Përleshjet e muajit të kaluar në një manastir në Kosovën veriore po përshkruhen si disa nga më të këqijat që nga shpallja e pavarësisë nga Serbia në vitin 2008. Tani, forcat britanike do të jenë nën komandën e NATO-s për të bërë pjesë të forcës paqeruajtëse të KFOR-it prej rreth 4,500 trupash nga 27 vende.
Trupat britanike po dërgohen në Kosovë mes disa prej tensioneve më të këqija me Serbinë në më shumë se një dekadë.
Pas një përleshjeje fatale mes personave të armatosur të maskuar dhe policisë lokale në një manastir në veri të Kosovës, kryeministri i territorit, Albin Kurti, akuzoi Serbinë për orkestrimin e sulmit.
Presidenti serb Aleksandar Vuçiq mohoi përfshirjen e shtetit dhe pretendoi se personat e armatosur ishin serbë të Kosovës të zhgënjyer me regjimin e “terrorit” të zotit Kurti.
Tani, anëtarët e Batalionit të Parë të Regjimentit Mbretëror të Princeshës së Uellsit po vihen në dispozicion në rajon.
Sipas marrëveshjes së re , ata do të vendosen nën komandën e NATO-s “nëse nevojitet, për të trajtuar situatën aktuale”. Ata do të jenë pjesë e forcës paqeruajtëse të KFOR-it, e cila përbëhet nga rreth 4,500 trupa nga 27 vende të NATO-s dhe partnere.
Nga e ka origjinën konflikti?
Konflikti në rajon shkon në shekuj.
Kosova është e përbërë kryesisht nga shqiptarë etnikë, të cilët janë kryesisht myslimanë. Ajo fitoi pavarësinë nga Serbia, e cila është kryesisht e krishterë ortodokse, në vitin 2008.
Reklamim
Edhe pse SHBA dhe shumica e vendeve të BE-së e njohin Kosovën si shtet sovran, Serbia nuk e njeh dhe beson se duhet të jetë ende pjesë e territorit të saj.
Në Kosovë kanë mbetur ende disa manastire ortodokse serbe – kryesisht në veri.
Dhe nacionalistët serbë ende e shohin betejën e tyre të vitit 1389 me turqit osmanë atje si simbol të luftës së tyre.
13,000 të vdekur dhe një milion të zhvendosur
Në vitet e Bashkimit Sovjetik, Kosova ishte një krahinë autonome e ish-Jugosllavisë, e forcuar me Kushtetutën Jugosllave të vitit 1974.
Por shqiptarët etnikë atje donin statusin e plotë të republikës, me trazirat që shpërthyen në 1981.
Në fund të viteve 1980, Sllobodan Millosheviç u bë president i Serbisë.
Ai filloi duke shfrytëzuar tensionet me pakicën serbe në Kosovë dhe deri në vitin 1989 kishte hequr statusin autonom të Kosovës, duke vendosur sundimin e drejtpërdrejtë nga Beogradi.
Si përgjigje, në fillim të viteve 1990, u shfaq një lëvizje paqësore e rezistencës kosovare.
Por kur ajo nuk arriti t’i arrijë qëllimet e saj, në vitin 1997 u zëvendësua nga Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK), e cila ishte e përgatitur të përdorte dhunën për të fituar pavarësinë.
Goditja brutale e Millosheviçit në vitin 1998 rezultoi në rreth 13,000 vdekje.
Udhëheqësi serb, i cili më vonë u akuzua për krime lufte, nuk arriti t’i përmbahet një marrëveshjeje paqeje të hartuar nga NATO në 1998, duke shkaktuar një fushatë ushtarake të NATO-s për t’i dhënë fund luftimeve.
Kjo u përkrah nga kryeministri i atëhershëm Tony Blair, i cili ende shihet si “shpëtimtar” nga shumë kosovarë.
Pas 78 ditësh, kryesisht të bombardimeve të forta, Millosheviçi u dorëzua.
Në qershor 1999, Serbia i dha kontrollin e Kosovës një misioni të përkohshëm të Administratës së Përkohshme të OKB-së në Kosovë, i cili u mbështet nga një forcë paqeruajtëse e NATO-s (KFOR).
Kishte ende hakmarrje nga shqiptarët etnikë, me serbët etnikë të rrëmbyer ose vrarë dhe deri në një milion që u larguan nga shtëpitë e tyre.
Pasi Britania e Madhe, Franca, Gjermania, Italia dhe Rusia ndihmuan në hartimin e një sërë parimesh për të ardhmen e Kosovës në fillim të viteve 2000, më 17 shkurt 2008 ajo më në fund fitoi pavarësinë e saj.
Pse tensionet janë ndezur sërish këtë vit?
Në prill, në veri të Kosovës u mbajtën zgjedhjet lokale.
Popullsia me shumicë serbe bojkotoi votimin pasi ata ende duan të ribashkohen me Beogradin.
Kjo la vetëm shqiptarët etnikë dhe pakicat e tjera të vogla të zgjedhura në postet e kryetarëve të komunave dhe kuvendeve.
Kur erdhën për të marrë detyrën, serbët protestuan para ndërtesave komunale për t’i ndaluar ata të hynin brenda.
Ata u përleshën me paqeruajtësit e NATO-s dhe policinë lokale, të cilët përdorën gaz lotsjellës.
NATO tha se 30 nga trupat e saj, 11 nga Italia dhe 19 nga Hungaria, u plagosën në përleshje.
Sipas komandantit gjeneralmajor Angelo Michele Ristuccia, 52 serbë u plagosën, tre në gjendje të rëndë.
Përplasjet erdhën pasi Serbia rriti gatishmërinë e saj ushtarake duke u vendosur në kufirin me Kosovën në fund të vitit të kaluar.
Çfarë ndodh më pas?
Që nga dhuna e viteve 1990, ka pasur përpjekje ndërkombëtare për të ulur tensionet në rajon.
Aktualisht, ata po përpiqen të shpejtojnë negociatat dhe të arrijnë një marrëveshje të re.
Forcat paqeruajtëse të NATO-s po përpiqen të parandalojnë serbët të lëshojnë dhunë në Kosovë – pasi kjo do të shkaktonte një konflikt më të gjerë me aleatët e NATO-s.
Në fund të majit, NATO dislokoi 700 trupa shtesë për këtë qëllim, të cilat tani përfshijnë edhe ato britanike.
BE është përpjekur gjithashtu të normalizojë marrëdhëniet midis dy palëve – por pa rezultat.
Duke qenë se asnjëri prej tyre nuk është pjesë e bllokut, ata do të duhet të zgjidhin mosmarrëveshjen e tyre për të pasur ndonjë shpresë për t’u bashkuar.
Menjëherë pas rrethimit të manastirit, prania e policisë në zonë është shtuar.
