Politika tregtare e Donald Trump është ironizuar shpesh si “Taco” (akronim për “Trump Always Chickens Out”, pra Trump gjithmonë tërhiqet). Por kur bëhet fjalë për luftën tregtare me Bashkimin Europian, duket se është vetë Brukseli, i shtyrë nga vende si Gjermania dhe Italia që rrezikon t’i nënshtrohet presionit të Washingtonit.
SHBA-të dhe BE nuk kanë arritur ende një marrëveshje tregtare. Trump ka kërcënuar me rritjen e tarifës universale nga 10% në 30%, përveç tarifave sektoriale ekzistuese për çelikun dhe aluminin (50%) dhe për makinat e pjesët e këmbimit (25%). Ndërkohë, BE ka reaguar me ngurrim.
Komisioni Europian synonte fillimisht një marrëveshje me tarifa zero për mallrat industriale, duke theksuar se për të matur me drejtësi avantazhin tregtar të BE-së ndaj SHBA-ve, duhet llogaritur jo vetëm suficiti në mallra (rreth 200 miliardë euro në vit), por edhe deficiti në shërbime (afërsisht 150 miliardë euro), duke e ulur balancën neto në rreth 50 miliardë euro. Si kompensim, BE propozonte të blinte më shumë armë dhe gaz nga SHBA, veçanërisht për shkak të kërcënimit rus.
Marrëveshja e arritur nga Britania e Madhe me SHBA-të, që përfshinte një tarifë prej 10% dhe mundësi për përjashtime sektoriale, u konsiderua si një pazar i keq. BE priste më shumë, duke shpresuar se përmasa e saj ekonomike dhe varësia e SHBA-ve nga tregu europian do ta detyronin Washingtonin të pranonte kushte më të drejta. Kina, me peshë ekonomike të ngjashme me BE-në, arriti një “armëpushim” tregtar më të favorshëm falë ndikimit që ka mbi mineralet kritike.
Por me BE-në, bisedimet nuk kanë shkuar po njësoj.
Ndërsa administrata Trump sillet në mënyrë të paqëndrueshme në luftën tregtare me botën (duke fituar nofkën “Taco”), pasiguria në tregje ka rritur presionin mbi Brukselin për të arritur një marrëveshje me çdo kusht.
Në pranverë, BE kërcënoi me kundërmasa, përgatiti dy lista me tarifa hakmarrëse dhe përmendi për herë të parë aktivizimin e mekanizmit kundër shantazhit ekonomik, që do të kufizonte hyrjen e kompanive amerikane në tregun e brendshëm europian. Por lista e parë u pezullua pasi SHBA-të ulën përkohësisht tarifën universale nga 20% në 10%, duke ruajtur tarifat më të larta sektoriale.
Shumica e qeverive europiane, si Italia dhe Gjermania, mbajtën qëndrimin se BE duhet të negociojë me çdo kusht, duke shmangur përballjen me Trump.
Bisedimet vijojnë prej muajsh, por pa rezultat konkret.
Tani Trump kërcënon me tarifa 30% nga 1 gushti, si dhe me tarifa të reja mbi bujqësinë dhe farmaceutikën. BE ka reaguar sërish me hezitim: zgjati pezullimin e paketës së parë të kundërmasave me vlerë 21 miliardë euro, ndërkohë që po përgatit një pako të dytë më të reduktuar (nga 95 në 72 miliardë euro), e cila mund të mos hyjë kurrë në fuqi. Ndërkohë, ideja për të përdorur instrumentin anti-shantazh është lënë mënjanë, përkundër kërkesave të Francës.
Aktualisht, SHBA ka në fuqi tarifa për afro 380 miliardë euro importe nga BE.
Si çdo masë ndëshkuese, edhe tarifat hakmarrëse do të kishin pasoja për BE-në, jo vetëm për SHBA-të. Por dorëzimi përballë presionit të Trump rrezikon të kthehet në një bumerang politik për Europën.
Ndërkohë që vendimet tregtare në BE kërkojnë shumicë të kualifikuar, ndarja mes shteteve po thellohet. Dhe nëse Trump vijon të “shtrëngojë litarin”, BE mund të përfundojë duke zbutur edhe rregullat e veta që shumë besojnë se është objektivi i vërtetë i Washingtonit.
Një përulje e tillë do të shënonte jo thjesht një marrëveshje të pafavorshme, por edhe një çarje të madhe në strukturën e integrimit europian.
Ndërkohë, qeveritë nacionaliste në Europë, edhe pse bashkëfajtore në këtë situatë, do të përfitonin politikisht, duke fajësuar Brukselin. Rënia e peshës europiane dhe përhapja e nacionalizmit po e lënë kontinentin më të dobët, më të ndarë dhe më të cenueshëm.
