Nga Jessica Rawnsley, BBC
Kjo javë do të jetë “shumë kritike” për bisedimet e luftës Rusi-Ukrainë, pasi Uashingtoni do vendos nëse është një “përpjekje në të cilën duam të vazhdojmë të jemi të përfshirë”, tha Sekretari i Shtetit i SHBA-së, Marco Rubio.
Rubio u tha mediave amerikane se Donald Trump nuk ka vendosur sanksione të reja ndaj Rusisë sepse ai ende shpreson që diplomacia të mund t’i japë fund luftës.
Kjo vjen pasi Trump zhvilloi një takim të shkurtër me udhëheqësin ukrainas Volodymyr Zelensky në Vatikan para funeralit të Papa Françeskut të shtunën.
Duke përditësuar gazetarët të dielën, Trump tha se beson që Zelensky është i gatshëm t’ia dorëzojë Krimenë Rusisë si pjesë e një marrëveshjeje paqeje – pavarësisht refuzimeve të mëparshme të Kievit për çdo propozim të tillë.
Trump tha gjithashtu se Zelensky dukej “më i qetë”, në atë që mund të kishte qenë një referencë për një përplasje shumë e ashpër publike midis dy presidentëve në Shtëpinë e Bardhë në shkurt.
Ukraina ka refuzuar vazhdimisht të bëjë ndonjë lëshim territorial, duke theksuar se çështjet në lidhje me tokën duhet të diskutohen vetëm pasi të arrihet një armëpushim.
As Zelensky dhe as Putin nuk i janë përgjigjur publikisht komenteve të fundit të Trump.
Ndërkohë të dielën, Ministri gjerman i Mbrojtjes, Boris Pistorius, paralajmëroi Ukrainën të mos bjerë dakord për një marrëveshje që përfshin lëshime gjithëpërfshirëse territoriale në këmbim të një armëpushimi.
Ai i tha transmetuesit publik gjerman ARD se Kievi “nuk duhet të shkojë aq larg sa propozimi i fundit nga presidenti amerikan”, i cili sipas tij do të përbënte një “kapitullim”.
Trump tha javën e kaluar se “shumica e pikave kryesore [të marrëveshjes] janë rënë dakord”. Raportet sugjerojnë se Ukrainës mund t’i kërkohet të heqë dorë nga pjesë të mëdha të tokës së sekuestruar nga Rusia, përfshirë Krimenë.
BBC nuk ka parë detajet e sakta të planit të fundit të SHBA-së.
Të premten, agjencia e lajmeve Reuters raportoi se kishte parë propozime nga SHBA-të që përfshinin pranimin ligjor amerikan të aneksimit të paligjshëm të Krimesë nga Rusia dhe njohjen de facto të kontrollit rus të zonave të tjera të pushtuara, përfshirë të gjithë Luhanskun në lindje të vendit.
Reuters thotë se ka parë gjithashtu kundërpropozime nga Evropa dhe Ukraina, të cilat thuhet se thonë se palët do të diskutojnë vetëm se çfarë do të ndodhë me territorin e pushtuar ukrainas sapo të hyjë në fuqi një armëpushim.
Plani i SHBA-së gjithashtu përjashton anëtarësimin e Ukrainës në aleancën ushtarake të NATO-s dhe parashikon një “koalicion të të vullnetshmëve”, të udhëhequr nga Britania e Madhe dhe Franca, që ofron një garanci sigurie sapo të hyjë në fuqi një armëpushim pa përfshirjen e SHBA-së.
Ndërkohë, Evropa dëshiron që SHBA-të të japin garanci “të forta” në formën e një angazhimi të vendosur në stilin e NATO-s për t’i ardhur në ndihmë Ukrainës nëse ajo sulmohet.
Thuhet se SHBA-të propozojnë më tej të marrin kontrollin e centralit bërthamor Zaporizhzhia – aktualisht i pushtuar nga Rusia – i cili më pas do të furnizonte energji elektrike si për Rusinë ashtu edhe për Ukrainën. Kundërplani nuk përmend dhënien e energjisë Rusisë.
Në një intervistë me revistën TIME këtë javë, Trump fajësoi përsëri Kievin për fillimin e luftës, duke përmendur ambiciet e saj për t’u bashkuar me NATO-n.
Presidenti amerikan i tha gjithashtu revistës: “Krimea do të qëndrojë me Rusinë”.
SHBA-të kanë paralajmëruar se do të tërhiqen nga negociatat nëse nuk do të arrihej përparim.
Rusia nisi një pushtim në shkallë të plotë të Ukrainës në vitin 2022, dhe Moska aktualisht kontrollon pothuajse 20% të territorit ukrainas.
