Astronomët kanë kapur imazhin e parë të drejtpërdrejtë të një ekzoplaneti me teleskopin hapësinor James Webb.
Eksoplaneti, ose planeti jashtë sistemit tonë diellor, është një gjigant gazi rreth gjashtë deri në 12 herë më i madh se masa e Jupiterit. Planeti, i quajtur HIP 65426 b, është rreth 15 deri në 20 milionë vjet – vetëm një planet foshnjë kur krahasohet me tokën, e cila është 4.5 miliardë vjet. Ndodhet rreth 385 vite dritë larg nga Toka.
Planeti mund të shihet në katër breza të ndryshëm të dritës infra të kuqe siç merren nga instrumentet e ndryshme të Webb-it. Webb e sheh universin në dritën infra të kuqe, e cila është e padukshme për syrin e njeriut – dhe e bën atë observatorin e përsosur hapësinor për të zbuluar detaje rreth botëve të largëta, raporton cnn.
“Ky është një moment transformues, jo vetëm për Webb, por edhe për astronominë në përgjithësi”, tha në një deklaratë Sasha Hinkley, profesor i asociuar i fizikës dhe astronomisë në Universitetin e Exeter në Mbretërinë e Bashkuar.
Hinkley udhëhoqi vëzhgimet brenda një bashkëpunimi ndërkombëtar.
Eksoplaneti u zbulua për herë të parë në vitin 2017 duke përdorur teleskopin shumë të madh të Observatorit Jugor Evropian dhe instrumentin e tij SPHERE, të vendosur në Kili. Instrumenti mori imazhe të planetit më pas përmes gjatësive të shkurtra valore infra të kuqe, por aftësia e Webb për të parë gjatësi vale më të gjata infra të kuqe mund të hedhë dritë mbi detaje të reja.
Shkencëtarët po analizojnë të dhënat e Webb-it të HIP 65426 b dhe një studim i ardhshëm do t’u dërgohet revistave për shqyrtim nga kolegët.
Eksoplaneti është rreth 100 herë më larg nga ylli i tij pritës sesa Toka nga dielli, gjë që lejoi Webb-in dhe instrumentet e tij të ndajnë planetin nga ylli i tij. Disa nga instrumentet e Webb-it janë të armatosur me koronagrafë, ose maska që mund të bllokojnë dritën e yjeve, duke i mundësuar teleskopit të kapë imazhe të drejtpërdrejta të ekzoplaneteve.
Yjet janë shumë më të shndritshëm se planetët dhe në këtë rast, HIP 65426 b është më shumë se 10 mijë herë më i zbehtë se ylli i tij pritës në dritën afër infra të kuqe.
“Marrja e këtij imazhi ndihej si gërmimi për thesarin e hapësirës”, tha Aarynn Carter, drejtuese e analizës për imazhet dhe një studiuese postdoktorale në Universitetin e Kalifornisë, Santa Cruz, në një deklaratë. “Në fillim gjithçka që mund të shihja ishte drita nga ylli, por me përpunimin e kujdesshëm të imazhit arrita ta largoja atë dritë dhe të zbuloja planetin”.
Ndërsa teleskopi Hapësinor Hubble ishte i pari që kapi imazhe të drejtpërdrejta të ekzoplaneteve, eksplorimi me rreze infra të kuqe nga Webb i ekzoplaneteve sapo ka filluar.
Teleskopi tashmë ka ndarë spektrin e parë të një ekzoplaneti duke zbuluar një nënshkrim uji në atmosferën e tij dhe ka gjetur provat e para të qarta të dioksidit të karbonit në atmosferën e një ekzoplaneti.
Dhe observatori hapësinor filloi të bënte vëzhgime shkencore vetëm këtë verë.
“Unë mendoj se ajo që është më emocionuese është se ne sapo kemi filluar,” tha Carter. “Ka shumë imazhe të tjera të ekzoplaneteve që do të vijnë që do të formojnë kuptimin tonë të përgjithshëm të fizikës, kimisë dhe formimit të tyre. Ne mund të zbulojmë edhe planetë të panjohur më parë”. /Telegrafi/
