Bjellorusia do të ishte e gatshme të përdorte armët bërthamore të dhëna nga aleati i ngushtë Rusia përballë “agresionit” të huaj, tha të enjten Presidenti Alexander Lukashenko, ndërsa tensionet rriten rreth kufijve të vendit me vendet e NATO-s.
Minsku ka luajtur një rol kyç në luftën e Rusisë në Ukrainë, me Moskën duke përdorur Bjellorusinë si një nga pikat e saj të nisjes për pushtimin në fillim të vitit 2022, ndërsa stërvitjet e përbashkëta ushtarake Rusi-Bjellorusi gjatë vitit të kaluar kanë nxitur shqetësimet se trupat bjelloruse mund të bashkohen me forcat ruse në konfliktin.
Sipas presidentit rus Vladimir Putin , në qershor, koka bërthamore ruse thuhet se iu dorëzuan Bjellorusisë për “parandalim” .
Në një intervistë me agjencinë shtetërore të lajmeve Belta, Lukashenko pohoi se Bjellorusia “nuk do të përfshihej kurrë në këtë luftë” nëse ukrainasit nuk e kalonin kufirin e saj. Por ai shtoi: “Ne do të vazhdojmë të ndihmojmë Rusinë, ata janë aleati ynë”.
Ai paralajmëroi gjithashtu se nëse provokohet – veçanërisht nga vendet fqinje të NATO-s si Polonia, Lituania dhe Letonia – Bjellorusia “do të përgjigjet menjëherë me gjithçka që kemi”, përfshirë armët bërthamore.
Nuk është e qartë se sa nga arsenali bërthamor i Rusisë u transportua në Bjellorusi kohët e fundit dhe zyrtarët amerikanë dhe perëndimorë nuk e kanë konfirmuar publikisht se ndonjë armë është transferuar – megjithëse zyrtarë të lartë nga Agjencia e Inteligjencës së Mbrojtjes së SHBA-së (DIA) thanë se ata “nuk kishin arsye për të dyshim”, pohimi i Putinit.Reagimi i reklamave
Gjatë intervistës, Lukashenko tha nëse Bjellorusia do të sulmohej, “ne nuk do të vonojmë, të presim dhe të tjerët. Ne do të përdorim të gjithë arsenalin e armëve tona për parandalim.”
“Ne nuk sollëm armë bërthamore këtu për të trembur dikë,” shtoi ai. “Po, armët bërthamore përfaqësojnë një faktor të fortë pengues. Por këto janë armë bërthamore taktike, jo strategjike. Kjo është arsyeja pse ne do t’i përdorim ato menjëherë pasi të nisë agresioni kundër nesh.”
Zyrtarët e lartë të DIA-s thanë në korrik se nuk besojnë se Lukashenko do të kishte ndonjë kontroll mbi arsenalin, i cili me shumë gjasa do të kontrollohej tërësisht nga Rusia.
Tensionet rajonale
Komentet e fundit të Lukashenkos vijnë pasi peizazhi i sigurisë në Evropë bëhet gjithnjë e më i paqëndrueshëm, me fqinjët veriorë të Bjellorusisë në teh për praninë e grupit mercenar rus Wagner – i cili është i vendosur në Bjellorusi në vazhdën e rebelimit të tij jetëshkurtër në Rusi në fillim të kësaj vere.
Në javët e fundit, ka pasur raporte për trupat e Wagner që lëvizin drejt një rripi të hollë toke midis Polonisë dhe Lituanisë, në një përpjekje të dukshme për të rritur presionin ndaj anëtarëve të NATO-s dhe Bashkimit Evropian.
Duke përmendur shqetësimet për Wagner, Polonia kohët e fundit njoftoi se do të lëvizte rreth 10,000 trupa në kufirin e saj me Bjellorusinë dhe arrestoi dy rusë të akuzuar për spiunim dhe përhapje propagande për grupin mercenar rus.
Lituania tha të mërkurën se do të pezullojë përkohësisht operacionet në dy nga gjashtë pikat e saj kufitare me Bjellorusinë për shkak të shqetësimeve në lidhje me forcat Wagner, me ministrin e Brendshëm duke përmendur “kërcënimet e reja për sigurinë kombëtare dhe provokimet e mundshme në kufi”.
Si përgjigje, Bjellorusia kritikoi Lituaninë për ndërmarrjen e një “hapi jokonstruktiv dhe jomiqësor”, duke e quajtur arsyetimin e saj të Wagner-it “të largët”.
Gjatë intervistës së të enjtes, Lukashenko mohoi se Putini mund të ishte dobësuar nga rebelimi i dështuar i Wagnerit, duke i quajtur pretendime të tilla “të pakuptimta totale”.
“Putini tani është më i mobilizuar, më dinak dhe më i mençur. Kundërshtarët tanë duhet ta dinë këtë”, tha Lukashenko, duke shtuar: “Askush nuk do ta rrëzojë Putinin sot”.
Ai përsëriti gjithashtu se ishte ideja e tij për të vendosur luftëtarët Wagner në Bjellorusi. “Për të shuar këtë kryengritje, për të shuar këtë zjarr, ishte e nevojshme të pranoheshin çdo kusht, sepse rebelimi mund të kishte qenë shkatërrues për të gjithë,” tha ai.Reagime për reklamat me videoPolonia po përgatitet për “agresivitet në rritje” nga Rusia dhe Bjellorusia, thotë ambasadori polak
09:51 – Burimi: CNN
Lufta në Ukrainë
Lukashenko gjithashtu peshoi mbi luftën në vazhdim të enjten, duke paralajmëruar se Moska nuk do të heqë kurrë nga territori i Krimesë që aneksoi ilegalisht nga Ukraina më shumë se shtatë vjet më parë.
Ndërsa Rusia është e hapur për negociata mbi Ukrainën, ajo “nuk do ta kthejë kurrë Krimenë”, tha ai, sipas Belta.
“Nuk do të ndodhë. Tani për tani dyshoj se mund të arrihet ndonjë marrëveshje këtu, në lindje. Por Rusia është e gatshme të diskutojë çdo temë. E di me siguri”, tha Lukashenko.
Megjithatë, ai pohoi se ukrainasit “janë të shtyrë nga amerikanët” dhe nuk duan të negociojnë për momentin, duke shtuar se bisedimet “duhet të fillojnë pa kushte paraprake”. Çdo bisedë paqeje për Ukrainën duhet të përfshijë Bjellorusinë, pasi “ne kemi interesat tona atje dhe qëndrimi ynë duhet të dëgjohet”, shtoi ai.
Krimea u pushtua me forcë nga Rusia në vitin 2014 – menjëherë pasi protestuesit ukrainas ndihmuan për rrëzimin e presidentit pro-rus Viktor Janukoviç – kur mijëra trupa të operacioneve speciale ruse të veshur me uniforma pa shenja u vendosën rreth gadishullit.
Dy javë më vonë, Rusia përfundoi aneksimin e Krimesë në një referendum, i dënuar nga Ukraina dhe pjesa më e madhe e botës si i paligjshëm, dhe në atë kohë konsiderohej grabitja më e madhe e tokës në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.
Që nga aneksimi, vëzhguesit e të drejtave të njeriut kanë përshkruar zbritjen e Krimesë në një shtet policor, me autoritetet lokale dhe shërbimet ruse të sigurisë që persekutojnë dhe arrestojnë ata që perceptohen si besnikë ndaj Ukrainës, duke përfshirë anëtarë të komunitetit tatar të Krimesë.
Një raport i Departamentit të Shtetit të SHBA-së i vitit 2020 përshkroi një model të abuzimeve të të drejtave të njeriut në Krime nga Rusia ose autoritetet e udhëhequra nga Rusia, duke përfshirë vrasje të paligjshme ose arbitrare dhe zhdukje të detyruara.
Territori i pushtuar që atëherë është bërë një pjesë kyçe e luftës në Ukrainë, me urën e Krimesë – që lidh gadishullin me Rusinë kontinentale – një lidhje jetike furnizimi për forcat ruse dhe një objektiv për kundërsulmin e Ukrainës.
Dikur nën kontrollin sovjetik deri në shpalljen e sovranitetit të saj në vitin 1990, Bjellorusia është gjithashtu një shtet autokratik i cili është drejtuar nga Lukashenko që nga pavarësia.
