Polonia dhe disa vende të tjera kanë thënë se duan të furnizojnë Ukrainën me tanke Leopard 2 të prodhimit gjerman për mbrojtjen e saj kundër Rusisë. Por, Kancelari gjerman Olaf Scholz po ngurron deri më tani për dërgimin e tyre, ose që të lejohen vendet e tjera të NATO-s që ta bëjnë këtë.
Tanket Leopard, të cilat përdoren nga një sërë vendesh të NATO-s dhe kërkojnë miratimin e Berlinit për ri-eksportim, shihen nga ekspertët e mbrojtjes si më të përshtatshmit për Ukrainën.
Polonia do t’i kërkojë Gjermanisë leje për të ri-eksportuar tanke Leopard 2 në Ukrainë, por edhe pa të, Varshava mund t’i dërgojë ato si pjesë e një koalicioni shtetesh, tha të hënën Kryeministri polak Mateusz Morawiecki.
Në një ndryshim të dukshëm me qëndrimin e Berlinit, Ministrja e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock tha të dielën se qeveria e saj nuk do ta bllokonte Poloninë nëse do t’i dërgonte tanket e saj Leopard 2 në Ukrainë.
Më poshtë shpjegohen rregullat gjermane dhe ato të vendeve të tjera për eksportin e prodhimeve ushtarake dhe se si është realizuar kjo në kuadrin e marrëveshjeve të mëparshme:
SI MUND TË EKSPORTOJNË QEVERITË E TJERA TANKET GJERMANE?
Të gjitha armatimet e luftës të prodhuara nga Gjermania vijnë me një certifikatë të përdorimit përfundimtar që do të thotë se pronari i tyre i ri ka nevojë për miratimin e Berlinit nëse dëshiron t’ia dërgojë ato një vendi tjetër.
Kërkesat për ri-eksportim zakonisht marrin dritën e gjelbërt nëse armët vendosen t’u shkojnë anëtarëve të tjerë të NATO-s ose vendeve aleate të ngushta.
Sipas ligjit gjerman, miratimi nuk jepet “nëse ka arsye për të supozuar se kjo do të binte në kundërshtim me ambiciet e Gjermanisë për të pasur marrëdhënie të mira me vendet e tjera”.
E njëjta gjë vlen edhe për rastet kur armët mund të përdoren për të zhvilluar luftë, ose kur miratimi i ri-eksportimit mund të shkelë detyrimet e Gjermanisë sipas ligjit ndërkombëtar.
SI PARANDALOHEN PENGESAT DIPLOMATIKE?
Duke qenë se eksportet e prodhimeve ushtarake janë një çështje e ndjeshme në Gjermani, vendet e huaja zakonisht nuk paraqesin drejtpërdrejt një kërkesë zyrtare për ri-eksportim tek autoritetet gjermane.
Vendet duan paraprakisht të kuptojnë qëndrimin e Berlinit duke bërë një të ashtuquajtur “hetim paraprak”, duke i dhënë Gjermanisë mundësinë të sinjalizojë nëse është e gatshme të furnizojë armatimin e kërkuar, apo jo.
Nëse jo, shteti i huaj nuk bën kërkesën zyrtare për rieksportim dhe kështu nuk bëhet asnjë dëm diplomatik.
Ky mekanizëm do të thotë që Polonia, duke paraqitur një kërkesë zyrtare për rieksportim, mund ta detyrojë Kancelarin gjerman, Olaf Scholz të tregojë nëse është i përgatitur ta lejojë Poloninë të dërgojë tanket e saj Leopard në Ukrainë, apo jo.
Megjithatë, në të kaluarën, qeveria gjermane ka shfrytëzuar kohën duke mos iu përgjigjur kërkesave për eksport në raste të ndjeshme për një kohë të gjatë.
Por, kësaj radhe, një kërkesë zyrtare polake do të rriste edhe më shumë presionin mbi zotin Scholz, për të marrë një vendim.
CILAT JANË PASOJAT NËSE TANKET DËRGOHEN PA MIRATIM?
Nëse tanket do të dërgoheshin pa pëlqimin e Berlinit, një pasojë e mundshme mund të ishte refuzimi i Gjermanisë për të furnizuar pjesë këmbimi për to, tha analisti i mbrojtjes, Konrad Muzyka.
“Kjo është arsyeja pse është kaq e rëndësishme nga perspektiva e Varshavës që të mos dalë jashtë linjës dhe të krijohet një koalicion më i madh”, tha ai.
Problemi politik për Gjermaninë, nëse do të donin të ndërprisnin furnizimin me pjesë këmbimi, do të ishte shumë më i madh nëse do të kishte një koalicion shtetesh”
“Sigurisht, problemi politik për Gjermaninë, nëse do të donin të ndërprisnin furnizimin me pjesë këmbimi, do të ishte shumë më i madh nëse do të kishte një koalicion shtetesh”.
Kryeministri i Polonisë Morawiecki tha: “Kushti për ne për momentin është të ndërtojmë të paktën një koalicion të vogël vendesh”.
MOSMARRJA E MIRATIMIT NGA BERLINI NËNKUPTON DËRGIM TANKESH PA PJESË KËMBIMI, PA MIRËMBAJTJE
Tanket janë armë që kanë nevojë për mirëmbajtje të lartë. Megjithëse prej çeliku, ato konsiderohen si shumë të ndjeshme dhe do të dëmtoheshin shpejt nëse nuk mirëmbahen dhe nëse nuk mund të sigurohen pjesë rezervë.
Megjithatë sipas ekspertëve, Polonia, e cila ka një arsenal të madh prej gati 250 tankesh Leopard, mund të mbështetet në sasitë e saj të mëdha të pjesëve rezervë dhe një industri të aftë mbrojtëse. Kjo i mundëson asaj të mirëmbajë çdo tank Leopard që i dorëzohet Ukrainës për një kohë të caktuar.
Sidoqoftë, në planin afatgjatë, Varshava ose Kievi do të duhet të mbështetën tek Gjermania për të siguruar më shumë pjesë këmbimi.
PENGESAT E SHUMTA TË GJERMANISË PËR EKSPORTET USHTARAKE
Gjermania ka një nga regjimet më të ashpra të eksportit të prodhimeve ushtarake në botë, kryesisht për shkak të së kaluarës së saj të përgjakshme para vitit 1945.
Ka pasur përpjekje për të zbutur rregullat për të lehtësuar bashkëpunimin në projektet e mbrojtjes me vende të tjera si Franca apo Britania, por asgjë nuk është zbatuar deri më tani, pjesërisht për shkak të kundërshtimit të Partisë së të Gjelbërve në Gjermani.
A MUND TË NDIHMOJË ZVICRA?
Zvicra ka bllokuar ri-eksportimin e armëve të tyre në Ukrainë duke përmendur traditën e gjatë të neutralitetit të vendit që është e sanksionuar në ligjin ndërkombëtar, por qeveria po vihet nën presion në rritje për të ndryshuar qëndrimin e saj.
Gjermania u kundërshtua vitin e kaluar kur i kërkoi qeverisë zvicerane leje për të dërguar 12,400 fishekë municionesh prej 35 mm për tankun kundërajror Gepard që Berlini ia ka dërguar Ukrainës. Kërkesa për të lejuar dërgimin e municioneve të tjera gjithashtu u refuzua.
Zvicra e bllokoi gjithashtu një kërkesë të Danimarkës për të lejuar transferimin e automjeteve të blinduara Piranha III të prodhimit zviceran.
Qeveria po shqyrton një kërkesë nga Spanja për të lejuar transferimin e dy armëve kundërajrore, por tha se miratimi “ndoshta nuk është i mundur”.
Eksporti i armëve ose municioneve në Ukrainë është i bllokuar nga e ashtuquajtura deklaratë e mos-eksportimit, të cilën blerësit e armatimeve zvicerane duhet ta nënshkruajnë, si dhe një embargo specifike për shitjen e armëve në Ukrainë dhe Rusi.
Megjithatë, kreu i partisë Liberalët e Lirë të qendrës së djathtë ka bërë një mocion për të hequr pengesën për vendet me vlera të ngjashme me Zvicrën, një lëvizje e mbështetur edhe nga politikanë të tjerë.
FRANCA
Kompanitë franceze të mbrojtjes duhet t’i paraqesin një kërkesë Ministrisë së Forcave të Armatosura nëse synojnë të eksportojnë armë në vende jashtë Bashkimit Evropian si Ukraina.
Ekzistojnë disa lloje të licencave të eksportit dhe transferimit, dhe ato duhet të plotësojnë disa kushte.
Në shumicën e rasteve, prodhuesi duhet të marrë zotime nga klienti i tij për destinacionin përfundimtar dhe mos-rieksportimin e materialeve të dorëzuara. Ato mund t’i transferohen një pale të tretë vetëm pas marrëveshjes paraprake nga autoritetet franceze.
/Zeri Amerikes
