Agresioni rus në Ukrainë ka vështirësuar procesin e dialogut për normalizim të marrëdhënieve Kosovë-Serbi.
Monitoruesit e këtij procesi kanë bërë me dije se kjo luftë ka ndryshuar prioritet e politikës së jashtme të ShBA-së dhe BE-së. Ndikimet e kësaj lufte në proces i ka pranuar edhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti.
Violeta Haxholli, hulumtuese në KDI, ka deklaruar për gazetën Nacionale se kjo ngjarje mund ta ndryshojë qasje e fuqive të mëdha.
“Lufta në Ukrainë mund të ketë ndikim në mënyrën dhe qasjen e shteteve perëndimore ndaj Ballkanit dhe çështjeve që ndërlidhen me këtë pjesë të Evropës. Natyrisht që një nga këto çështje janë edhe raportet Kosovë-Serbi te cilat tash e mbi një dekadë është tentuar që të rregullohen përmes dialogut mes dy vendeve. Lidhur me këtë, lufta në Ukrainë në fakt do të duhet ta rriste dhe jo ta zvogëlonte dinamikën e procesit të dialogut. Kjo duke pasur parasysh se konflikti në Ukrainë ka shpërfaqur rëndësinë e përmbylljes së kontesteve dhe çështjeve të hapura mes vendeve duke përfshirë këtu edhe Kosovën e Serbinë si parakusht për paqe dhe stabilitet të qëndrueshëm”, ka thënë Violeta Haxholli.
Ajo ka treguar se lufta në Ukrainë do të duhej të shërbente faktorit ndërkombëtar si pretekst për zgjidhjen e çështjeve të pazgjidhura. “Sa i përket fokusit ndërkombëtar në këtë proces, natyrisht se vëmendja më e madhe tani është në konfliktin në Ukrainë, mirëpo duket se pikërisht për këtë arsye është rritur interesimi ndërkombëtar për integrimin dhe zgjidhjen e çështjeve të pazgjidhura në Ballkanin Perëndimor dhe integrimin e këtij rajoni në BE e NATO, si mënyrë për të siguruar paqen dhe stabilitetin e qëndrueshëm. Kosova dhe Serbia në këtë drejtim kanë detyra të pa përmbushura që janë kritere për anëtarësim në këto organizata”, ka thënë ajo.
Edhe politologu Avdi Smajljaj ka folur për ndikimet që kjo luftë mund t’i këtë në proces. “Lufta në Ukrainë aktualisht e ka ndryshuar deri diku prioritetin e angazhimit të BE-së dhe NATO-s, përfshi ShBA, që janë akterë kyç në procesin e dialogut, për shkak të kërcënimit direkt ndaj tyre përmes luftës në Ukrainë. Dhe kjo mund të ndikojë edhe në procesin e dialogut Kosovë-Serbi. Gjithashtu, lufta në Ukrainë do të duhej rritur intensitetin e angazhimit komunitetit ndërkombëtar në dialog, për të zgjidhur problemet e pazgjidhura, të cilat nëse nuk zgjidhen, janë mundësi e mirë për Rusinë për të sfiduar NATO dhe BE edhe në këtë pjesë të Evropës”, ka thënë Smajljaj për gazetën Nacionale.
Ai ka paralajmëruar rritjen e ndikim rus në Ballkan nëse Rusia e fiton luftë në Ukrainë. “Për më tepër, fuqizimi edhe më i madh i pozicionit të Rusisë në marrëdhëniet ndërkombëtare nëse ia del ta pushtojë Ukrainën, do të fuqizojë edhe ndikim e Serbisë në Ballkan, dhe do të vështirësojë edhe me tutje arritjen e një zgjidhje që do të jetë në favor të Kosovës”, ka thënë ai.
Edhe kryeministri Albin Kurti ka treguar se lufta ka pasur ndikimet e saj në këtë proces. “Besoj që situata është më e vështirë sesa dikur, varet se kur na vjen ftesa nga Brukseli, por pas invazionit rus në Ukrainë dhe agresionit shokues ushtarak të Kremlinit mbi popullin e Ukrainës që po zhvillon luftë të paepur çlirimtare, me ç’rast ne edhe shprehëm gatishmërinë tonë për të marrë 20 gazetarë dhe 5 mijë refugjatë, por edhe iu bashkuam sanksioneve të SHBA-së dhe BE-së, ndërkohë që Serbia praktikisht u vendos në anën e Federatës Ruse, takimet janë në një situatë tejet më të vështirë sesa vitin e kaluar. Evropa është në luftë, në Ukrainë po mbrohet kontinenti evropian, demokracia perëndimore po mbrohet dhe është obligim i yni njerëzor, qytetar, demokratik, solidarizimi mbështetja e përkrahja e Ukrainës dhe sanksionet ndaj Federatës Ruse”, ka deklaruar Kurti.
Kosovës i duhet një marrëveshje me Serbinë
Njohësit e procesit të dialogut kanë bërë me dije se Kosovës i duhet një marrëveshje përfundimtare në këtë proces.
Sipas tyre, kjo është e rëndësishme në rrugën e Kosovës drejt integrimeve euro-atlantike. “Prandaj përmbyllja e dialogut me Serbinë me një marrëveshje përfundimtare dhe të zbatueshme është parakusht për Kosovën por edhe për Serbinë që të lëvizin përpara drejt proceseve integruese. Momentum i krijuar pas konfliktit në Ukrainë do duhej të shfrytëzohej nga liderët shtetërorë të Kosovës për të përshpejtuar përmbushjen e kritereve për anëtarësim në BE dhe NATO, me fokus në lobim aktiv tek shtetet anëtare brenda BE-së dhe NATO-s që ende nuk e njohin Kosovën, si parakusht për të kaluar tek procedurat e anëtarësimit”, ka thënë Violeta Haxholli nga KDI.
Kurse, politologu Avdi Smajljaj ka vlerësuar se Kosova është vonuar me këtë marrëveshje. “Kam frikë se jemi vonuar në mbylljen e çështjeve që kanë mbetur peng, dhe kemi hyrë në zhvillime ndërkombëtare që janë me pak te favorshme, sesa kur Rusia nuk ishte edhe faktor i rëndësishëm në marrëdhëniet ndërkombëtare. Zhvillimet dinamike dhe marrëdhëniet ndërkombëtare, nuk është se i presin të gjithë, para se ato të ndodhin. Nuk jemi të paret, as të fundit që vonohemi në histori”, ka thënë ai.
I pakënaqur me dinamiken e procesit është shprehur edhe përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian për Politikë të Jashtme, Josep Borrell.
Ai ka thënë se ky proces nuk po ecën me ritmin që duhet të ecte.
“Nuk po ecën. Unë jam i ngarkuar me këtë dialog dhe nuk po ecën. Të paktën nuk po ecën me ritmin që duhet të ecte. Bashkimi Evropian ka një mandat nga Kombet e Bashkuara për të koordinuar, shtyrë dhe aktivizuar këtë dialog. Unë kam caktuar një nga diplomatët më të mirë për këtë detyrë, dhe duhet të them që duhet bërë më shumë, duhet më shumë punë. Duhet të shtyjmë të dyja palët me qëllim që të kuptojnë se ka vetëm një zgjidhje për problemin dhe se ajo vjen përmes dialogut, duke e ditur ama që nuk do të jetë e lehtë. Është çështje shumë e komplikuar. Ju e dini sa e vështirë dhe e komplikuar ka qenë historia e Ballkanit gjatë 20 apo 30 viteve të shkuara. Por, e vetmja zgjidhje e këtij problemi është dialogu, dhe unë këtë po nxis, por jam i zhgënjyer që nuk po ecim me ritmin që kërkon problemi, sepse perspektiva evropiane e të dy vendeve po mbizotërohet plotësisht nga rezultati i këtij dialogu”, ka thënë ai në një intervistë për DW.
