Arrestimi dhe deklaratat e para të të dyshuarit për incidentin në kampin “Qaciland” në qendër të Beogradit u transmetuan së bashku me “analizën” e presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq.
Këto ishin disa nga informacionet e para zyrtare që u bënë publike më 22 tetor, pas të shtënave dhe zjarrit që shpërtheu në tendën e mbështetësve të Vuçiqit, që është vendosur para ndërtesës së Kuvendit serb.
“Në orët e para të hetimit paraprak, ju shikoni ‘pranimin’ [e fajësisë] nga një burrë që duket i hutuar. Kjo jo vetëm që nuk është në përputhje me rregullat e procedurës, por e kontaminon atë dhe e rrezikon seriozisht”, tha për Radion Evropa e Lirë, ish-komisionari i Serbisë për informacione me interes publik dhe mbrojtjen e të dhënave personale, Rodolub Shabiq.
Policia serbe deri më tani nuk ka sqaruar se me kërkesë të kujt dhe si përfundoi ajo video në duart e presidentit të Serbisë.
Në video shihet i dyshuari duke thënë se ka qëlluar me armë, duke u përgjigjur në pyetjet e Policisë për detajet dhe motivet e sulmit – fillimisht duke qëndruar shtrirë në tokë gjatë arrestimit, e më pas edhe në automjetin policor.
Këtë video e panë qytetarët gjatë një fjalimi të jashtëzakonshëm të presidentit të Serbisë. Dy herë, me kërkesë të tij.
Shabiq nënvizoi se kjo “pa dyshim përbën shkelje të Ligjit për mbrojtjen e të dhënave personale”.
“Policia jonë madje edhe arrestimet e kriminelëve të rrezikshëm, pjesëtarë të grupeve të organizuara kriminale, i publikon zakonisht me inicialet [e të dyshuarve] dhe me fotografi ku nuk mund të identifikosh fytyrat, ndërsa këtu ke [të dyshuarin] në një transmetim të drejtpërdrejtë”, tha ai.
Çfarë publikoi Vuçiç?
Ndryshe nga Policia dhe Prokuroria, Vuçiq zbuloi emrin dhe mbiemrin e të dyshuarit për sulmin, emrin e babait të tij, qytetin dhe komunën ku banon, si dhe vendet ku ka punuar dhe që kur është ai në pension.
E gjithë kjo u bë para se autoritetet përkatëse të deklaroheshin për rastin.
Kur u deklaruan, në njoftimet e Policisë dhe Prokurorisë nuk u publikua identiteti i plotë i të dyshuarit, e as detaje nga hetimi, të cilat i kishte bërë publike Vuçiqi.
Asnjë nga këto institucione nuk ka kthyer përgjigje për Shërbimin e Ballkanit të REL-it lidhur me qëndrimin e tyre sa i përket videove dhe të dhënave të publikuara, si dhe nëse mendojnë se një gjë e tillë mund të rrezikojë hetimin ose procedurat e mëtejme ndaj të dyshuarit.
Rodolub Shabiq theksoi se çdo përpunim i të dhënave personale, “jo vetëm kaq i ndjeshëm”, duhet të justifikohet nga një qëllim ligjor dhe legjitim.
“Nuk ka asgjë që të mbështesë zhvillimin normal të procedurës paraprake ose hetimore, që do të justifikonte publikimin e të dhënave të tilla”, u shpreh ai.
“E gjithë kjo lë një përshtypje të hidhur dhe, përveç se vë në dyshim parimet elementare të mbrojtjes së të dhënave personale, vë gjithashtu në dyshim prezumimin e pafajësisë”, shtoi ai.
Shoqata e Policisë serbe: Të sqarohet rrethanat e publikimit të videos
Shoqata profesionale e policisë “Dr Rudolf Archibald Reiss” ka vlerësuar se publikimi i videove të marrjes në pyetje të të dyshuarit mund të shkaktojë keqkuptime dhe të minojë besimin e qytetarëve në institucionet e sistemit.
Përmes një njoftimi, kjo shoqatë u bëri thirrje autoriteteve që të shqyrtojnë rrethanat në të cilat videot janë bërë publike dhe që, në përputhje me ligjin, të japin shpjegime të duhura për publikun.
“Duke respektuar të drejtën e publikut për informacion, ne e konsiderojmë të rëndësishme që në të gjitha procedurat që përfshijnë regjistrimin dhe përpunimin e deklaratave të të dyshuarve të respektohen në mënyrë të vazhdueshme procedurat ligjore, standardet profesionale dhe parimet etike”, thanë nga kjo shoqatë.
Prokuroria është institucioni përgjegjës për të reaguar në situata të tilla.
“Dhe nëse disa të dhëna personale ose të dhëna të tjera nga procedura paraprake hetimore, që nuk duhet të publikohen, kanë përfunduar në publik, atëherë Prokuroria duhet të përcaktojë se kush dhe si e ka mundësuar këtë”, shpjegoi Rodolub Shabiq.
Raste të tjera të rrjedhjes së informacionit
Megjithatë, ky nuk është rasti i vetëm i rrjedhjes së informacionit të ndjeshëm nga institucionet në Serbi.
Së fundi, në publik është shpërndarë një pjesë e deklaratës nga marrja në pyetje e të dyshuarit për shantazh ndaj ish-futbollistit Vujadin Saviq.
Pasi presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, “kritikoi” Policinë, duke thënë se ia kishte “shkatërruar jetën Saviqit”, Prokuroria e Lartë Publike e Beogradit kishte reaguar.
Me urdhër të Prokurorisë, më 20 tetor Policia kreu hetime në ambientet e Prokurorisë së Tretë Themelore për të përcaktuar se kush ishte përgjegjës për publikimin e të dhënave për këtë rast.
Nuk dihet nëse Prokuroria do të lëshojë një urdhër për të hetuar edhe rrethanat në të cilat janë publikuar videot e të dyshuarit për sulmin në “Qaciland”.
Shabiq vlerësoi se këta shembuj tregojnë “deinstitucionalizimin e shoqërisë”.
“Pra, ne jemi një shoqëri ku institucionet shërbejnë praktikisht si prapaskenë. I kemi ato, ashtu si edhe shtetet e tjera, të organizuara, por nëse dhe në çfarë mase do të kryejnë rolin e tyre varet nga vullneti i një personi [Aleksandar Vuçiq]”, shtoi ai.
Publiku në Serbi ende nuk ka mësuar nëse janë përcaktuar rrethanat dhe përgjegjësit që publikuan në media bisedat e incizuara fshehurazi si dhe të informacioneve konfidenciale në lidhje me procedurat që zhvillohen kundër aktivistëve opozitarë.
“Kur zbatimi i rregullave varet nga vullneti i dikujt, pra ato vlejnë sot por jo edhe nesër, ose dikush përballet me sanksione të rënda për një sjellje dhe dikush tjetër me asnjë, ne përballemi me diçka që është plotësisht e papranueshme”, u shpreh Shabiq.
Dy herë në prag të protestave të mëdha studentore në Beograd, sipas një skenari të ngjashëm, disa televizione proqeveritare transmetuan “emisione speciale” për “zbulimin e planeve djallëzore” të pjesëmarrësve dhe organizatorëve të protestave.
Atëbotë u transmetuan biseda të incizuara fshehurazi dhe detaje nga hetimet që ishin nisur kundër tyre, të cilat deri në atë kohë nuk ishin të njohura për publikun, ndërsa të ftuarit në studio paraqitën “gjykimet” e tyre./ REL
