Izraeli nisi një sulm në shkallë të gjerë kundër Iranit të premten, duke thënë se kishte në shënjestër objektet bërthamore, fabrikat e raketave balistike dhe komandantët ushtarakë, në një operacion për të parandaluar Teheranin të ndërtojë një armë atomike.
Mediat dhe dëshmitarët iranianë raportuan shpërthime, përfshirë ato në impiantin kryesor të pasurimit të uraniumit në Natanz , ndërsa Izraeli shpalli gjendje të jashtëzakonshme në pritje të sulmeve hakmarrëse me raketa dhe dronë.
Korpusi i Gardës Revolucionare të Iranit tha se komandanti Hossein Salami u vra dhe se selia e njësisë në Teheran ishte goditur. Gjithashtu raportohet se raketat goditën disa godina banimi ku u vranë shumë civilë, mes të cilëve dhe fëmijë.
“Jemi në një moment vendimtar në historinë e Izraelit”, tha kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu në një mesazh të regjistruar me video.
“Para disa çastesh, Izraeli nisi Operacionin “Luani në Ngritje”, një operacion ushtarak i synuar për të zmbrapsur kërcënimin iranian ndaj mbijetesës së Izraelit. Ky operacion do të vazhdojë për aq ditë sa të duhen për të hequr këtë kërcënim”.
Shtetet e Bashkuara thanë se nuk kishin marrë pjesë në operacion, gjë që rrit rrezikun e një përshkallëzimi të ri të tensioneve në Lindjen e Mesme.
Krahas sulmeve të gjera ajrore, agjencia e spiunazhit Mossad e Izraelit udhëhoqi një sërë operacionesh të fshehta sabotimi brenda Iranit, raportoi Axios, duke cituar një zyrtar të lartë izraelit. Këto operacione kishin për qëllim dëmtimin e vendeve strategjike të raketave të Iranit dhe aftësive të tij të mbrojtjes ajrore.
Mediat shtetërore iraniane raportuan se të paktën dy shkencëtarë bërthamorë, Fereydoun Abbasi dhe Mohammad Mehdi Tehranchi, u vranë në sulmet ajrore izraelite në Teheran.
Aeroporti Ben Gurion i Tel Avivit u mbyll deri në njoftim të mëtejshëm dhe njësitë e mbrojtjes ajrore të Izraelit qëndruan në gatishmëri të lartë për sulme të mundshme hakmarrëse nga Irani.
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, tha se Irani nuk mund të ketë një bombë bërthamore dhe se Shtetet e Bashkuara shpresojnë të kthehen në tryezën e negociatave pas fillimit të sulmeve ajrore izraelite ndaj Iranit.
Ushtria amerikane po planifikon të marrë masa për të gjitha situatat e papritura në Lindjen e Mesme, përfshirë mundësinë që mund t’i duhet të ndihmojë në evakuimin e civilëve amerikanë, tha një zyrtar amerikan për Reuters.
Zëdhënësi i forcave të armatosura të Iranit tha se Izraeli dhe aleati i tij kryesor, Shtetet e Bashkuara, do të paguajnë një “çmim të rëndë” për sulmin, duke akuzuar Uashingtonin për ofrimin e mbështetjes për operacionin.
Ndërsa SHBA-të u përpoqën të distancoheshin nga operacioni ushtarak i Izraelit, një zyrtar izraelit i tha transmetuesit publik Kan se Izraeli ishte koordinuar me Uashingtonin për Iranin.
Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio, tha se Shtetet e Bashkuara nuk ishin të përfshira në sulme dhe se Tel Avivi kishte vepruar në mënyrë të njëanshme për vetëmbrojtje.
“Ne nuk jemi të përfshirë në sulme kundër Iranit dhe përparësia jonë kryesore është mbrojtja e forcave amerikane në rajon”, tha Rubio në një deklaratë.
Departamenti i Shtetit lëshoi një njoftim ku thuhej se të gjithë punonjësit e qeverisë amerikane në Izrael dhe anëtarët e familjeve të tyre duhet të “strehohen në vend deri në njoftim të mëtejshëm”.
Sulmet shkaktuan rënie të ndjeshme të çmimeve të aksioneve në tregtinë aziatike të premten, të udhëhequra nga një shitje në kontratat me afat të shkurtër amerikane, ndërsa çmimet e naftës u rritën ndërsa investitorët nxituan drejt parajsave të sigurta si ari dhe franga zvicerane.
Zyrtarët amerikanë dhe iranianë ishin planifikuar të zhvillonin një raund të gjashtë bisedimesh mbi programin e përshkallëzuar të pasurimit të uraniumit të Teheranit të dielën në Oman, sipas zyrtarëve nga të dy vendet dhe ndërmjetësve të tyre.
Një zyrtar amerikan tha se këto bisedime ishin planifikuar të vazhdonin pavarësisht sulmit izraelit.
Ushtria izraelite tha të premten se ishte e detyruar të vepronte bazuar në informacione të reja të inteligjencës që tregonin se Irani po “i afrohej pikës pa kthim” në zhvillimin e një arme bërthamore.
“Në muajt e fundit, ky program është përshpejtuar ndjeshëm, duke e afruar regjimin shumë më tepër me pajisjen me armë bërthamore”, tha ajo në një deklaratë, pa zbuluar provat e supozuara.
Një burim i njohur me raportet e inteligjencës amerikane tha se nuk kishte pasur ndonjë ndryshim të kohëve të fundit në vlerësimin e inteligjencës amerikane se Irani nuk po ndërtonte një armë bërthamore dhe se Khamenei nuk kishte autorizuar rifillimin e programit të armëve bërthamore që u mbyll në vitin 2003.
