“Problemet serioze me të cilat do të përballen negociatat me Shqipërinë, nëse fillojnë, si dhe për të shqyrtuar mundësitë e hartimit të një reference të përbashkët, për mosmarrëveshjen e caktimit të zonave detare në Hagë, kërkojnë që Athina të jetë e gatshme, dhe të marrë në konsideratë alternativa të tjera, në mënyrë që pala shqiptare të mos lejohet të thyejë zotimin që ka marrë”, e nis artikullin e saj një nga të përditshmet e greke.
Duke iu referuar intervistës ekskluzive dhënë për Abcnews.al, nga ushtaraku Artur Mecollari, në artikull thuhet se Edi Rama, politikani i cili çoi në Gjykatën kushtetuese marrëveshjen e arritur për kufirin detar në vitin 2009, me sugjerim të Ankarasë, duke bërë që më pas kjo marrëveshje të anulohet ka të gjitha arsyet për tu dukur kompromentues, në rifillimin e bisedimeve me Athinën për këtë çështje.
Por njëkohësisht atij i duhet kjo gjë pasi Shqipëria duhet të arrijë vendimin e pranimit për hapjen e negociatave me BE për Shqipërinë, një kartë e fortë politike kjo, për kryeministrin përpara zgjedhjeve të pranverës.
“Edi Rama e di se nëse nuk ka ndonjë mesazh pozitiv në marrëdhëniet greko-shqiptare, siç është çështja e demarkacionit të zonave detare, do të jetë e vështirë për qeverinë Mitsotakis të bie dakord mbi këtë vendim evropian.
Sigurisht, duke iu referuar Hagës, mosmarrëveshja rreth caktimit të kufijve të shelfit kontinental ofron një avantazh për zotin Rama pasi çdo kompromis do të shfaqet si vendim gjykate dhe kështu do të ulë koston politike për të.
Sidoqoftë, disa raporte nga një prej më me përvojë në çështjen e negociatave me Greqinë, teknokratët shqiptarë, ngrenë shqetësime nëse pala shqiptare mund apo është në disponimin për të hyrë në negociata për një sipërmarrje të përbashkët.
Artur Meçolari, një ish-nënkryetar i Marinës Shqiptare dhe një anëtar i ekipit negociator shqiptar në 2018, në një intervistë (në stacionin e lajmeve ABC) zbulon elemente kritike të taktikave shqiptare.
Zyrtari shqiptar pranon që Gjykata Ndërkombëtare e Hagës nuk ka asnjë detyrim të marrë parasysh vendimet e Gjykatës Kushtetuese të Shqipërisë, por pasi ekipi negociator shqiptar që do të marrë pjesë në bisedimet me Greqinë për hartimin e një deklarate të përbashkët është i detyruar të vijë në kuadrin e pozicioneve të Gjykatës.
Nëse një gjë e tillë kërkohet me të vërtetë, do të jetë e pamundur të arrihet një marrëveshje mbi bashkë-angazhimin, pasi Gjykata Kushtetuese Shqiptare kishte miratuar në thelb interpretimin arbitrar të Ligjit të Detit me ndërhyrjen Turke.
Një element tjetër thelbësor është nëse negocimi i ndërmarrjes së përbashkët kërkon miratimin e Presidentit të Republikës, pasi marrëveshja e vitit 2009, u bazua kryesisht në argumentin e mungesës së autorizimit autentik dhe të vlefshëm, të anëtarëve të ekipit negociues nga Presidenti i Republikës.
Meçollari shprehet se;
“Kjo është një marrëveshje shtetërore dhe si e tillë, ajo duhet të ndjekë procedurat e parashikuara nga Ligji për Traktatet dhe Marrëveshjet, të cilat gjithashtu kalojnë përmes Presidentit…”.
Presidenti shqiptar Ilir Meta, i cili është në luftë të hapur me kryeministrin Edi Rama dhe po kërkon të fitojë zgjedhjet për partinë që ai themeloi (Lëvizja Socialiste për Integrim) që tani drejtohet nga gruaja e tij Monika Kryemadhi, konsiderohet i pamundur fakti se ai mund të dojë të lehtësojnë një proces, nga i cili ai beson se “armiku vdekjeprurës” i Edi Rama do të përfitojë …
Sidoqoftë, zbulimi që Z. Meçollari mund të bëjë pa dashje, duke iu përgjigjur një pyetje në lidhje me ishullin e famshëm shkëmbor të Barqueta (Psylos), i cili ka një rol të rëndësishëm në caktimin e ujërave territoriale Greke, është interesant, pasi ai përdoret si një vijë bazë.
- Meçollari thekson në thelb se meqenëse Shqipëria nuk mund të provojë që ishulli ose nuk i përket Greqisë ose nuk i përket Shqipërisë, pala shqiptare nuk duhet të pranojë të përdoret si vijë bazë për caktimin e ujërave territoriale Greke, siç thuhet.
Meçollari shprehet:
“Shteti shqiptar nuk ka asnjë dokument që dëshmon se Barketa i përket Shqipërisë, deri më sot nuk kemi mundur të gjejmë diçka të tillë. Vendimi i Qeverisë i vitit 1946 për kufijtë detarë në ngushticat e Korfuzit, e lë atë jashtë detit territorial shqiptar. Ata e lënë Barketën jashtë detit territorial shqiptar dhe Protokollit të Minave të vitit 1958, si dhe Marrëveshjen e vitit 2009.
Ishulli shkëmbor i Barketës nuk mund të konsiderohet si një pikë bazë me ndikim të plotë për përcaktimin e detit territorial, siç thuhet në Vendimin e Gjykatës Kushtetuese “.
Është e qartë se Athina nuk mund, dhe nuk duhet të tërhiqet nga një kërkesë e mundshme e palës shqiptare për të përjashtuar Barketa (Psylos) nga shënjimi i zonave detare.
Zyrtari shqiptar zbulon se Shqipëria do të kërkojë marrëveshjen Greko-Italiane të vitit 1977 për të kërkuar ndikim të zvogëluar të Osmanëve, dhe pranon se zgjerimi i ujërave territoriale Greke nuk ndikon në demarkacionin.
I pyetur nëse “Marrëveshja Bushati-Kotzias ishte në favor të interesave shqiptare”, zyrtari shqiptar, i cili gjithashtu mori pjesë në negociatat midis dy vendeve në vitet e mëparshme, dha përgjigjen e mëposhtme:
“Po, por nuk ishte një marrëveshje. Pritshmëritë për marrëveshjen ishin shumë të mira. Palët prezantuan pozicionet e tyre për vijën delimituese. Parimet ishin përcaktuar nga vendimi i Gjykatës Kushtetuese (ndarja e drejtë dhe e ndershme). Titulli i marrëveshjes ishte i ndryshëm dhe po ashtu formulimi i nenit 2, sipas përcaktimeve të Gjykatës Kushtetuese. Në negociata u përfshi vija e drejtë bazë hyrë në fuqi në 2011 dhe me ndikim të madh në vijën delimituese. Kjo u pranua parimisht nga pala greke.
Pra kjo marrëveshje e dytë do të ishte shumë herë më e mirë se e para madje në favor të Shqipërisë. Nëse ishte favori maksimal i mundshëm, tani vendimi i gjykatës ndërkombëtare do ta vërtetojë”.
Me Marrëveshjen Dendia-Rama në parim për referimin në Hagë të mosmarrëveshjes mbi caktimin e zonave detare, është ndërmarrë tashmë një hap, i cili nuk do të ketë vlerë nëse nuk vijon së shpejti, dhe Edi Ramës nuk duhet t’i jepet mundësia të luajë edhe një herë me Greqinë.
