Ambasadori rus në BE, Vladimir Chizhov, në një intervistë të gjatë me Euractive, flet për operacionin ushtarak të vendit të tij në Ukrainë, planet për t’u kthyer në negociata nën një qeveri tjetër në Kiev, duke dërguar në gjykatë Volodymyr Zelenskiy-n dhe efektin e sanksioneve perëndimore ndaj Rusisë.
Ju kam ndjekur në Euronews ditë më parë, kur thatë se nuk do të ketë pushtim rus të Ukrainës, se reagimi i Perëndimit ishte “histerik”.
Gjë që është e vërtetë.
Pra, amerikanët kishin të drejtë.
Në çfarë kuptimi?
Ka një pushtim.
Ky nuk është pushtim. Është një operacion i posaçëm ushtarak për zbatimin e paqes.
Mund ta quani si të doni, por ushtria ruse është kudo në vend.
Jo kudo.
Tanket janë në Kiev.
Në fakt, ajo që forcat e armatosura ruse po bëjnë është në mbështetje të kundërsulmit nga milicitë e dy republikave të njohura tashmë të Donbasit. Ato kanë ndërmarrë një përpjekje të madhe ushtarake, sepse pas tetë vitesh granatime të vazhdueshme nga forcat e armatosura ukrainase dhe veçanërisht nga ato të ashtuquajturat batalione vullnetare nacionaliste, me sa duket, durimi i tyre mori fund.
Por kjo nuk është narrativa zyrtare. Narrativa zyrtare, dhe unë po citoj presidentin tuaj, është se Ukraina ka nevojë për denazifikimin…
Është një përpjekje që synon denazifikimin.
Kush janë nazistët?
Ata që marshojnë me përshëndetje naziste, ata që shkojnë nëpër Kiev dhe qytete të tjera me portrete të kriminelëve nazistë, si Stepan Bandera, ditëlindja e të cilit është shpallur festë kombëtare.
Për fat të keq ka marshime neonaziste kudo në Evropë. A do të thotë se ushtria ruse duhet të vijë sepse ka një marsh neo-nazist në Bullgari?
Epo, jo në atë masë. Të paktën në Bullgari, ju nuk po u ngrini monumente kriminelëve nazistë.
A është kjo arsyeja pse zoti Lavrov tha se Ukraina nuk është sovrane? Sepse nuk kanë të drejtë të kenë monumentet që dëshirojnë?
Përsa i përket denazifikimit, unë mendoj se i gjithë komuniteti ndërkombëtar duhet t’i bindet vendimit të gjykatës së Nurenbergut të vitit 1946.
Putin përmendi gjenocidin. Ku është gjenocidi në Ukrainë?
Numri i viktimave të operacioneve ushtarake ukrainase gjatë këtyre tetë viteve tregon qartë se ka pasur mijëra civilë që kanë vdekur si pasojë, dhe qëndrimet zyrtare të shqiptuara nga autoritetet ukrainase, përfshirë presidentin Zelenskiy, flasin për këtë. Nëse nuk i pranoni rregullat nga Kievi, më mirë duhet të largoheni.
Ky nuk është gjenocid.
Dhe njerëzit në fakt janë shfarosur, nga granatimet e vazhdueshme të zonave të banuara. Mund t’i drejtohemi termit zyrtar të gjenocidit siç është shpikur në të drejtën ndërkombëtare. (Kombet e Bashkuara – përkufizimi i gjenocidit) Nëse e lexoni përkufizimin, ai përshtatet mjaft mirë.
A do të ishin të mundshme negociatat nëse ushtria ruse tërhiqet pa bërë ndryshime territoriale. A është e mundur kjo?
Synimi ynë nuk është të qëndrojmë përgjithmonë. Ushtria ruse do ta finalizojë këtë operacion, me shpresë më shpejt se sa vonë, dhe do të largohet.
Por ndoshta zoti Putin ka plane të tjera, për të vënë nën kontroll territore…
Unë nuk jam në mendjen e Presidentit tim. Por çfarë kuptoni me plane të tjera?
Unë supozoj se nëse ushtria ruse është atje, ajo nuk do të largohet pa përfitime territoriale.
Për Rusinë? Jo. Ky nuk ka qenë kurrë qëllimi ynë. Kemi mjaft territor. Ajo që mund të nënkuptoni në mënyrë indirekte është se territoret e republikave popullore të Donetsk dhe Lugansk do të zgjerohen në të vërtetë për të mbuluar të dy ato “oblast”-et.
Në kufirin zyrtar, i cili kufizon një territor shumë më të madh nga sa kanë kontrolluar deri tani.
Po. Këta janë kufijtë e pasqyruar në kushtetutat e tyre.
A mendoni se diplomacia ka të ardhme?
Po. Në fakt, ushtria ruse nuk është atje për të filluar luftën, është atje për t’i dhënë fund luftës. Kjo është ajo që ne bëjmë gjithmonë. Si në Karabak. Si në Taxhikistan, nëse ju kujtohet.
Më korrigjoni nëse e kam gabim. Lideri juaj ka marrë një vendim dhe nuk mendoj se sanksionet janë të rëndësishme për të.
Ne do të mbijetojmë. Ka pasur liderë nga vende jashtë BE-së që kishin parashikuar, me raundin e mëparshëm të sanksioneve, se ekonomia ruse do të copëtohej. Por ka mbijetuar. Ne e dimë se si të llogarisim rreziqet dhe të përballemi me pasojat e çdo sanksioni që mund të vijë. Dhe sanksionet kanë efektin bumerang, godasin shumë shpesh ata që i vendosin. Jo për shkak të kundërsanksioneve, por sepse në këtë botë shumë të ndërlidhur, në këtë ekonomi globale, ato do të kundërpërgjigjen.
A e shihni BE-në të bashkuar në këtë moment?
Ne e kuptojmë se çdo vendim i marrë në këtë fushë merret unanimisht. Që tregon se ka një shkallë të caktuar disipline. Nëse kjo reflekton të gjitha pozicionet vullnetare të ndonjë vendi individual, kjo mbetet për t’u parë. Energjia është një fushë ku shkalla e ndërvarësisë së Rusisë dhe BE-së është e madhe. Ka pasur shumë paqartësi rreth Nord Stream 2. i cili në fakt nuk është një projekt rus, nuk është pronë ruse…
Por tani ka vdekur.
Tani është një bukuri e fjetur, do të thosha. [Qesh] Nuk ka vdekur. Askush nuk tha se ka vdekur. Askush nga qeveria gjermane nuk tha se ka vdekur. Është vënë në pritje. Por kush do të vuajë? Rusia do të gjejë klientë për gazin e saj.
Le të kthehemi te Ukraina. Çfarë kemi humbur?
Ne jemi veçanërisht të shqetësuar për disa deklarata që vijnë nga Zelenskiy, se ai synon të anulojë Memorandumin e Budapestit të vitit 1994 dhe të vazhdojë të kthejë Ukrainën në statusin bërthamor. Epo, Ukraina nuk kishte kurrë status bërthamor, ajo ishte pjesë e Bashkimit Sovjetik që ishte një fuqi bërthamore. Pra, nuk po merr mbrapsht diçka që i përkiste Ukrainës. Por Ukraina ka katër termocentrale bërthamore që funksionojnë, plus të pestin – Çernobilin. Dhe ka ruajtur mjaft ekspertizë shkencore. Të paktën për të bërë të ashtuquajturën bombë të pistë.
Është serioze kjo?
Shpresoj që jo. Sepse nëse është kështu, duhet pyetur BE-në dhe SHBA-në, ata njerëz që janë të zënë me shkrimin e grupeve të mëtejshme të sanksioneve, a po bëjnë të njëjtën gjë me Ukrainën? Nuk është Memorandumi i Budapestit ai që ka rëndësi, çdo hap në këtë drejtim do të nënkuptonte një shkelje të qartë të traktatit të mospërhapjes. Ky është instrumenti ligjor. Nëse kjo ndodh, i gjithë komuniteti ndërkombëtar do të duhet të kthehet kundër Kievit dhe të paraqesë disa kërkesa.
A mendoni se zoti Zelenskiy do të vritet në një operacion ushtarak?
Shpresoj që jo. Në fakt, vrasja e liderëve të shteteve është stil i dikujt tjetër, jo i yni. Ndoshta do të ketë një gjykatë për t’u marrë me të në një moment të dytë.
Me çfarë akuze?
I takon autoriteteve të rinovuara në Kiev dhe gjykatës së tyre që të merren me të.
Ndoshta gjenocid?
Nuk e di se cilat do të jenë akuzat konkrete kundër tij. Ka avokatë profesionistë që merren me këtë.
Diçka tjetër që dëshironi të thoni?
Nuk dua të hyj në detajet e atyre vendimeve që janë shpallur ditët e fundit, por disa nga sanksionet ishin befasuese për mua. Unë do t’ju jap dy. Njëri është zëvendëskryeministri Khusnullinin [Marat Shakirzyanovich], i cili është përgjegjës për infrastrukturën. Çfarë ka bërë? Pretendohet se ai ka lehtësuar rifillimin e furnizimit me ujë në Krime dhe Sevastopol. OK, i gjithë grupi i OJQ-ve dhe lëvizjeve ekologjike këmbëngulin, dhe mendoj se kanë të drejtë, se e drejta për ujë të pastër është një nga të drejtat themelore të njerëzve. Pra, ky njeri ka arritur të shpëtojë dy milionë njerëz nga vdekja nga etja. Dhe ai është vendosur në një listë që e ndalon ta bëjë këtë. Dhe rasti i dytë është shoqja jonë e mirë Maria Zakharova. Është rasti i parë kur një diplomate aktive është vënë nën sanksione për kryerjen e punës së saj.
Ju nuk jeni në listën e sanksioneve.
Unë nuk jam. Pse duhet të jem? Për përpjekjen gjithë këto vite për të promovuar marrëdhëniet Rusi-BE?!
*Vladimir Chizhov është diplomat karriere. Para se të emërohej ambasador në BE në vitin 2005, ai ishte zëvendësministër i Punëve të Jashtme të Rusisë.
