Ditët e fundit në Shqipëri po lakohet shpesh masakra e Krushës gjatë luftës së Kosovës. Por cila është historia e kësaj ngjarjeje të ndodhur 2 dekada më parë?
Në mars të vitit 1999 pati një intensifikim të luftimeve mes UÇK-së dhe forcave serbe. Në arenën ndërkombëtare kishte filluar të ndihej shqetësimi se edhe në Kosovë do të ndodhnin krime të rënda ndaj popullsisë civile njëlloj si në Bosnje Hercegovinë. Në 24 mars, NATO nisi bombardimet nga ajri të ish-Jugosllavisë.
Pikërisht një ditë më pas në fshatin Krushë e Madhe në afërsi të Rahovecit, rreth 70 kilometra në jugperëndim të Prishtinës ndodhi një prej masakrave më të mëdha në Kosovë. Gjatë 3 ditëve forcat serbe vranë dhe masakruan 241 persona, 64 prej të cilëve janë ende të zhdukur dhe kërkohen prej familjarëve.
Të mbijetuarit tregojnë se forcat serbe kishin zënë rob rreth 700 persona nga fshati Krushë e Madhe, duke përfshirë fëmijë, gra dhe të moshuar. Sipas dëshmitarëve, forcat serbe kishin planifikuar të masakronin 500 persona.
Njësia speciale e policisë serbe që hyri në fshat, veçoi burrat dhe djemtë dhe i vrau ndërsa gratë dhe fëmijët u larguan me forcë. Nga dëshmitë mësohet se forcat serbe e justifikuan sulmin me spastrimin e një njësiti të UÇK-së në zonë.
Fillimisht ushtria e rrethoi fshatin dhe më pas e sulmoi me granata. Më pas policia dhe ushtria filluan djegien dhe plaçkitjen e shtëpive të shqiptarëve. Në 25 mars ushtria serbe kreu masakrën e parë mbi fshatarët duke lënë kështu 105 të vrarë.
Më 28 mars policia dhe ushtria serbe kapën një grup të madh shqiptarësh që ishin larguar nga fshati. Ata i ndanë burrat nga gratë dhe fëmijët. 47 personave policia u tha të largoheshin, por teksa ata vraponin, u hap zjarr ndaj tyre. 23 burra u ekzekutuan menjëherë.
Një burrë që nuk e kapën plumbat dëshmoi se qëndroi gjithë ditën i shtrirë mes viktimave dhe në mbrëmje arriti në fshatin Nagavc. Masakra u krye nga paramilitarë, policë dhe ushtria serbe. Gjatë këtyre ditëve u dogjën edhe 850 shtëpi në këtë fshat.
Në shenjë përkujtimi për të pagjeturit, banorët e fshatit kanë hapur varret për të gjithë këta persona edhe pse ato janë të zbrazëta. Në përkujtimin të 241 të vrarëve, janë mbjellë po aq fidanë pishe në vendin ku supozohet se disa prej tyre u pushkatuan.
Për shumë vite nuk ka pasur asnjë përgjegjës për masakrën e Krushës. Vetëm në qershor të 2020 gjykata e Prizrenit dënoi me 22 vjet burg serbin Darko Tasic për pjesëmarrje në masakër. Ai u shpall fajtor për krime lufte kundër shqiptarëve në këtë fshat ndaj duhet të paguajë edhe një gjobë kundrejt familjes Hajdari, shtëpia e të cilëve u dogj.
Tasic ka qenë anëtar i forcave policore jugosllave. Sipas dëshmive në gjyq ai ka djegur dhe ka hedhur trupat e njerëzve në lumë, pas masakrës. Ai është fajtor edhe për vjedhje, konfiskim dhe shkatërrim me dashje të pronës private.
Dëshmitarët i thanë gjykatës se kanë parë Tasic dhe babanë e tij, me një kamion të verdhë, ku kishin të ngarkuar trupat e vdekur, të cilët më pas i kanë djegur e i kanë hedhur në lumë.
Milaim Bellanica, një emër që po lakohet shumë ditët e fundit është njëri nga dëshmitarët e masakrës. Ai mori guximin që ta filmonte masakrën. Filmimet ai thotë se një kopje ia dha BBC që ka transmetuar vetëm 2 minuta dhe se origjinalin ia ka dorëzuar Lulzim Bashës kur ishte i angazhuar në UMNIK. Vetë Basha thotë se nuk e njeh këtë person dhe se nuk ka marrë asnjë kasetë prej tij.
Sipas një studimi të përbashkët të kryer në vitin 2008 gjatë luftës në Kosovë u vranë 13 421 persona nga 1 janari 1998 deri në dhjetor 2000. Nga ky numër, thuhet në studim, 10 533 ishin shqiptarë, 2 238 serbë, 126 romë, 100 boshnjakë dhe të tjerë. ©LAPSI.al
