Një vit i trazuar ka parë që votuesit të shkaktojnë valë tronditëse ndryshimi e ndikimi.
Por, kush e përdori më mirë për të siguruar ndikim në Evropë?
Viti 2024 pa valë tronditëse të shumta politike: disa liderë të BE-së u ngritën dhe disa të tjerë “u fundosën”.
Zgjedhjet nga Parisi në Bukuresht, një luftë e vazhdueshme, një ekonomi që vazhdon të zhgënjejë dhe një fitore tronditëse e Donald Trump në zgjedhjet në SHBA, të gjitha po shkaktojnë ndryshime të zgjeruara politike.
Disa politikanë arritën ta përdorin atë në avantazhin e tyre dhe të ushtrojnë ndikim mbi Brukselin – ndërsa të tjerë ngecën.
Euronews përcakton fituesit dhe humbësit nga një vit i trazuar.
FITUESIT
Donald Tusk
Polonia, prej kohësh “fëmija problematik i BE-së”, ka tërhequr vëmendje nën udhëheqjen e Donald Tusk.
Një anëtar drejtues i Partisë Popullore Evropiane, së cilës i përket edhe presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen, Tusk është i lidhur ngushtë me Brukselin për çështjen kyçe të Ukrainës.
Ndoshta kjo ka ndikuar që ai të jetë në gjendje të ushtrojë një ndikim të rëndësishëm në Bruksel, përcjell Telegrafi.
Një nga veprimet e para të Komisionit të ri, vetëm disa ditë pasi mori detyrën, ishte ndezja e dritës së gjelbër ndaj planit të diskutueshëm të Tusk për të pezulluar rregullat e azilit dhe për të lejuar efektivisht kthimin e migrantëve.
Pedro Sanchez
Nga ana tjetër e spektrit politik, kryeministri spanjoll, së bashku me Tusk, duket si një nga udhëheqësit më të qëndrueshëm të Evropës.
Në përgjithësi, votuesit dhanë një mesazh anti-establishment në zgjedhjet e BE-së në qershor, por e lanë delegacionin e tij prej 20 anëtarësh të eurodeputetëve kryesisht të paprekur.
Pavarësisht se është në pushtet që nga viti 2018, delegacioni i tij është ende një nga forcat më të mëdha në grupimin socialist me ndikim të Parlamentit.
Ai ka qenë në gjendje ta transformojë për të në ndikuar te Brukseli.
Pasi ministrja e tij e Financave Nadia Calvino fitoi postin kryesor në Bankën Evropiane të Investimeve në 2023, ai negocioi një nga portofolet më të kërkuara në Komisionin Evropian: Teresa Ribera tani kontrollon politikën antitrust të BE-së dhe axhendën klimatike.
Mario Draghi dhe Enrico Letta
Këta dy ish-kryeministra italianë mund të mos marrin pjesë më në Këshillin Evropian – por ndikimi i tyre do të vazhdojë të shtrihet në të.
Këtë vit, të dy lëshuan raporte me ndikim që ankoheshin për ekonominë e evropianëve, e cila është pas SHBA-së, me veprime që variojnë nga një fond i ri subvencionimi deri te një rikthim i rregulloreve.
Ky mesazh u dëgjua me zë të lartë dhe të qartë, të ngulitur në përshkrimet e punës së çdo Komisioneri të ri Evropian.
HUMBËSIT
Emmanuel Macron
Sido që të jetë, presidenti i Francës pati një vit katastrofik.
Zgjedhjet e qershorit për BE panë që rivalët e tij të ekstremit të djathtë u rritën për të marrë 30 nga 81 vende; zgjedhjet e parakohshme që ai thirri më pas çuan në humbjen e shumicës së tij qendrore në Asamblenë Kombëtare gjithashtu.
Përpjekja e parë për të formuar një qeveri, nën drejtimin e ish-komisionerit të BE-së të qendrës së djathtë, Michel Barnier, dështoi ndërsa ai u përpoq të kërkonte konsensus për një buxhet të vitit 2025.
Nuk është e qartë se pasardhësi i tij, François Bayrou, do të jetë më i mirë – megjithëse Parisi është nën presionin e Brukselit për të ulur një nga deficitet më të larta në eurozonë.
Dikur shihej si ndër udhëheqësit kombëtarë më të fortë dhe më pro-evropianë, Macron tani duket se ka ngecur.
Olaf Scholz
Kancelari gjerman mori timonin në vitin 2021, pas një periudhe të gjatë stabiliteti relativ nën Angela Merkel, për të cilën ai kishte shërbyer si ministër i Financave.
Por thyerjet brenda koalicionit të tij – që përfshin partinë socialiste, të Gjelbrit dhe FDP-në liberale – rezultuan të vështira për t’u menaxhuar, shpesh duke shkuar në Bruksel.
Gjermania shihej tradicionalisht si motori që e çon BE-në përpara.
Por rikthimet e përsëritura të ligjeve të BE-së – kryesisht të shkaktuara nga FDP-ja që ftohej për çështje të tilla si ndërprerja e prodhimit të veturave me benzinë – bëri që disa të arrinin në përfundimin se anëtari më i madh i bllokut nuk ishte më një partner i besueshëm.
Tensionet e brendshme dolën në pah në nëntor, kur FDP u tërhoq nga qeveria në një mosmarrëveshje mbi politikën fiskale, duke e detyruar Scholz të thërriste zgjedhje të parakohshme për shkurt.
Klaus Iohannis
Presidenti i Rumanisë arriti kufirin e tij prej dy mandatesh pesëvjeçare – gjë që ka rritur mungesën e qartësisë mbi atë që do të vijë më pas.
Raundi i parë i zgjedhjeve presidenciale të mbajtur në nëntor pa një fitore të papritur për nacionalistin e ekstremit të djathtë Calin Georgescu.
Gjykata Supreme e vendit i anuloi rezultatet, duke përmendur ndërhyrjen e huaj.
Më pas, Iohannis u detyrua të japë garanci për stabilitetin e vazhdueshëm të vendit të tij.
Planet e ardhshme të Iohannis duken po aq të turbullta. Në një fazë kandidimi për një post të lartë të BE-së, ai garoi edhe për postin e shefit të NATO-s, por humbi ndaj Rutte.
MBETEN PËR T’U SHIKUAR
Mark Rutte
Është e drejtë të thuhet se Mark Rutte kishte një vit të përzier.
Në korrik, liberalit iu desh të jepte dorëheqjen pas 14 vitesh të jashtëzakonshme si kryeministër holandez; partia e tij më pas hyri në një koalicion me Partinë e Lirisë së Geert Wilders, duke thyer tabutë e mëparshme rreth aleancave me të djathtën ekstreme.
Menjëherë pas kësaj, ai mori frenat e NATO-s: një emërim i shquar ndërsa aleanca ushtarake transatlantike drejtohet nëpër ujëra të trazuara.
NATO është forcuar nga anëtarët e rinj Finlanda dhe Suedia dhe qëllimi i saj mbrojtës ndoshta nuk ka qenë kurrë më i rëndësishëm se sa sot.
Por ajo gjithashtu mund të pësojë nga anëtari i saj më i madh SHBA, me Trumpin që kërcënon të tërhiqet.
Viktor Orban
Udhëheqësi i Hungarisë vështirë se është “shije e mirë” për Brukselin.
Presidenca e tij e BE-së u ndesh me ulërima protestash dhe bojkoti, pasi ai vizitoi Moskën dhe Pekinin duke pretenduar se përfaqësonte bllokun.
Gjykatat e Luksemburgut e kanë gjobitur atë me 1 milion euro në ditë për moszbatimin e ligjeve të azilit.
Por, na pëlqen apo jo, ai ka pasur ndikim në Bruksel.
Vetoja e tij – e ushtruar shpesh mbi politikën e Ukrainës – i ka fituar atij pak miq, por padyshim i ka dhënë fuqi.
Keir Starmer
Zgjedhjet e korrikut panë Starmer drejt fitores në Mbretërinë e Bashkuar, bazuar në një premtim për të përmirësuar marrëdhëniet ekonomike dhe të sigurisë me BE-në.
Pas vitesh grindjeje për një marrëveshje të Brexit, të cilën kryeministri i atëhershëm Boris Johnson vendosi ta prishë, marrëdhëniet e Mbretërisë së Bashkuar me Brukselin janë ndoshta aq të ulëta sa kanë vend për përmirësim. /
