e ndërhyrjes ushtarake, një buxhet i përbashkët në mbrojtje, dhe një doktrinë e përbashkët për veprim.
Për cilindo që shqetësohet nga tërheqja e SHBA-së nga udhëheqja ndërkombëtare, dhe për autoritarizmin agresiv të regjimit të Xi Jinping në Kinë, gjykimi strategjik i presidentit francez tingëllon jashtëzakonisht i ndjeshëm.
Presidenti i zgjedhur amerikan Joe Biden,është i sinqertë kur premton rivendosjen e Atlanticizmit Amerikan. Por, me kalimin e kohës, Uashingtoni mund të pritet të zvogëlojë kontributin e tijnë sigurinë kolektive të Perëndimit.
Sa i përket Kinës, qasja e saj ndaj Evropës tani është e mirë-pozicionuar. Ajo zgjedh vendet më të dobëta për t’i përçarë dhe për të sunduar. Pra, me propozimin francez ka shumë gjëra me të cilat duhet të bjerë dakord edhe një Gjermani super e kujdesshme.
Dhe nevoja që BE-ja të marrë më shumë përgjegjësi mbi vete, është bërë gjithashtu një nga motot e kancelares Angela Merkel. Ajo do të shfaqet dukshëm edhe në takimin e saj të parë me zotin Biden. Por nëse, siç pritej, zonja Merkel do të largohet nga detyra në fund të këtij viti, pasardhësi i saj në detyrë ka të ngjarë të jetë më shumë,dhe jo më pak i gatshëm, për të zgjeruar kufijtë e angazhimit gjerman.
Problemet lindin nga fakti se zonja Merkel nuk bie dakord me 2 supozime të presidentit francez. E para është e rrënjosur në temperamentin e saj. Macron beson se në një epokë të konkurrencës së madhe të pushtetit dhe autokratëve rajonalë, Evropa duhet të jetë e gatshme të vendosë një pushtet të “fortë”.
Ditët kur evropianët mund të shpresonin se bota do të përqafonte e gjitha demokracinë liberale post-nacionaliste kanë marrë fund. Prandaj, kur Greqia u përplas me Turqinë vitin e kaluar mbi kufijtë e diskutueshëm detarë të dy vendeve në Mesdheun Lindor, Macron dërgoi një fregatë dhe avionë luftarakë,si gjest i fortë mbështetës për Greqinë.
Por nëse instinkti i parë i Macron është të veprojë, zonja Merkel ka një rol më pajtues. Në vend të raketave, ajo i kërkoi ministrit të saj të Jashtëm Heiko Maas të ndërmjetësonte midis Ankarasë dhe Athinës.
Ndarja e dytë midis të dyve është edhe më thelbësore. Macron e sheh botën përmes syve Goliste (Sipas ideologjisë së ish-presidentit të dikurshëm Charles De Gaulle). BE-ja është sa një kundërpeshë po aq edhe aleate e SHBA-së. Autonomi strategjike, do të thotë liri për të sfiduar Uashingtonin, ashtu si dhe Pekinin e Moskën.
Kjo është arsyeja pse Franca mbështet një pengesë bërthamore kombëtare, që ndryshe nga Britania, është vërtet e pavarur. Kërcënimi i presidentit amerikan në largim Donald Trump për t1a shpërndarë NATO-n, dhe për t’u shkëputur nga Evropa, ishte një nxitje e ambicieve afatgjata të Francës.
Tani, Macron druhet se ardhja e Biden në Shtëpinë e Bardhë, do të rindezë vetëkënaqësinë, gjë që do të thoshte se Evropa mund t`a vendosë sërish veten në mënyrë të sigurt në duart e amerikanëve. Për Gjermaninë, një kontribut më i madh evropian në mbrojtje dhe siguri, nuk shihet si një zëvendësues i “ombrellës së mbrojtjes” së SHBA-së, por një mjet për t`a bindur Uashingtonin të qëndrojë në të njëjtin rol.
Ministrja e Mbrojtjes së zonjës Merkel, Annegret Kramp-Karrenbauer, thotë se synimi është të tregojmë se Evropa është si një “dhënëse”, ashtu edhe një “marrëse”. Autonomia strategjike e zotit Macron është një iluzion. Diku midis pozicioneve franceze dhe gjermane, ekziston një ekuilibër i ndjeshëm:një Evropë me kapacitet dhe vendosmëri strategjike për të “shuar zjarret”, për të parandaluar agresorët, dhe për të promovuar sigurinë e “lagjes” së saj, por gjithsesi duke qenë sërish një partnere e SHBA-së.
Macron mund të argumentojë me të drejtë,se kjo nuk ishte marrëveshja që u arrit në fillim të integrimit evropian. Në këmbim të legjitimitetit politik dhe qasjes ekonomike, Gjermania Perëndimore e atëhershme i ofroi Francës udhëheqjen politike të Evropës.
“Evropa do të jetë hakmarrja juaj”- i premtoi atëherë kancelari Konrad Adenauer kryeministrin francez Guy Mollet, kur britanikët u kthyen nga Uashingtoni pas Krizës së Suezit të vitit 1956. Sot, ky rol nuk është më i lirë. Tani, ai zihet nga Berlini. Zoti Macron meriton të ketë sukses në ambicien e tij për një Evropë të besueshme ndërkombëtarisht, por ajo ende do të ketë nevojë për SHBA-në. /
“Financial Times”
