Kosova
Kosova mes “çikërrimave politike” dhe rreziqeve të sigurisë
Derisa Evropa riarmatoset, NATO-ja është në krizë dhe aleancat nën presion, siguria në Kosovë vihet në diskutim. Autoritetet garantojnë stabilitet, por ekspertët paralajmërojnë për cenueshmërinë e saj dhe u bëjnë thirrje udhëheqësve kosovarë që të jenë sa më të pranishëm në tryezat ku diskutohet fati i sigurisë.
Ministri i Mbrojtjes i Kosovës, Ejup Maqedonci, argumenton se kapacitetet e mbrojtjes dhe sigurisë në vend janë përmirësuar ndjeshëm viteve të fundit.
Ai thekson se investimet në personel, pajisje dhe doktrinë kanë luajtur rol kyç në avancimin e Forcës së Sigurisë së Kosovës, duke e bërë atë më të aftë për të përmbushur detyrat e saj mbrojtëse dhe për t’u përshtatur me sfidat e reja të sigurisë.
Megjithatë, për shkak të ndjeshmërisë së informacionit, Maqedonci kufizohet në detajet që ndan publikisht dhe përmend vetëm disa prej sistemeve që posedon Kosova.
“Ne e kemi një flotë të dronëve Bayraktar. Përveç tyre, kemi prokuruar edhe sisteme të tjera të fluturakeve pa pilotë – që nuk janë bërë publike – dhe vazhdojmë të prokurojmë, me qëllim që t’i përmbushim jo vetëm nevojat operacionale të FSK-së, por edhe të kemi kapacitete të bollshme për çdo ndryshim situate”, thotë Maqedonci për Radion Evropa e Lirë.
Kosova, që nga përfundimi i luftës më 1999, mbështetet kryesisht në forcën paqeruajtëse të NATO-s, KFOR.
Në vitin 2018, Forca e saj e Sigurisë ka nisur procesin 10-vjeçar të transformimit në ushtri me kapacitete të plota.
Ministri Maqedonci thotë se këtë vit pritet të nisë faza e tretë dhe e fundit e tranzicionit dhe thekson se disa objektiva të parapara të arriheshin në vitin 2028, tashmë janë realizuar.
Këtu, ai përmend sasinë e mjaftueshme të municionit, si dhe përparimet në rekrutimin e personelit.
“Tanimë e kemi kaluar numrin prej 4.000 [ushtarësh]. Besoj se është mbi 4.300 apo 4.400. Në këtë aspekt, jemi më herët në kohë – pra i kemi realizuar objektivat më herët seç ka qenë e paraparë. Unë besoj se deri në vitin e ardhshëm do t’i kemi 5.000 [ushtarë]”, shprehet Maqedonci.
Deri në fund të transformimit, Forca e Sigurisë së Kosovës pritet t’i ketë mbi 7.500 pjesëtarë – prej tyre 5.000 aktivë dhe të tjerët rezervistë.
Nga fillimi i tranzicionit, procesi e ka pasur mbështetjen e Shteteve të Bashkuara, por jo edhe të NATO-s, e cila ka këmbëngulur se FSK-ja duhet t’u përmbahet detyrave të saj fillestare, si: reagimi ndaj krizave apo mbrojtja civile.
Këtë qëndrim e përsëriti këtë javë edhe sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, gjatë një vizite në Kosovë.
“FSK-ja duhet të ketë gjithçka që i duhet për të qenë efektive në kryerjen e rolit të saj humanitar këtu në Kosovë. Ky është mandati që NATO-ja ka për ta ndihmuar FSK-në – pra të zhvillohet dhe të jetë forcë humanitare në këtë vend, kur ndodhin çështje humanitare. Ky është mandati dhe për këtë punojmë çdo ditë”, tha Rutte.
Në përgjigje, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, tha se mungesa e njohjes së Kosovës nga katër vende të NATO-s, e komplikon avancimin e raporteve mes FSK-së dhe aleancës, por theksoi se FSK-ja, në përputhje me ligjet në fuqi, ka mandat të plotë për mbrojtjen e sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës.
“Përveç kësaj, ne kemi gjetur edhe mënyra të tjera për ta avancuar rolin e FSK-së dhe kontributin e saj për paqe dhe siguri në vende të tjera, nëpërmjet marrëveshjeve të bashkëpunimit që i kemi me shtetet anëtare [të NATO-s] veç e veç”, tha Osmani.
Nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi janë vende anëtare të NATO-s; Serbia dhe Bosnje e Hercegovina janë pjesë e programit të NATO-s, Partneriteti për Paqe, ndërsa Kosova mbetet jashtë edhe kësaj kornize, për shkak të mosnjohjes nga katër vende anëtare: Greqia, Rumania, Sllovakia dhe Spanja.
Për rrjedhojë, ajo detyrohet të mbështetet në marrëveshje dypalëshe, sidomos me aleatë si SHBA-ja dhe Turqia.
Përtej kufirit, Serbia – e cila nuk e njeh pavarësinë e Kosovës dhe ka pretendime territoriale ndaj saj – vazhdon ta forcojë ushtrinë me armë, si nga Perëndimi, ashtu edhe nga Lindja.
Kosova e konsideron atë si kërcënim kryesor për sigurinë e saj dhe ka pasur disa raste, viteve të fundit, kur ky fqinj ka grumbulluar trupa në kufi.
Për të shmangur keqkuptimet dhe përshkallëzimin e tensioneve, Katarina Gjokiq, nga Instituti Ndërkombëtar për Kërkime të Paqes në Stokholm, thotë se dy vendet, përveçse duhet të përmirësojnë komunikimin, duhet ta rrisin edhe transparencën për kapacitetet ushtarake që posedojnë.
“Do të ishte mirë sikur të kishte një ndërmjetës të gatshëm për t’u angazhuar. KFOR-i ka pozicion të mirë – nuk është në mandatin e tij, por është i pranishëm. Pastaj, Bashkimi Evropian e ndërmjetëson një dialog mes Kosovës dhe Serbisë – edhe pse ka ngecur, ai mbetet i përfshirë. Pra, ka hapësirë për kreativitet kur bëhet fjalë për diplomacinë”, thotë Gjokiq për programin Expose të Radios Evropa e Lirë.
Për disa ekspertë të sigurisë, gjasat e një sulmi ushtarak konvencional ndaj sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës janë të ulëta, kryesisht për shkak të pranisë së KFOR-it.
Por, me luftën e vazhdueshme në Ukrainë, jostabilitetin në Lindjen e Mesme dhe ndryshimin e peizazhit të sigurisë globale, ata thonë se Kosova, me doemos, duhet t’i rrisë përpjekjet për transformimin sa më të shpejtë të FSK-së në një ushtri plotësisht operacionale.
Adrian Shtuni, nga Qendra Ndërkombëtare kundër Terrorizmit, thotë se kjo nuk është më vetëm një çështje politike, por “një domosdoshmëri urgjente”.
“Në këtë moment, Evropa është duke u armatosur si kurrë më parë që nga fundi i Luftës së Ftohtë. Kjo nuk është duke u bërë nga dëshira, por nga nevoja, për shkak të kërcënimeve që vijnë nga Lindja, konkretisht nga Rusia. Dhe, Ballkani është në Evropë, përkatësisht në juglindje – pra më afër vendit prej nga vijnë kërcënimet”, thotë Shtuni për Exposenë.
Administrata e presidentit të Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, raportohet se është duke konsideruar ripozicionimin e trupave të saj në Evropë. Në të njëjtën kohë është duke shtuar edhe trysninë mbi aleatët evropianë, për t’i rritur shpenzimet ushtarake dhe për të marrë më shumë përgjegjësi për mbrojtjen e tyre.
Shtuni thotë se kjo thirrje vlen edhe për Kosovën si shtet evropian.
“Duhet të bëhet shumë sa i përket transformimit të FSK-së në ushtri. Jemi në kohë tranzicioni, shumë të vështirë, me shumë sfida, që kërkon rritjen e kapaciteteve mbrojtëse edhe nga vendet që kanë strukturë ushtrie prej dekadash apo qindra vitesh, e imagjinojeni se çfarë mund t’i duhet Kosovës”, thotë Shtuni.
Buxheti i ndarë për Ministrinë e Mbrojtjes në Kosovë ka shkuar duke u rritur nga 67.3 milionë euro në vitin 2021, në 207.8 milionë euro këtë vit.
Ministri i Mbrojtjes, Maqedonci, thotë se, në vazhdën e ndryshimeve të fundit gjeopolitike, për katër vjetët e ardhshëm, parashikohet një buxhet prej mbi 1 miliard eurosh për mbrojtjen.
Por, Shtuni shton se përballë një politike më të izoluar amerikane, Kosova duhet t’i diversifikojë edhe partneritetet e saj të sigurisë.
Ai përmend planin e Bashkimit Evropian për të shpenzuar 800 miliardë euro në mbrojtje dhe thotë se Kosova duhet të pozicionohet në mënyrë strategjike për të përfituar nga këto fonde dhe për të qenë e pranishme në tryezat ku diskutohet fati i sigurisë.
Eksperti i sigurisë shprehet i indinjuar me faktin që, edhe më shumë se një muaj pas zgjedhjeve, Kosova vazhdon të mbetet e zhytur në debatet për vota.
Në kohën kur shumëçka është duke u riformatuar në politikën e jashtme, në politikën e mbrojtjes dhe në rendin global, udhëheqësit kosovarë merren me “çikërrima të politikës së brendshme”, sipas tij.
“Mendoj se kjo është papërgjegjshmëri. Kosova nuk e ka luksin që të zvogëlohet, duhet të zmadhohet, të jetë e pranishme, jo vetëm me fjalime, por në mënyrë aktive, në mënyrë insistuese, strategjike, me partnerë, për të shpjeguar se përse një Kosovë e fortë, më mirë e mbrojtur, më mirë e armatosur, është në të mirën e sigurisë së Evropës. Sepse, jo vetëm që do të arrinte aftësinë për vetëmbrojtje, por do t’i lironte edhe kapacitetet e vendeve të tjera anëtare të NATO-s, që janë aktualisht në Kosovë”, thotë Shtuni.
Radio Evropa e Lirë pyeti edhe Departamentin amerikan të Shtetit, edhe atë të Mbrojtjes se si do të vazhdojë administrata Trump ta mbështesë transformimin e FSK-së në ushtri, por prej asnjërit institucion nuk mori përgjigje.
Të mërkurën e 12 marsit, Qeveria e Kosovës miratoi në parim lidhjen e një marrëveshjeje me SHBA-në për thellimin e bashkëpunimit në fushën e mbrojtjes.
Për ministrin Maqedonci, kjo do të thotë se SHBA-ja do ta ndihmojë Kosovën në ngritjen e kapaciteteve strategjike ushtarake.
Nga ky vend, Kosova pret edhe sistemet kundërajrore Javelin – të njohura për aftësinë e tyre për të avancuar kundër mjeteve të blinduara.
Maqedonci thotë se, aktualisht, është duke u bërë pagesa e tyre, por nuk specifikon se kur do të arrijnë në Kosovë. Kërkesën për blerjen e mbi 200 kundërajrorëve të tillë, Kosova e ka bërë më 2024.
Po atë vit, Kosova ka bërë një marrëveshje edhe me Turqinë për ndërtimin e fabrikës së parë të municioneve të kalibrave të ndryshëm.
Maqedonci i ka thënë Radios Evropa e Lirë në fund të vitit të kaluar se Kosova, në katër vjet, ka shpenzuar mbi 269 milionë euro për blerje të armatimit.
E, për Shtunin, çdo moment që ka sfida, ofron edhe mundësi, që udhëheqësit e zgjuar duhet t’i shfrytëzojnë në favor të popullit të tyre. Me fjalët e tij, “gjërat më të mira ndonjëherë vijnë kur je i vendosur me shpatulla për mur, sepse rrethanat janë të atilla që duhet të dalësh me zgjidhje”./ REL
Dy persona, një burrë dhe një grua, janë gjetur pa shenja jete në një vilë në Pejë, kanë konfirmuar për Radion Evropa e Lirë nga Policia dhe Prokuroria në këtë komunë.
Policia është njoftuar për rastin rreth orës 15:10, tha zëdhënësi i këtij institucioni në Pejë, Fadil Gashi.
“Rreth orës 15:10 policia është informuar se në rrugën e KFOR-it se dyshohet se dy persona në një vilë janë pa shenja jete. Policia dhe ekipi i emergjencës ka dal në vendin e ngjarjes, ku vdekja e dy personave është konstatuar nga mjeku kujdestar. Viktimat janë njëri i gjinisë mashkullore dhe tjetra e gjinisë femërore”, u shpreh ai.
Ndërkaq, zëdhënësi i Prokurorisë Themelore në Pejë, Shkodran Nikçi, tha se në vendngjarje ka dalë prokurorja për krime të rënda dhe kryeprokurori, ndërkaq trupat e pajetë do të tërhiqen nga vendi i ngjarjes për t’iu nënshtruar autopsisë, me qëllim që të përcaktohen shkaqet e vdekjes.
“Lidhur me këtë çështje janë siguruar prova në vendin e ngjarjes të cilat do të shërbejnë për veprimet e mëtejme. Janë identifikuar dëshmitarët, të cilët mund të intervistohen për të kuptuar më shumë informata rreth ngjarjes”, u shpreh ai.
Mediat lokale në Kosovë kanë raportuar se viktimat ishin në të 20-tat. Megjithatë, autoritetet ende nuk kanë ndarë me publikun detaje të tjera për këtë ngjarje.
Një zjarr i madh ka shpërthyer sot në një shtëpi banimi pranë Shtëpisë së Kulturës në Prizren, ku si pasojë ka humbur jetën një fëmijë njëvjeçar.
Sipas zëdhënësit të Policisë për rajonin e Prizrenit, Shaqir Bytyqi, tre fëmijë të tjerë janë shpëtuar dhe aktualisht po marrin trajtim mjekësor.
“Sot, më 30 dhjetor 2025, rreth orës 10:00, është raportuar një zjarr në një shtëpi banimi në qendër të Prizrenit. Një fëmijë rreth 1 vjeç ka humbur jetën, dyshohet si pasojë e thithjes së tymit. Tre fëmijë të tjerë janë shpëtuar dhe po marrin trajtim në Emergjencë,” tha Bytyqi për Telegrafin.
Ai bëri të ditur se njësitë emergjente kanë reaguar menjëherë dhe zjarri është lokalizuar pothuajse plotësisht. Ekipet përkatëse vazhdojnë të jenë në vendin e ngjarjes.
Bytyqi theksoi se shkaqet e zjarrit janë duke u hetuar nga organet kompetente dhe do të vërtetohen pas përfundimit të procedurave hetimore.
Kosova
“Tageszeitung” e Berlinit: “Shumë njerëz në mbarë Evropën Juglindore dëshirojnë personalitete si Kurti si politikanë në vendet e tyre”
Nuk kanë kaluar as pak muaj që kur Albin Kurti vizitoi Sarajevën, kryeqytetin e Bosnjë-Hercegovinës.
Kryeministri i Kosovës mori duartrokitje të stuhishme nga politikanë e publicistë, nga antifashistë e punëtorë ndërtimi, nga gra e burra që ndodheshin rastësisht në atë ndërtesë. Kurti ka karizëm dhe është i besueshëm. Këtë e ndjenë njerëzit në sallë atëherë, dhe këtë e treguan edhe të dielën, kur Kosova e rizgjodhi Kurtin me 50 për qind të votave.
Gjithkush në atë sallë në Sarajevë e dinte se Albin Kurti, që kur ishte student në Prishtinë, kryeqytetin e Kosovës, ishte pjesë e rezistencës me mjete paqësore kundër pushtimit serb; se ai dergjej në burgjet serbe që nga viti 1998 dhe se më në fund, në vitin 2000, pas luftës së Kosovës, mundi të kthehej në atdheun e tij. Serbët, deri para pak kohësh, donin të pengonin çdo kontakt mes shoqërisë boshnjake dhe asaj kosovare. Të dyja shoqëritë pësuan më së shumti gjatë luftërave të Jugosllavisë (1991-2001) nga sulmet e forcave ushtarake serbe; miliona njerëz u dëbuan atëherë dhe dhjetëra mijëra u vranë. Ky fat i bashkon ata.
Njësoj i bashkon edhe vetëdija se shoqëritë e përcaktuara mbi baza etnike çojnë vetëm në konflikte të mëtejshme. Bosnja, para 30 vitesh, u nda në zona etnike me ndihmën e rusëve, SHBA-së dhe gjithashtu Evropës; këtë gjë Kurti dëshiron ta shmangë me çdo kusht në Kosovë. Ai angazhohet për një shoqëri multietnike, duke qëndruar kështu pas kushtetutës së vendosur nga OKB-ja. Të drejtat e pakicave janë të garantuara, siç e dëshmojnë enklava e Graçanicës dhe zona të tjera. Por Serbia kërkon të imponojë ndarjen etnike në Kosovë dhe kështu provokon vazhdimisht konflikte, të cilat pastaj i faturohen Kurtit.
Por njerëzit në Kosovë i besojnë atij dhe qeverisë së tij; Kurti nuk është një „nacionalist i majtë“. Nuk është për t’u habitur që shumë njerëz në mbarë Evropën Juglindore dëshirojnë personalitete si Kurti si politikanë në vendet e tyre. /REL
Gjenden të vdekur dy persona në një vilë në Pejë
E tmerrshme në Pogradec, i moshuari përdhunon 12-vjeçaren
Bllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë
Monedha vendase prek nivelin më të ulët, ‘shpërthejnë’ protestat në Iran
Rusia: Kemi vendosur raketat Oreshnik në Bjellorusi
Ironia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …
Ndryshim i rregullit të pozicionit jashtë loje, FIFA do që të favorizohen sulmuesit
Tragjedi në Prizren, humb jetën një fëmijë njëvjeçar si pasojë e zjarrit
Futboll mes “acarit”, lojtarët pijnë çaj në fushë
“Që kur mesazhet janë prova?”, Rama: “Shpërdorimi i detyrës” do të rishikohet
Beyoncé shpallet miliardere nga Forbes
“Kemi raketa Javelin dhe tre anije patrulluese”, Rama: Kemi sot ushtrinë më të mirëpaguar, ia kalojmë edhe Serbisë
Britania marrëveshje me Angolën dhe Namibinë për kthimin e emigrantëve
Britania e Madhe refuzon të njohë Somalilandin si shtet të pavarur
Zelensky mohon sulmin me dron ndaj rezidencës së Putinit
FOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
U kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
Ish-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
Hetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
Këta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
Ironia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …
Bllokohet hekurudha Angli-BE/ Probleme me energjinë elektrike, pezullohen udhëtimet për mijëra pasagjerë
Mijëra vetë të ekspozuar ndaj fruthit, alarm në një prej aeroporteve më të ngarkuar në botë
Bashkimi me euron do të kishte mbuluar koston e NHS-së
Emigrantët kthehen, por Shqipëria nuk i mban
VIDEO/ Protesta në Vlorë për mungesën e ujit, qytetarët futen në teatrin “Petro Marko” dhe ndërpresin mbrëmjen gala të bashkisë
Fqinji me Shqipërinë sapo shkroi historinë
Princi William dhe Kate Middleton vendosën vijë sigurie 9.6km rreth rezidencës së tyre të re, reagojnë banorët e zonës: Masa të tepruara dhe pa konsultim
-
UK2 days agoFOTO/ Nëna me dy fëmijët humbën jetën në një zjarr tragjik në Angli
-
Albania2 days agoU kap me kokainë me vlerë 230 mijë euro, shqiptari: Mos më dënoni, më lejoni të kthehem në Shqipëri
-
Albania3 days ago
Shqiptari në Britani shpëton nga deportimi pasi “partnerja nuk i flet shqip”
-
Sports2 days agoIsh-kampioni i botës në boks Anthony Joshua plagoset në një aksident automobilistik në Nigeri, dy persona humbin jetën
-
UK3 days ago
Rrëzohet aeroplani në Britani, alarm në aeroportin Southend në Londër
-
Albania2 days agoHetimet për atentatin e Rinasit, burime: Autorët pasi dogjën mjetin që përdorën në krim u larguan me ambulancë
-
Kosova1 day agoKëta janë 10 kandidatët më të votuar në Vetëvendosjes
-
Albania7 hours agoIronia e një dosje sekrete në Harvard: Amerikanë mbroni Trashëgiminë Ilire, Shqiptarët pas ’90-s e shkatërruan …