Në rajonin Para të Brazilit, më shumë se 800 familje indigjene mund të detyrohen të zhvendosen ndërsa një kompani kanadeze minerare përgatitet të ndërtojë një minierë masive ari në një gropë të hapur.
Projekti do të mbulojë më shumë se 2,400 hektarë në një nga zonat më të pasura me ar të Amazonës.
Rajoni është shtëpia e popujve Juruna, Arara, Xipaya dhe Xikrin, së bashku me shumë komunitete të tjera lumore që kultivojnë ferma në shkallë të vogël dhe peshkim në brigjet e shtrirjes Volta Grande të lumit Xingu.
“E drejta e garantuar për territorin tonë është në rrezik”, tha Lorena Curuaia, një udhëheqëse e popullit indigjen të Curuaia.
“Ne mund të humbim territore në të cilat kemi jetuar për mijëra vjet”, shprehet më tej Curuaia.
Kompania kanadeze e minierave, Belo Sun, thotë se Projekti i saj Volta Grande Gold do të nxjerrë afërsisht gjashtë tonë ar në vit për 17 vjet.
Ai do të përfshijë dy miniera të hapura, një digë për depozitimin e mbetjeve kimike, një strukturë magazinimi të eksplozivëve, një deponi sanitare, një stacion për menaxhimin e karburantit, banesa dhe rrugë.
Ndërsa projekti ka marrë kritika nga aktivistët dhe banorët, përfaqësues nga Ministria e Minierave dhe Energjetikës e kanë mbështetur atë.
“Belo Sun” mori një licencë ndërtimi në vitin 2017, por ajo u pezullua me shpejtësi nga një gjykatë braziliane me arsyetimin se vlerësimi i ndikimit socio-mjedisor nuk ishte përfunduar.
Megjithëse kompania pretendon se ka kryer konsultimet e duhura me komunitetet e prekura, licenca u refuzua përsëri vitin e kaluar në pritje të një rivlerësimi, duke krijuar pasiguri mbi të ardhmen e projektit.
Lumi Xingu, i cili përshkon gati 2,000 km përmes Brazilit qendror në veri deri në Amazonë, është një pjesë jetike e një ekosistemi kompleks që mban pyllin më të madh të shiut në botë dhe 25,000 popuj indigjenë nga 18 grupe të ndryshme etnike.
Sipas një studimi të fundit akademik, operacionet minerare mund të dëmtojnë biodiversitetin unik të Xingut, duke shkaktuar potencialisht dëme katastrofike në pellgun ujëmbledhës.
Ambientalistët kanë paralajmëruar për rreziqet dhe efektet e mundshme në jetën e egër, siç janë speciet e shumëllojshme të mustakëve brenda pragjeve të Xingu.
Kur u pyet në lidhje me kërcënimet e mundshme të paraqitura në këtë rajon nga projekti Belo Sun, një zëdhënës nga ministria e minierave të Brazilit u shpreh se mandati i tij nuk mbulonte vlerësimin e rreziqeve mjedisore dhe socio-mjedisore.
Kritikët kanë pohuar se operacionet e minierave do të gjeneronin tonelata mbetje toksike që do të depozitoheshin në një digë të mbeturinave, duke e përmbytur potencialisht zonën në rast të çarjes.
Në vitin 2015, një digë e mbeturinave në Mariana shpërtheu, duke derdhur dhjetëra miliona metra kub baltë dhe llum toksik në lumin Doce. Fatkeqësia u përhap mbi 650 km (400 milje) dhe vrau 19 njerëz.
Steven Emerman, një akademik me ekspertizë në hidrologji dhe gjeofizikë, studioi ndikimet mjedisore të digës së propozuar të mbetjeve të Volta Grande në vitin 2020 dhe zbuloi se, pavarësisht pranisë së gabimeve gjeologjike në vend, nuk kishte pasur asnjë vlerësim të përgjigjes së mundshme të digës ndaj tërmetet.
Emerman shtoi se diga e mbeturinave paraqet rrezik të madh sepse në skenarin më të mundshëm të dëmtimit të digës, rrjedhja fillestare e mbetjeve do të mbulonte 41 km përgjatë lumit Xingu, me ndikim të rëndësishëm në Arara da Volt dhe do të rezultonte katastrofike.
