“Thjeshtë, nuk e dimë. Çdo gjë është e mundur”. Kjo ishte përgjigja e përmbledhur e ministrit gjerman të ekonomisë, Robert Habeck, për pyetjes që aktualisht e shqetëson qeverinë, industrinë dhe publikun e vendit të tij: kur më 21 korrik do të përfundojë mirëmbajtja e planifikuar 10-ditore e gazsjellësit Nord Stream 1, a do t’i rifillojë dërgesat eksportuesi shtetëror rus i gazit, Gazprom-i? Apo, Vladimir Putini do të kryejë gazektomi në Gjermani?
Një grafik në raportin e fundit të gjendjes së furnizimit të Agjencisë Federale të Rrjetit, po tregon se sa gaz rrjedh aktualisht në tri pikat lidhëse me gazin rus, në kufirin lindor të Gjermanisë: asnjë! “Situata”, thotë Agjencia, “është e tensionuar dhe nuk mund të përjashtohet përkeqësim i gjendjes”.
Kjo deklaratë duhet të merret me rezervë. Nord Stream 1 i furnizon 58 për qind të nevojave vjetore të gazit të Gjermanisë. Çmimi standard evropian i gazit është rritur tashmë me më shumë se 130 për qind – që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës më 24 shkurt; me më shumë se 170 euro për megavat orë. Në fund të qershorit, pasi Rusia i uli furnizimet me 60 për qind, Berlini nisi fazën e dytë të planit emergjent kombëtar të gazit – një hap larg racionimit të gazit.
Gjermania merr gaz edhe nga Norvegjia, nga Holanda dhe nga Belgjika. Por, Rusia ka mundur ta ridrejtojë gazin e vet përmes rrugëve alternative, si Jamali ose te tubacioni i tranzitit ukrainas, dhe nuk e ka bërë këtë. Pra, Gjermania po ngelet prapa në përmbushjen e objekteve të saja të depozitimit të gazit për të krijuar rezerva për dimër.
Në fillim të korrikut, suficiti tregtar i Gjermanisë pas tri dekadave u kthye në deficit, nxitur kjo nga rritja e çmimeve të gazit; pasuria e vendit krijohet kryesisht nga industria me energji intensive, kostot e importit të të cilave janë rritur. Inflacioni është në rekord, një recesion po afrohet dhe euro është në barazi me dollarin – për herë të parë që nga viti 2002. Energjia e lirë ruse dikur ishte burimi kryesor i avantazhit konkurrues global të vendit. Tani Rusia po e detyron Evropën dhe Gjermaninë që ta paguajnë çmimin për luftën e Putinit.
Opsionet e Gjermanisë janë të pakta, të papërsosura dhe të pakëndshme. Habecku po i sjell në internet fabrikat e ndotura të qymyrit dhe u thotë njerëzve të bëjnë dushe më të shkurtra. Ai po e thjeshton furnizimin dhe është i shkujdesur nga kufizimet mjedisore për të ndërtuar terminale fikse të gazit të lëngshëm natyror; ndërkohë që merr me qira terminale lundruese. Dhe, kërkon favore nga liderët autoritarë të Gjirit në kërkim të furnizimeve alternative të gazit të lëngshëm. Këto janë lëshime të dhimbshme për një politikan të Gjelbër. Por, Habecku është duke u ngutur dhe ka karakteristika të forta pragmatike.
Po bëhet më keq. Ligji i Gjermanisë për urgjencën e energjisë i privilegjon pronat private ndaj industrisë – por disa kompani thonë se racionimi ose mbyllja e gazit mund t’i detyrojë t’i mbyllin përgjithmonë operimet e veta. Qeveria sapo e ka miratuar një ligj që lejon t’i shpëtojë firmat e goditura nga shoku energjetik; importuesi i gazit Uniper tashmë është dorëzuar. Çmimet e gazit të konsumit mund të trefishohen.
Kjo perspektivë e tmerrshme po bën që liberalët (të cilët janë në qeveri) dhe konservatorët e opozitës të kritikojnë me zë të lartë vendimin e Berlinit për t’i mbyllur – deri në fund të vitit – tri termocentralet e fundit bërthamore të Gjermanisë.
Për ironi, ishte koalicioni konservatoro-liberal i Angela Merkelit që në vitin 2021 vendosi të heqë dorë nga energjia bërthamore, pas katastrofës së termocentralit Fukushima në Japoni. Që atëherë, Gjermania ka ndaluar investimin në teknologjinë dhe ekspertizën e energjisë civile bërthamore. Të tri centralet janë në fund të jetëgjatësisë së tyre të sigurt. Ato do të mbulonin vetëm gjashtë për qind të nevojave të vendit për energji elektrike; dhe, industria ka nevojë për energji termale, jo energji elektrike. Në përgjithësi: kostoja dhe rreziku i zgjatjes së afatit e tejkalon përfitimin.
Duke pasur parasysh se sa nga kjo dhimbje është shkaktuar nga vetvetja, ishte e parashikueshme kënaqësia nga fatkeqësia e tjetrit në pjesët tjera të Evropës. Kërkesa për solidaritet nga ana e Gjermanisë – pasi u pa se vite me radhë i injoronte kritikat dhe ndiqte me këmbëngulje interesin e vet ekonomik kombëtar – mund të jetë hap i largët për shumë njerëz.
Megjithatë, kriza e gazit në fuqinë ekonomike të BE-së do të shkaktojë ankth në gjithë kontinentin. Uniper-i mund të jetë furnizuesi më i madh i gazit në Gjermani; aksioneri kryesor i saj është kompania shtetërore finlandeze e energjisë, Fortum. Dhe, Rusia e ka ndërprerë plotësisht ose pjesërisht furnizimin me gaz për pothuajse një duzinë vendesh të BE-së. Megjithatë, nuk ka asnjë marrëveshje evropiane për ndarjen e gazit; është veçse një pjesë e vogël e marrëveshjeve dypalëshe të “solidaritetit” të bëra me nxitim. Vendet që marrin sasi të mëdha të gazit jo-rus – Franca, Holanda, Spanja, Belgjika – nuk janë të bashkuara.
Ajo që nevojitet tash është strategjia e sigurisë së energjisë në mbarë BE-në. Putini po e përdor kërcënimin e ndërprerjes së gazit për ta thyer qëndrueshmërinë shoqërore dhe vullnetin politik të Gjermanisë. Por, me këtë e nënkupton gjithë Evropën. /Telegrafi/
