Kryeministri i Irlandës së Veriut, Leo Varadkar, të mërkurën e 13 tetorit, ka paralajmëruar qeveritë që lidhin marrëveshje tregtare me Mbretërinë e Bashkuar se është një komb që “jo domosdoshmërisht e mban fjalën”.
Varadkar bëri komentin, pasi Dominic Cummings sugjeroi që Mbretëria e Bashkuar gjithmonë kishte ndër mend të shkatërronte marrëveshjen e Brexit, që nënshkroi me Bashkimin Evropian në vitin 2019.
Ish-këshilltari i Boris Johnson tha se plani ishte të “hiqte pjesët që nuk na pëlqenin”, pasi fituam pushtetin.
Johnson luftoi në zgjedhjet e vitit 2019 në një platformë “Get Brexit done”.
Gjatë fushatës, ai vazhdimisht pretendoi se marrëveshja e tërheqjes që kishte negociuar me Brukselin – përfshirë Protokollin e Irlandës së Veriut – ishte një marrëveshje “e madhe” që ishte “gati për furrë”.
Mbretëria e Bashkuar tani dëshiron të ndryshojë marrëveshjen për të lejuar që mallrat të qarkullojnë më lirshëm midis Britanisë së Madhe dhe Irlandës Veriore.
Zyrtarët e BE-së po udhëtojnë drejt Londrës për të paraqitur propozimet e tyre për kufirin – por ata nuk janë të gatshëm të rishkruajnë protokollin dhe propozimet e tyre nuk ka gjasa ta kënaqin ministrin e Brexit, Lord Frost, i cili paraqiti planet e Mbretërisë së Bashkuar për një protokoll krejtësisht të ri të martën.
‘Llafazani’
Cummings – i cili është kthyer kundër Johnson që kur u largua nga Downing Street në fund të vitit 2020 – pretendon se kryeministri nuk e kuptoi kurrë se çfarë nënkuptonte në të vërtetë marrëveshja e tërheqjes.
Ai shkroi në Twitter: “Ajo që kam thënë, nuk do të thotë që ‘Kryeministri po gënjente në Zgjedhjet e Përgjithshme 2019’”, ai kurrë nuk e kishte menduar se çfarë nënkuptonte marrëveshja që nënshkroi.
“Ai kurrë nuk e kuptoi se çfarë do të thoshte largimi nga Unioni Doganor deri në nëntor 2020”.
Kur kryeministri më në fund e kuptoi, tha Cummings, “ai ishte duke folur me zë të lartë: Unë kurrë nuk do ta nënshkruaja atë nëse do ta kisha kuptuar (por kjo ishte një gënjeshtër)”.
Ish-shefi i fushatës, Vote Leave, tha se kur Johnson hyri në “Downing Street” në vitin 2019, vendi po përballej me “krizën më të keqe kushtetuese në një shekull”, me pjesën më të madhe të asaj që ai e quajti “shteti i thellë”, për “Brino” – Brexit në emër vetëm – ose një referendum të dytë.
“Kështu që ne u përpoqëm me opsionin më të mirë që mundëm dhe synuam të merrnim karrocën – pseudonimi i tij për Boris Johnson – për të hequr copat që nuk na pëlqenin pasi goditëm – udhëheqësin e punës Jeremy – Corbyn. Ne i kemi dhënë përparësi”, tha ai.
‘Alarmuese’
Në korrik të këtij viti, Cummings në një intervistë me redaktoren Politike të BBC-së, Laura Kuenssberg, tha se qeveria irlandeze gjithashtu kishte dashur t’i “falsifikonte gjërat” dhe “u përshtatet të dyja palëve të nënshkruajnë në diçka që nuk ishte ajo që secila palë kishte dashur me të vërtetë dhe që shtronte pyetje të vështira në të ardhmen”.
Në cicërimet e tij të fundit, Cummings hodhi poshtë sugjerimet se braktisja e elementeve të marrëveshjes do të nënkuptonte shkeljen e ligjit ndërkombëtar.
“Prioritetet tona nënkuptonin, p.sh., realizimi i Brexit është 10 mijë herë më i rëndësishëm sesa avokatët që anashkalojnë ligjin ndërkombëtar në negociatat me njerëzit që shkelin ligjin ndërkombëtar gjatë gjithë kohës”, tha ai.
Ish-shefi i shtabit të Theresa May, Gavin Barwell, ndërkohë, ka paralajmëruar se propozimi i Mbretërisë së Bashkuar për ndryshimin e protokollit të Irlandës së Veriut nuk ka “asnjë shans suksesi dhe do të dëmtojë edhe më tej marrëdhëniet tona me fqinjët tanë më të afërt”.
Ai tha se nuk i pëlqen Protokolli aktual i Irlandës Veriore – por argumentoi se qeveria e Mbretërisë së Bashkuar duhej të takonte BE-në “në gjysmë të rrugës”.
Cila është marrëveshja për Irlandën e Veriut?
Gjatë negociatave për Brexit, të gjitha palët ranë dakord se mbrojtja e marrëveshjes së paqes në Irlandën e Veriut (marrëveshja e së Premtes së Mirë) ishte një përparësi absolute.
Kjo nënkuptonte mbajtjen e kufirit tokësor midis Republikës së Irlandës (në BE) dhe Irlandës Veriore (në MB), shmangien e infrastrukturës së re, si kamerat dhe postat kufitare.
Kjo ishte e lehtë kur i gjithë ishulli i Irlandës ishte pjesë e BE-së.
Por, pas Brexit, një rregullim i ri ishte i nevojshëm, sepse BE-ja kërkon që disa mallra të kontrollohen në pikën e hyrjes në tregun e saj të vetëm.
Pra, BE-ja dhe Britania e Madhe negociuan për Protokollin e Irlandës së Veriut, i cili hyri në fuqi më 1 janar 2021.
Pas Brexit, Irlanda e Veriut vazhdon të ndjekë shumë rregulla të BE-së, veçanërisht ato që rregullojnë tregtinë e mallrave, që do të thotë se kamionët mund të kalojnë kufirin tokësor pa u inspektuar.
Sidoqoftë, ekziston një kufi i ri “rregullator” midis Irlandës së Veriut dhe Mbretërisë së Bashkuar (Angli, Skoci dhe Uells), sepse kjo e fundit nuk po i ndjek më ato rregulla.
Çfarë është Brexit?
Brexit (do të thotë “dalja britanike”) i referohet procesit të largimit të Britanisë nga Bashkimi Evropian dhe ndryshimit të marrëdhënies së saj me bllokun në tema, si siguria, tregtia dhe migrimi.
Britania zyrtarisht u largua nga BE-ja më 31 janar 2020.
Marrë nga BBC, përshtatur për Albanian Post!
