Zgjimi politik i heresa May erdhi kur ajo ishte rreth shtatë vjeç. “Kam një kujtim të qartë se një mbrëmje trokitej në derë dhe dera u hap dy djemve, njëri prej të cilëve kishte një rozetë të madhe blu”, kujton ajo. Më vonë ajo mësoi se ishte Neil Marten, deputeti konservator për Banbury, Oxfordshire, afër vendit ku jetonte familja May. “Babai im e mori atë dhe djalin që ishte me të në dhomën e ndenjjes dhe unë shkova t’u bashkohesha dhe dera m’u mbyll në fytyrë. Më thanë: ‘Jo, kjo nuk është për fëmijët. Kjo ishte një gjë për të rriturit.’ Dhe ndoshta përjashtimi nga debati ishte shkëndija e parë”, kujton ajo në librin e saj “The Abuse of Power”.
May ishte 12 ose 13 vjeç kur vendosi se donte të shkonte në politikë. “Sapo u zgjova një ditë dhe mendova, në fakt do të doja të bëhesha deputete. Mendoj se të qenit deputete mund të jetë po aq profesion i mirë sa të jesh mësues dhe supozoj se ndoshta ajo ide është krijuar nga një edukim i shërbimit publik.”
May u bë kryeministrja e dytë femër e vendit kur hyri në Downing Street më 13 korrik 2016, pas votimit të Brexit dhe dorëheqjes së David Cameron. Ajo zgjati tre vjet, duke njoftuar dorëheqjen e saj në maj 2019 pasi dështoi të merrte marrëveshjen e Brexit përmes parlamentit dhe partia e saj pati performancë të dobët në zgjedhje. Ajo u largua nga detyra më 24 korrik, e pasuar nga Boris Johnson, “armiku” që komplotoi rrëzimin e saj.
May shkruan se fjalimi i saj i dorëheqjes ishte hera e vetme që ajo shfaqi emocion publikisht. “Nuk po qaja, por kur mbajta fjalimin tim jashtë, zëri im u plas disi. U ktheva në zyrë dhe Gavin Barwell, i cili ishte shefi im i shtabit, doli dhe më tha: “Bravo”. Unë i thashë: ‘Jo, zëri më shkoi në fund dhe jam shumë e mërzitur me veten time’ dhe ai tha: ‘Jo, jo. Kjo tregon emocion të mirë.’ ”, kujton May.
Në javët pasi u largua nga detyra, gjatë pushimebe në Alpet zvicerane me bashkëshortin e saj, Philip, May fillimisht pati idenë për një libër. Ajo do të bashkonte fijet e shumë çështjeve që ajo kishte trajtuar, fillimisht si sekretare e brendshme dhe më pas si kryeministre.
Libri i saj fokusohet në ngjarjet jashtë zyrës së Downing Street, duke përfshirë katastrofën e stadiumit Hillsborough, për të cilën ajo e ngarkoi James Jones për të kryer një raport në vazhdën e vendimeve për vrasje të paligjshme në hetimin e dytë; fshehja e policisë për vrasjen e hetuesit privat Daniel Morgan; dhe zjarrin Grenfell. Libri i kushtohet prindërve të saj, të cilët thotë se i mësuan asaj “kuptimin e shërbimit”. Ata të dy vdiqën para se ta shihnin atë të bëhej deputete.
May lindi në Eastbourne, East Sussex, në vitin 1956, fëmija i vetëm i Zaidee dhe Hubert Brasier, i cili ishte një famullitar i Kishës së Anglisë. Pas studimeve në Holton Park Grammar School, e cila u bë gjithëpërfshirëse e Wheatley Park ndërsa ishte atje, May vazhdoi të studionte gjeografi në Kolegjin St Hugh, Oxford. Më pas ajo punoi në Bankën e Anglisë dhe Shoqatën për Shërbimet e Kliringut të Pagesave.
Pas dy përpjekjeve të pasuksesshme për të hyrë në parlament, May u bë deputete konservatore për Maidenhead në 1997, ndërsa Partia Laburiste e Tony Blair erdhi në pushtet. Ajo kaloi pjesën më të madhe të 13 viteve të ardhshme në hije. Në vitin 2010, kur qeveria e koalicionit fitoi pushtetin, Cameron e emëroi atë si sekretaren e tij të Brendshme duke u bërë gruaja e dytë që mban atë detyrë shtetërore. Ajo u bë sekretarja më jetëgjatë e shtëpisë në më shumë se një shekull.
“Ata gjithmonë thonë se duhej të ishe komunist në rininë tënde, socialist në moshë madhore dhe konservator kur të rriteshe”, thotë ajo. “Unë kam qenë gjithmonë një konservatore.” Edukimi i mësoi asaj “rëndësinë e lirisë së individëve”. Për mua, Partia Konservatore ka ofruar gjithmonë një mjedis më të mirë në të cilin njerëzit mund të kenë sukses”, shprehet ajo.
Përveç Geoffrey Boycott, heroit të saj në kriket, babai i May ishte frymëzimi i saj më i madh. “Bindja e tij absolute ishte se ai ishte aty për të gjithë ata që jetonin në famullinë e tij. Unë jam aty për të gjithë ata që jetojnë në zonën time elektorale. Të rritesh si vajza e një famullitari, thotë ajo, nuk është aq ndryshe nga të qenit fëmijë i një politikani. “Kishte një kombinim të shërbimit publik dhe të folurit publik. Në famulli kishte një ndjenjë që ne ishim atje për njerëzit e tjerë.”
Në vitin 1981, një vit pas martesës së saj me Filipin, babai i saj po shkonte me makinë në një kishë pranë për të kryer shërbimin e mbrëmjes të së dielës, kur u përplas me një Range Rover. Ai vdiq nga lëndimet në kokë dhe shtyllën kurrizore. Disa muaj më vonë vdiq edhe nëna e May, e cila vuante nga skleroza. Në moshën 25-vjeçare, May ishte jetime. “Unë mendoj se kjo më bëri edhe më shumë të dëshiroja të bëja diçka për të cilën ata do të ishin krenarë. Edhe pse ata nuk do ta shihnin atë.”
Sado që May mund të dëshirojë që trashëgimia e saj të jetë legjislacioni që ajo prezantoi për emetimet zero deri në vitin 2050, ose Akti i Skllavërisë Moderne, i cili krijoi detyra dhe kompetenca të reja për të mbrojtur viktimat dhe për të ndjekur penalisht shkelësit, ajo e di se posti i saj kryeministre do të shihet gjithmonë përmes prizmit të Brexit. Ajo votoi për të mbetur në BE dhe tani beson se jeta e saj në Downing Street do të kishte qenë më e lehtë nëse do të kishte qenë një mbështetëse e Brexit.
Edhe pse ajo shprehet se nuk po përpiqet të fajësojë të tjerët për gabimet e saj, May beson se dështimi i saj për të kaluar marrëveshjen e saj të Brexit-it përmes parlamentit ishte kryesisht për shkak të njerëzve që vendosin interesat e tyre personale mbi ato të vendit. “Fillova me mendimin se ne duhej të gjenim një mënyrë për të bërë Brexit që të njihte shqetësimet e 48 përqindëshit që votuan të mos iknim”, thotë ajo.
Kishte gjithashtu ngjarje serioze globale me të cilat mund të përballej May. Ajo ishte liderja e parë botërore që takoi Presidentin Trump kur ajo udhëtoi në Uashington në janar 2017, disa ditë pas inaugurimit të tij. Vizita mori një kthesë të çuditshme kur u shfaqën fotografi të Trumpit duke e mbajtur për dore teksa po kalonin nëpër Shtëpinë e Bardhë.
“Nuk e kam idenë pse e bëri këtë. Dua të them, ai tha disi, ‘Oh, ka një pjerrësi kështu që duhet të jesh e kujdesshme.’ Tani nëse Melania mban gjithmonë taka shumë të larta apo jo, nuk e di. Kisha këpucë me taka por nuk ishin me taka të larta. Mendova, ‘Unë jame aftë të eci në një pjerrëso, faleminderit shumë’ dhe ai po më mbante për dore pastaj. Ai thjesht më kapi dorën dhe mendova se më pas do ta lëshonte, por nuk e bëri”, shton ajo.
Toni i May bëhet më serioz kur diskutohet për abuzimet me pushtetin që Trump do të vazhdonte të kryente. Ajo e përshkruan sulmin në ndërtesën e Kapitolit në janar 2021 si “një thirrje zgjimi për të gjithë”. “Nëse shikoni gjatë viteve që nga Lufta e Dytë Botërore, kishte një ndjenjë se demokracia liberale do të përfshinte botën, pothuajse, dhe ajo ishte atje dhe ishte e ngulitur dhe ne mund ta merrnim atë si të mirëqenë. Mendoj se ajo që ndodhi në Capitol Hill tregoi se ne nuk mund ta marrim si të mirëqenë.”
Në vitin 2018, ajo dëboi 23 diplomatë rusë pas një përpjekjeje të regjimit të Vladimir Putin për të vrarë një ish-spiun, Sergei Skripal, në tokën britanike me agjentin nervor novichok. Ajo thotë se ky ishte “mesazhi i duhur” për t’i dërguar Putinit. “Për sa i përket pushtimit të Ukrainës, ne duhet të shikojmë prapa në Krime, dhe madje edhe më parë në Gjeorgji në 2008. Mendoj se përgjigja e Perëndimit i sugjeroi atij se Perëndimi nuk ishte i gatshëm të ngrihej për vlerat e tij. Perëndimi e ktheu vëmendjen te Kina. Kështu që Putini ndjeu se Perëndimi ishte më i ndarë, nuk ishte aq koherent sa i përket mbështetjes së tij për vlerat e veta perëndimore. Mendoj se e gjithë kjo u shndërrua në një mundësi për të dhe ai e shfrytëzoi atë.”
|Që nga pushtimi ajo që ndodhi është se Perëndimi u bashkua, Perëndimi tregoi gatishmërinë e tij për të mbështetur vlerat e tij, dhe në vend të ndarjes së NATO-s ai po sheh zgjerimin e NATO-s. Ai po e sheh Perëndimin më koherent dhe po sheh se numri i trupave që NATO është i gatshëm të vendosë në kufirin e tij po rritet. Pra, ai ka arritur të kundërtën e asaj që donte”, shprehet May.
A e mendoi ajo të jepte dorëheqjen në 2017?
“Ndjeva se kisha filluar diçka dhe doja ta përfundoja. Unë e solla këtë situatë dhe duhet të punoja për t’u larguar nga ajo”, shprehet May.
Një imazh që do të lidhet përgjithmonë me kryesinë e May është blloku i kullës Grenfell në perëndim të Londrës, i përfshirë nga flakët. Në orën 12:54 të mëngjesit të 14 qershorit 2017, brigada e zjarrfikësve u thirr për të shuar zjarrin në Kensington. Brenda gjysmë ore flakët e kullës së djegur ndriçuan qiellin e natës. Shtatëdhjetë e dy njerëz vdiqën. May ishte ende e rraskapitur pas zgjedhjeve gjashtë ditë më parë. “Më kujtohet mëngjesi tjetër që qëndroja me sekretaren në zyrën e jashtme vetëm duke parë ekranin e televizorit,” thotë ajo. “Ndërtesa ishte ende duke u djegur”, kujton May.
Ajo u kritikua për dështimin për të takuar viktimat gjatë vizitës së saj të parë në vend, por u kthye në Grenfell për t’i takuar ata privatisht në ditët dhe muajt më pas. “Mendoj se është kaq e rëndësishme sepse shpesh ajo që ndodh është që ju ndodh një ngjarje e tillë, një tragjedi e tillë, dhe politikanët shfaqen në ditën e parë, në rastin tim ditën e dytë, dhe kur fotot bëhen e kështu me radhë, ata largohen. dhe asgjë më shumë nuk dëgjohet prej tyre.”
May ishte zotuar ta bënte Britaninë një vend që “nuk punon për disa të privilegjuarit, por për secilin prej nesh”. Kjo përfshinte plane për të trajtuar mungesën e banesave, rregullimin e tregjeve për të ndihmuar me koston e jetesës dhe eliminimin e pabarazive racore dhe klasore.
Ajo po planifikon të luftojë në zgjedhjet e ardhshme, por është e lumtur larg skenës politike. “Unë nuk mendoj se është një ide e mirë që kryeministrat të kthehen pas,” thotë ajo. “Kam pasur 13 vite në opozitë, 12 prej tyre në stolin e parë dhe më pas nëntë vjet në stolin e parë në qeveri. Pra, në fakt ka qenë mjaft bukur të kthehesha në stolat e pasme dhe të bëja punën e të qenit deputete e zonës elektorale.”
Pasi u largua nga Downing Street, bashkëshorti i saj, Philip, u nderua me titullin kalorës si mirënjohje për shërbimin e tij politik. Ai u emërua nga Boris Johnson. Edhe pse titulli i tij do të thotë se gruaja e tij tani është Lady May, ajo nuk e përdor atë. May mbetet e paqartë nëse kjo është për shkak se ajo është duke pritur për një koleg të saj.
Pavarësisht se Truss rrëzoi ekonominë, a mendon May që Rishi Sunak mund t’i përmbushë premtimet e tij dhe të fitojë zgjedhjet e ardhshme? “Ajo që njerëzit duan të shohin është një kryeministër i cili ka kuptuar çështjet që kanë rëndësi për ta dhe po vendos atë që ai beson se do t’i japë ato çështje,” thotë ajo. “Ne të gjithë e dimë në politikë se ndodhin gjëra të tjera që mund t’ju largojnë, por unë mendoj se ajo që njerëzit duan të shohin është se ju po bëni më të mirën në mënyrë aktive për t’ju dhënë”.
May thotë se është “shumë e kënaqur” që Sunak ende nuk është larguar nga objektivi zero neto i vitit 2050 që ajo prezantoi, duke këmbëngulur se zero neto është “mundësia më e rëndësishme ekonomike e shekullit të 21-të”. Ajo shton: “Shumë njerëz flasin për kostot, por nuk flasin për atë që do t’i kompensonte ato kosto në aspektin pozitiv për ekonominë, për vendet e punës, për njerëzit e kështu me radhë.
May është më pak mbështetëse për planet e Sunak për të hequr mbrojtjen për viktimat e trafikimit që hyjnë ilegalisht në Britani.”Shqetësimi im kryesor është rreth skllavërisë moderne,” thotë ajo. “Sepse nëse do ta ndalojmë, duhet të thyejmë modelin e biznesit. Kjo do të thotë kapja e autorëve.
Në librin e saj, në një nga pasazhet e pakta që përmend Johnson-in me emër, ajo shkruan: “Një tjetër burim zemërimi ishte perceptimi se deputetët në njëfarë mënyre ishin në gjendje të shpëtonin nga thyerja e rregullave që ata do të prisnin që të gjithë të tjerët të ndiqnin. Kjo do të kishte një tjetër manifestim nën kryesinë e Boris Johnson, kur ata në Downing Street dhe gjetkë në Whitehall u zbuluan se kishin thyer rregullat e pandemisë Covid. Ideja se ka pasur një rregull për publikun dhe një tjetër për deputetët, provokon cinizëm publik dhe çon gjithnjë e më shumë në akuzën e hipokrizisë. Me fjalë të tjera, pse duhet të bëjmë atë që thoni ju, kur ju nuk e bëni vetë? Mbi të gjitha, shkatërron çdo ndjenjë që deputetët janë liderë në shoqëri. Megjithatë, unë ende besoj se ne kemi një përgjegjësi të përpiqemi të tregojmë një udhëheqje të tillë. Mund të jetë më e vështirë në botën e sotme,
May beson se për t’i rikthyer integritetin politikës, duhet të kuptohet se të jesh politikan është një pozicion shërbimi publik dhe jo pushtet. “Ajo që ju nevojitet në thelb është që deputetët të mos mendojnë se janë një specie superiore thjesht sepse janë zgjedhur,” thotë ajo. “Ka kuptimin që për disa deputetë ata janë në pozicionin e pushtetit sepse janë zgjedhur, se janë të veçantë, se janë një racë e veçuar. Mendoj se duhet ta ndryshojmë këtë mendim, sepse në thelb të jesh deputet është një punë”, përfundon May.
