Niveli më i lartë i pagave ndikon në rritjen e produktivitetit më shumë se faktorët e tjerë në bizneset shqiptare, thuhet në një studim të ekspertëve të INSTAT, Irsida Nuellari, Ermira Palushi dhe Michael Carlson, që trajton “Zhvillimin e Teknologjisë në Ndërmarrjet Shqiptare”, por që nuk përfaqëson qëndrimin zyrtar të INSTAT.
Pasi u analizuan një seri faktorësh, studiuesit gjetën se një nivel më i lartë i pagave rriti produktivitetin e punës. Sipas tyre, pagat kanë efektin më të fortë në nivelin e produktivitetit të punës, ndërsa intensiteti i kapitalit është përcaktuesi i dytë më i rëndësishëm në produktivitet.
Ekspertët identifikuan se në të gjitha modelet, elasticiteti i pagës është pozitiv (në intervalin 0.062 dhe 0.88) dhe statistikisht i rëndësishëm, me një interval besimi rreth 99%.
Analiza tregoi se Ndërmarrjet e Vogla dhe të Mesme rezultojnë me 35,5% më pak produktive sesa ndërmarrjet e mëdha. Gjithashtu koeficienti i moshës së ndërmarrjes sugjeron një lidhje pozitive midis produktivitetit të punës dhe moshës së një firme në treg.
Produktiviteti i punës reflektohet në aftësinë e një ndërmarrje për të gjeneruar prodhim apo vlera të larta të prodhimit. Ekonomia shqiptare është një ekonomi e vogël dhe ndërmarrjet e konsiderojnë të rëndësishme investimin në TIK, të cilat ndikojnë në rritjen e produktivitetit të punës.
Ekspertët e INSTAT analizuan të dhënat e mara në dy vrojtimet e kryera nga Instituti i Statistikave për vitin 2017 në mbi 1000 ndërmarrje në të gjithë vendin. U vu re se intensiteti i kapitalit dhe pagat ndikojnë dukshëm në produktivitetin e ndërmarrjes.
Vendet janë të detyruara të kërkojnë faktorë, alternativa të reja që stimulojnë zhvillimin ekonomik në mënyrë që të qëndrojnë konkurrues në tregjet globale. Ekspertët pohuan pas gjetjeve të studimit, se me kalimin e viteve, nuk ka qenë e lehtë të vlerësohet lidhja shkak-pasojë dhe ndikimi i zhvillimit teknologjik, ekonomik dhe shoqëror për të provuar që TIK është faktori i rritjes ekonomike, të efikasitetit, produktivitetit dhe zhvillimit.
Përparimi i madh në fushën e TIK mund të supozohet si shkaku kryesor i ndryshimeve ekonomike si të kompanive tregtare ashtu edhe të të gjithë vendit, dhe këto ndryshime, para së gjithash, shprehen nga rritja e produktivitetit të punës.
Por zhvillimi i një ekonomie të shtetit ose sektorit të industrisë mund të pasqyrojë efikasitetin e forcës së punës. TIK paraqitet si një nga burimet më të rëndësishme për rritjen e produktivitetit të punës në kushtet e ekonomisë së re. Por produktiviteti i punës mund të përkufizohet më thjeshtë si prodhim i përgjithshëm ose shitjet neto të realizuara për një punonjës në nivel ndërmarrjeje.
Studimi tregon se ndërmarrjet e vogla që operojnë në aktivitetet e akomodimit dhe shërbimit ushqimor dhe pijeve, duhet të investojnë më shumë, si në drejtim të lehtësimit të qasjes së tyre ndaj TIK dhe në drejtim të rritjes së produktivitetit dhe përmirësimit të cilësisë së shërbimeve të ofruara nga punonjësit që përdorin kompjuter në punën e tyre.
Të dhënat e përdorura nga autorët në këtë punim janë marrë nga vrojtimet e kryera nga Instituti i Statistikave bazuar në metodologjinë e Zyra Statistikore e Bashkimit Europian, Eurostat dhe gjetën se në Shqipëri, produktiviteti udhëhiqet nga rritja e pagave./Monitor
