Komisionit Evropian iu deshën më shumë se 140 faqe raport për të treguar se cilat janë prapambetjet apo përparimet e Shqipërisë për 12 muajt e fundit.
Kriza politike brenda opozitës, Reforma në Drejtësi, përparimi i SPAK, korrupsioni gjerësisht i përhapur deri edhe fushën e biznesit, zgjedhjet lokale të Majit, procesi i përgatitjeve për anëtaresim, dobësimi i parlamentit përballë qeverisë, liria e kufizuar e medias deri edhe reforma në administratën publike, janë disa prej shumë kapitujve që kanë marrë notat sipas kontrollorëve të Brukselit.
Raporti i këtij viti tregon se zgjedhjet e rregullta lokale më 14 maj 2023 u zhvilluan në një mënyrë përgjithësisht të qetë, por mbeten shqetësimet për keqpërdorimin e burimeve shtetërore, pretendimet për presion mbi punonjësit e sektorit publik dhe votuesit, dhe pretendimet për blerje votash.
Debatet dhe punimet parlamentare vazhduan të ndikohen negativisht nga retorika e ashpër politike, sulmet personale dhe sjelljet përçarëse në sallën plenare.
Mosmarrëveshjet mes mazhorancës dhe opozitës, veçanërisht për refuzimin e kryeministrit për të marrë pjesë në shumicën e interpelancave të kërkuara nga opozita, shkaktuan një ndërprerje të përkohshme në funksionimin normal të Kuvendit. Në progres raport përmendet edhe vendimi i fundit i Sekretariatit të Etikës që vendosi disa masa disiplinore, duke rezultuar në përjashtimin e paprecedentë të 23 deputetëve të opozitës brenda një muaji. Raporti veren mbikëqyrja parlamentare e ekzekutivit mbetet e kufizuar.
Qeveria gjithashtu duhet të angazhohet në një komunikim më të fortë publik mbi procesin e anëtarësimit në BE.
Ndërsa shoqëria civile është përgjithësisht e lirë, mangësitë e saj ndikojnë negativisht në aftësinë e tyre për të kontribuar në proceset e politikave.
Disa faqe te raportit i janëe kushtuar Reformës në Drejtësi. Mes rrjeshtave përmendet dënimi i ish-kreut te Gjykatës Kushtetuese me 6 muaj burg për deklarim të rremë dhe fshehje gjatë procesit të vetingut. Por BE kerkon që Shqipëria të dënojë gjyqtarët dhe prokurorët, procesi i verifikimit të të cilëve zbuloi elementë kriminalë. Në përgjithësi, thotë raporti korrupsioni është i përhapur në shumë fusha të jetës publike dhe të biznesit dhe masat parandaluese vazhdojnë të kenë një ndikim të kufizuar. Brukseli kërkon që të rritet numri i dënimeve përfundimtare në një nivel të lartë në mënyrë që t’i jepet fund mosndëshkimit.
Në fushën e medias është bërë përparim i kufizuar.
Raporti është përgatitur siç vetë Komisioni Evropian thotë, bazuar në shumë burime informacioni, në mënyrë që të tregojë kënde të ndryshme shikimi për radiografinë e Shqipërisë që ka hapur bisedimet për anëtarësim.
