Këshilltari i lartë ushtarak i liderit suprem iranian Ayatollah Ali Khamenei tha se Teherani mbështet sulmet e Hamasit kundër Izraelit të shtunën dhe do të vazhdojë të mbështesë luftëtarët islamikë “deri në çlirimin e Palestinës dhe Jeruzalemit”.
Vërejtjet e Yahya Rahim Safavi, një ish-komandant i Gardës Revolucionare të vendit, vetëm sa do të nxitnin dyshimin se Teherani luajti një rol të drejtpërdrejtë në mbështetjen e aleatit të tij historik, Hamasit, në sulmet e planifikuara mirë që kanë vrarë të paktën 40 njerëz dhe plagosur më shumë se 800.
Ndërhyrjet nga Rahim Safavi dhe politikëbërës të tjerë të lartë iranianë do të shihen gjithashtu nga rivali rajonal i Iranit, Arabia Saudite, si një sinjal kërcënues se Teherani është i gatshëm të nxisë konfliktin rajonal për të ndalur Riadin nga normalizimi i marrëdhënieve me Izraelin, siç dëshiron SHBA.
“Ne mbështesim operacionet e lavdërueshme ‘Stuhia Al-Aksa’,” citohet të ketë thënë Rahim Safavi nga media shtetërore në Iran, duke përdorur emrin e Hamasit për sulmet dhe inkursionet me raketa të mënegjesit të së shtunës.
Sulmi nga Gaza erdhi vetëm katër ditë pasi Khamenei postoi në mediat sociale:
“Regjimit uzurpator po i vjen fundi. Sot, rinia palestineze dhe lëvizja kundër shtypjes, kundër pushtimit në Palestinë është më energjike, më e gjallë dhe më e përgatitur se kurrë gjatë 70 apo 80 viteve të fundit. Dashtë Zoti, lëvizja do t’i arrijë qëllimet e saj.”
Ofensiva militante vjen në një moment diplomatik shumë të ndjeshëm, me Arabinë Saudite që thotë se mund të normalizojë marrëdhëniet me Izraelin – një aleancë që do ta shqetësonte thellësisht Teheranin.
Princi i kurorës saudite, Mohammed bin Salman shkaktoi alarm në Iran me një intervistë në Fox Neës muajin e kaluar, kur, duke iu drejtuar diplomacisë me Izraelin, tha: “Çdo ditë, ne afrohemi më shumë”.
Në javët e fundit, liderët e Iranit janë kritikuar kundër një marrëveshjeje të propozuar të mbështetur nga SHBA-ja midis Izraelit dhe Arabisë Saudite, me Khamenei më 3 tetor duke thënë se vendet që synojnë të normalizojnë marrëdhëniet me Izraelin do të merrnin një rrezik të madh.
“Pozicioni i Republikës Islamike është, se vendet që bëjnë lojën e normalizimit me Izraelin do të humbasin. Ata janë duke vënë bast për “një kalë të humbur””, tha Khamenei.
Hezbollah, një grup tjetër militant i lidhur me Iranin, gjithashtu duket se e lidh dhunën e së shtunës me afrimin saudit, duke thënë në një deklaratë se sulmi ishte një “përgjigje vendimtare ndaj okupimit të vazhdueshëm të Izraelit dhe një mesazh për ata që kërkojnë normalizim me Izraelin”.
“Fillimi i sulmit ishte dhe përplasja më e madhe që kur Izraeli dhe Hamasi luftuan në një betejë 10-ditore në vitin 2021”, u njoftua nga komandanti ushtarak i Hamasit, Mohammad Deif.
“Kjo është dita e betejës më të madhe për t’i dhënë fund pushtimit të fundit në tokë,” tha ai, duke shtuar se 5000 raketa ishin hedhur në drejtim të Izraelit.
Zyrtarët izraelitë kanë parashikuar që nga gushti një sulm të mundshëm nga Hamasi ose Hezbollahu, ose të dyja, mes përleshjeve në rritje në zonën kufitare midis Izraelit dhe Libanit. Në verë, ministri izraelit i Mbrojtjes Yoav Gallant paralajmëroi nëse do të shpërthente lufta me Hezbollahun, dhe kjo do të rezultonte në kthimin e Libanit “në epokën e gurit”.
Në shtator, pati takime në Liban midis Hamasit dhe komandantëve të Gardës Revolucionare iraniane, sipas Jason Brodsky, një studiues jorezident në Institutin e Lindjes së Mesme.
Kjo ofron “disa të dhëna për organizimin e këtij sulmi ndaj Izraelit sot,” tha ai.
Armiqësia midis Izraelit dhe lëvizjes islamike Hamas me bazë në Gaza shpërtheu në luftë në 2009, 2012, 2014 dhe 2021. Lidhjet midis Hamasit dhe Iranit, mbështetësit kryesor të tij, u tensionuan me shpërthimin e luftës civile siriane, me Teheranin që mbështet Presidentin Bashar al -Assad dhe grupi palestinez që mbështet rebelët që luftojnë për të rrëzuar udhëheqësin sirian.
Hamasi iu afrua më shumë Arabisë Saudite dhe Katarit si rezultat, por nuk kishte zgjidhje tjetër veçse të rivendoste lidhjet me Iranin ndërsa lufta civile shpërtheu në Siri. Grupi palestinez u bë gjithnjë e më i izoluar për shkak të zhvillimeve të Pranverës Arabe dhe u bë gjithnjë e më i ngecur në para kur financimet nga Teherani dhe Damasku, ku kishte selinë e tij deri në vitin 2012, shteruan.
Ajo pësoi probleme të mëtejshme financiare nga rrëzimi i presidentit egjiptian Mohamed Morsi, lideri i parë i Vëllazërisë Myslimane të Egjiptit. Dhe një ndryshim në udhëheqjen në Katar e goditi atë edhe financiarisht, duke e detyruar Hamasin të tërhiqet nga pozicioni i tij për luftën civile siriane.
Dora e Iranit
“Unë besoj se dora e Iranit do të gjendet në elementë të kësaj,” tha Jonathan Schanzer, nënkryetar i lartë për kërkime në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive, një institut me bazë në Uashington.
Ai tha se sulmi nga Hamasi ishte krejt ndryshe nga ato që vijnë nga grupi palestinez. Më parë ishte fokusuar në bomba vetëvrasëse dhe sulme të papërpunuara me raketa, këtë herë ai po shkon thellë në Izrael dhe po kryen një operacion që shënon një largim të rëndësishëm.
“Kjo godet në zemër të Forcës së Mbrojtjes të Izraelit. Ai godet në zemër të Izraelit. Kjo është ndryshe nga çdo gjë që kemi parë nga Hamasi në të kaluarën. Dhe kjo tregon një vendim strategjik të ndërmarrë nga organizata që nuk mendoj se do të ndodhte pa klientët e saj në Teheran.”
“Ka pyetje nëse frontet e tjera tani do të nxehen, gjë që është një shqetësim serioz që Izraeli e ka mbajtur prej kohësh në lidhje me strategjinë e rrethimit iranian,” shtoi ai.
“A do të acarohet Bregu Perëndimor? A do të aktivizohen milicitë shiite në vende si Siria? A do të përfshihet Hezbollahu? Ne do të shohim gjatë orëve apo ditëve të ardhshme nëse kjo ishte thjesht një përpjekje e Hamasit për të bërë një deklaratë dhe për të shpallur veten sërish apo nëse kjo është pjesë e një strategjie më të gjerë ku marrin pjesë elementë të tjerë që i përkasin Iranit. Kjo është lufta që unë mendoj se të gjithë i kanë frikësuar me një qëllim iranian për rrethim dhe ndoshta edhe një përpjekje për të mbytur shtetin izraelit.”
