Me ndryshimet ligjore në ligjin për përdorimin e gjuhës shqipe sanksionet vlejnë vetëm për moszbatimin e ligjit, por jo edhe për formën e përdorimit gjuhësor, gabimet drejtshkrimore. Kjo është edhe arsyeja që gjuha shqipe shkruhet gabim jo vetëm në dokumente zyrtare, por edhe në shumë tabela e bilborde dhe për të nuk mban askush përgjegjësi.
Derisa mbrojtja dhe promovimi i gjuhës shqipe në vazhdimësi është e pozicionuar në margjinat e interesit institucional, maqedonishtja okupon gjithnjë e më shumë vend në përkujdesjen shtetërore. Finalizimi i projektit për digjitalizimin e fondit arkivor të “Kërste Misirkov” , apo miratimi i projektit për shndërrimin e ish-shkollës në Lubojno në Qendër të promovimit të gjuhës maqedonase, janë shembuj që tregojnë sesi ruhet çelësi i identitetit kulturor të një kombi- gjuha.
Nga ana tjetër, me ndryshimet ligjore në ligjin për përdorimin e gjuhës shqipe sanksionet vlejnë vetëm për moszbatimin e ligjit, por jo edhe për formën e përdorimit gjuhësor, gabimet drejtshkrimore. Kjo është edhe arsyeja që gjuha shqipe shkruhet gabim jo vetëm në dokumente zyrtare, por edhe në shumë tabela e bilborde dhe për të nuk mban askush përgjegjësi.
Nga Qeveria bëjnë të ditur se kanë miratuar propozimin për ligjin e ri për përdorimin e gjuhës maqedonase – investojmë në kujdesin, përdorimin dhe studimin e gjuhës maqedonase dhe alfabetit cirilik.
Pakti i heshtjes për shqipen, abuzimin, moszbatimin dhe formën e përdorimit është vendosur prej kohësh nga institucionet që janë themeluar për mbrojtjen e kësaj trashëgimie jomateriale. Po t’i referohesh Raporteve për zbatimin e gjuhës, si atyre Agjencisë për zbatimin e gjuhëve – që nga Qeveria, kryeministri, ministrat…, mes tyre edhe ato shqiptarë, madje edhe institucioni që miraton ligjet – Parlamenti, vazhdojnë të shkelin në flagrancë Ligjin për përdorimin e gjuhës shqipe. Shkeljet nuk sanksionohen, së bashku me ato edhe përmbajtjet në gjuhën shqipe, si në dokumentet zyrtare, pano…, e të tjerë, gabimet drejtshkrimore me të cilat shkruhet. Inspektorati i themeluar për këtë qëllim nuk ka dhënë asnjë dënim, ndërsa sipas Raportit të AZGJ konstatohet se 88 institucione as që kanë parashikuar formë organizative për përkthim dhe lekturim nga gjuha shqipe në sistematizimin e vendeve të punës. Pezull ka mbetur edhe çështja e pajisjes me licencë për lektorët e gjuhës shqipe, problem që po trashëgohet prej vitesh, pavarësisht ndryshimit të ligjeve për gjuhët. “Projektligji propozon zgjerimin e fushave në të cilat përdoret detyrimisht gjuha standarde maqedonase dhe shkrimi i saj cirilik. Do të zgjerohet fusha e korrigjimit të detyrueshëm të teksteve të botuara, si dhe dokumenteve të lëshuara nga institucionet. Lektori i detyrueshëm kryhet vetëm nga një korrektor me licencë korrektorie”, thonë nga Qeveria.
Përmes këtij projektligji, risi është që përmes këtij propozimi futet obligimi për punësim të obligueshëm të ligjëruesve në organet e pushtetit ligjvënës, ekzekutiv dhe gjyqësor, në përfaqësitë diplomatike-konsullore të Republikës së Maqedonisë së Veriut në shtetet tjera dhe në organizatat ndërkombëtare, në organet e njësive të vetëqeverisjes vendore, në institucionet publike dhe në mediat e regjistruara në vend. “Propozimi i ligjit do të sigurojë bazë ligjore për miratimin e Strategjisë nacionale për gjuhën maqedonase. Ministria e Arsimit dhe Shkencës do të shpallë konkurse për bursa për stafin për mësimin e gjuhës maqedonase. Me qëllim të kryerjes së mbikëqyrjes inspektuese mbi zbatimin e ligjit, propozohet themelimi i Inspektoratit për përdorimin e gjuhës standarde maqedonase, organ në kuadër të Ministrisë së Kulturës me cilësinë e personit juridik. Inspektorati do të jetë i fokusuar në kryerjen e inspektimeve ekskluzivisht nga aspekti i aplikimit të gjuhës standarde maqedonase, që besojmë se do të rrisë përdorimin e drejtë të gjuhës maqedonase”, thuhet në kumtesën e Qeverisë.
Përmes këtij projektligji, duke pasur parasysh se bëhet fjalë për shkelje në fushën e mbrojtjes së trashëgimisë kulturore (gjuha si pasuri kulturore shpirtërore, jomateriale), parashkruhen gjoba me shumën trefish më të madhe se gjobat maksimale të përcaktuara.
Nga atje në fund bëjnë të ditur se edhe pse Ligji ekzistues për përdorimin e gjuhës maqedonase nga viti 1998 ka arritur efekte pozitive në ngritjen e kulturës gjuhësore në vend, në praktikë gjithnjë e më shumë vërehet se nuk respektohen masat ligjore dhe pakujdesia për gjuhën maqedonase, si: neglizhenca të normave drejtshkrimore, përdorimi i papërshtatshëm i tyre, korrigjimi joprofesional, mospërputhjet në zbatimin e mësimit të gjuhës maqedonase në të gjitha nivelet arsimore, si dhe parregullsitë në shprehjen e të folurit në media dhe në sferën publike në përgjithësi.
Ndryshe, Qeveria në seancën e djeshme e miratoi edhe Projektligjin për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për shpërblimet shtetërore, me të cilin parashihen edhe dy çmime shtetërore – çmimi shtetëror “Blaze Koneski” për të arriturat në fushën e gjuhës maqedonase dhe maqedonishtes dhe “Remzi Nesim”, çmimi shtetëror për arritje në fushën e gjuhës shqipe dhe albanistikës.(koha.mk)
