Arktiku përjetoi vitin e tij më të ngrohtë të regjistruar ndonjëherë, sipas një raporti të publikuar sot nga Administrata Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike e SHBA-së (NOAA), i cili paraqet një pamje shqetësuese të një rajoni që është veçanërisht i ndjeshëm ndaj efekteve të ngrohjes globale .
Midis tetorit 2024 dhe shtatorit 2025, temperaturat ishin 1.60°C më të larta se mesatarja e regjistruar midis viteve 1991 dhe 2020, sipas raportit vjetor të Arktikut, i cili bazohet në të dhëna që datojnë që nga viti 1900.
Tom Ballinger, një nga autorët e studimit, nga Universiteti i Alaskës, i tha AFP-së se ishte “alarmante” të shihje një ngrohje të tillë në një periudhë kaq të shkurtër, duke e përshkruar trendin si “të paprecedentë në vitet e fundit dhe ndoshta në mijëra vjet”.
Viti i analizuar nga NOAA përfshinte vjeshtën më të ngrohtë, dimrin e dytë më të ngrohtë dhe verën e tretë më të ngrohtë në Arktik që nga viti 1900.
Rajoni që rrethon Polin e Veriut po përjeton një fenomen në të cilin rajoni po ngrohet më shpejt se gjerësitë e mesme gjeografike. Ky mekanizëm është për shkak të shumë faktorëve, duke përfshirë humbjen e mbulesës së borës dhe akullit detar.
Marsi i vitit 2025 pa një tërheqje të paparë të akullit detar të Arktikut, me shtrirjen më të ulët të regjistruar ndonjëherë që nga fillimi i monitorimit satelitor.
Shkencëtarët në Qendrën Kombëtare të të Dhënave për Borën dhe Akullin (NSIDC) vlerësuan se akulli detar i Arktikut kishte arritur shtrirjen e tij maksimale më 22 mars, me një shtrirje të vlerësuar prej 14.33 milionë kilometrash katrorë, shtrirja më e vogël e matur ndonjëherë në më shumë se katër dekada monitorimi satelitor.
Çdo dimër, akulli që formohet në Oqeanin Arktik zgjerohet gradualisht për të arritur shtrirjen e tij maksimale në mars. Megjithatë, për shkak të ngrohjes globale të shkaktuar nga njeriu, akulli po e ka gjithnjë e më të vështirë të rritet përsëri.
Një “problem i drejtpërdrejtë për arinjtë polarë, foka dhe morrat, të cilët e përdorin akullin si platformë për të lëvizur, gjuajtur, për të lindur”, shpjegon Walter Meyer, bashkautor i raportit të NSIDC.
Edhe pse shkrirja e akullit detar nuk i rrit drejtpërdrejt nivelet e oqeaneve, ndryshe nga shkrirja e akullit në tokë (kapelat e akullit, akullnajat), ajo shkakton shumë ndikime në ndryshimet klimatike që kërcënojnë shumë ekosisteme.
Dhe kjo shkrirje gjithashtu përkeqëson ndryshimet klimatike, pasi ndërsa sipërfaqja tkurret, akulli i bardhë detar zbulon oqeanin, i cili, më i errët se akulli, reflekton më pak energji diellore dhe thith më shumë.
Ndërsa Arktiku ngrohet më shpejt se pjesa tjetër e planetit, kjo zvogëlon ndryshimet e temperaturës që ndihmojnë në mbajtjen e ajrit të ftohtë të bllokuar pranë polit, duke lejuar që valët e ftohta të përhapen më shpesh në gjerësi gjeografike më të ulëta, sipas disa studimeve.
Reshjet e shiut në rajon arritën gjithashtu nivele rekord gjatë periudhës midis tetorit 2024 dhe shtatorit 2025, e njohur edhe si “viti i ujit” dhe e renditur ndër pesë vitet më të lagështa që nga viti 1950.
AFP
