Një kompani që ofron akomodim për azilkërkuesit ka fituar gati 187 milionë paund që kur iu dhanë kontrata fitimprurëse qeveritare, pavarësisht akuzave për kushte “të tmerrshme” në hotelet që përdor.
Clearsprings Ready Homes është një nga tre kompanitë me kontrata 10-vjeçare me Ministrinë e Brendshme për të ofruar shërbime akomodimi për azilkërkuesit. Kostot e përgjithshme të pritura të këtyre shërbimeve janë rritur më shumë se trefish që kur ato u nënshkruan – nga 4.5 miliardë paund në 15 miliardë paund.
Sipas parashikimeve aktuale, Clearsprings – e cila ofron shërbime akomodimi në të gjithë jugun e Anglisë dhe Uellsit – do të paguhet 7 miliardë paund.
Disa azilkërkues në hotele që kanë parë protesta këtë verë i kanë thënë BBC-së se zhgënjimi duhet të drejtohet ndaj atyre kompanive – si Clearsprings – që përfitojnë nga kontratat e tyre për kujdesin ndaj migrantëve. Këto kontrata hotelesh të Ministrisë së Brendshme janë vënë gjithashtu nën shqyrtim nga deputetët.
Banorët në disa vende në Clearsprings i kanë treguar BBC-së për kushtet e këqija brenda hoteleve të tyre dhe na kanë dërguar foto dhe video ditarë të ushqimit të ofruar, duke e përshkruar një pjesë të tij si “të pangrënshëm”.
Që kur mori kontratën nën qeverinë e mëparshme në vitin 2019, Clearsprings Ready Homes i ka paguar pothuajse të njëjtën shumë që ka fituar në fitime – 183 milionë paund – në dividentë kompanisë së saj mëmë.
BBC i është drejtuar themeluesit të kompanisë, Graham King, për koment, por ai nuk është përgjigjur. Clearsprings Ready Homes gjithashtu ka refuzuar të komentojë.
Që nga viti 2019, Clearsprings dhe dy ofruesit e tjerë që mbulojnë pjesën tjetër të Mbretërisë së Bashkuar kanë realizuar një fitim të kombinuar prej 383 milionë paundësh nga kontratat e azilit, sipas Zyrës Kombëtare të Auditimit.
Clearsprings mbështet rreth 30,000 azilkërkues në të gjithë Anglinë jugore, Londrën dhe Uellsin. Ajo nënkontrakton hotele për të siguruar akomodim për rreth gjysmën e tyre dhe gjithashtu, sipas të dhënave të fundit zyrtare, përdor më shumë hotele sesa kontraktorët e tjerë.
Rritja e ndjeshme e vlerës së pritur të kontratave të saj me Ministrinë e Brendshme është për shkak të një përdorimi më të gjerë të hoteleve dhe më shumë emigrantëve që mbërrijnë me anije të vogla vitet e fundit, tha kompania në një deklaratë me shkrim drejtuar një komisioni parlamentar në fillim të këtij viti.
Clearsprings dhe një ofrues tjetër kanë thënë se do të paguajnë disa fitime , mbi marzhet e përcaktuara në kontratat e Ministrisë së Brendshme, por qeveria nuk ka sqaruar nëse kjo ka ndodhur.
Megjithatë, fitimet e Clearsprings nuk janë të tepërta për madhësinë e kontratës së saj dhe sektorin në të cilin po punon.
Clearsprings po “u paguan sa më pak të jetë e mundur furnizuesve dhe po merr sa më shumë fitime të jetë e mundur”, thotë Maia Kirby nga Good Jobs First – një nga 60 organizatat bamirëse që kanë shkruar një letër të hapur.
Njerëzit që kërkojnë azil janë të strehuar në kushte “të mjerueshme”, ndërsa “miliona para publike… thjesht shfrytëzohen si fitim nga një grusht kompanish private”, thuhet në letër.
Në faqen e saj të internetit, Clearsprings thotë se “krenohet që ofron vlerë për paratë, cilësi dhe transparencë”. Por znj. Kirby tha se nuk është vlerë e mirë “dhe unë definitivisht nuk mendoj se është transparente”.
Organizatat bamirëse na kanë thënë se ka prova të ushqyerjes së dobët, higjienës së dobët dhe racionimit të produkteve të ciklit menstrual dhe letrës higjienike në vendet e Clearsprings.
Azilkërkuesve në hotele u ofrohen tre vakte në ditë, por kemi dëgjuar shqetësime në lidhje me standardin e ushqimit në akomodimet e nënkontraktuara të Clearsprings.
“Është thjesht e tmerrshme”, tha një azilkërkuese nga Amerika e Jugut, të cilën ne po e quajmë Andrea. Ajo tha se jeton në një hotel për dy vjet me vajzën e saj tetëvjeçare.
«Disa njerëz mendojnë se po jetojmë në një parajsë», tha ajo. «Përpiqu të jetosh si azilkërkuese vetëm për një ditë – dyshekët janë të ndyrë, tualetet, gjithçka është e ndyrë, e thyer».
Ajo na tha se ndonjëherë shërbehet ushqim që ka kaluar datën e skadimit, dhe vaktet shpesh nuk kanë fruta dhe perime, dhe përmbajnë kryesisht karbohidrate të rënda si buka, patatet e skuqura dhe orizi.
Andrea tha se zien vezë në kazan në dhomën e saj, sepse është e vetmja mënyrë për të siguruar proteina për vajzën e saj. Ajo tha se përdor edhe një bankë ushqimesh pasi është e vështirë të blejë ushqim shtesë ndërsa jeton me 9.95 paund në javë që merr nga qeveria.
Në bankën e ushqimit Hackney në lindje të Londrës, anëtari i stafit Farhan Jaisin tha se ishte i kujdesshëm në dhënien e donacioneve kur filluan të shfaqeshin azilkërkuesit – sepse supozohej se do t’u ofrohej shërbim. Por kur hyri brenda hoteleve të tyre, thotë ai, gjeti ushqim dhe kushte “shumë të këqija” – me letra higjienike, produkte sanitare dhe disa ushqime që dyshohet se ishin të racionuara.
“Një letër higjienike për katër persona në javë… si është e mundur kjo?” tha ai.
Organizata të tjera bamirëse na kanë thënë gjithashtu se u është dashur të ushqejnë fëmijë të uritur nga hotelet e azilit dhe thonë se kanë parë gra që pretendojnë se u janë dhënë vetëm shtatë peceta sanitare për çdo menstruacion.
Fëmijët në hotelet e azilit po “harrohen”, sipas Prof. Monica Lakhanpaul, pediatre dhe profesoreshë e shëndetit të fëmijëve në University College London.
Gjatë 18 muajve të fundit, ajo është përqendruar te gratë dhe fëmijët që jetojnë në azil në kryeqytet dhe tha: “Nëse një prind do ta ushqente fëmijën e tij në këtë mënyrë, kjo do të quhej neglizhencë – megjithatë kjo po ndodh në institucione.”
Foto të vakteve bazë dhe dyshekëve të ndyrë i janë dërguar BBC-së nga organizatat bamirëse dhe azilkërkuesit në vendet e Clearsprings, me pretendimet se banorëve u është shërbyer pulë e pagatuar dhe ushqim i cili ishte ende i ngrirë.
Hotelet u përdorën për të strehuar azilkërkuesit nën qeverinë e mëparshme konservatore, pasi kishin mbaruar akomodimet e tjera.
Numri i hoteleve që përdoren për këtë qëllim ka rënë në muajt e fundit, në 210, por në kulmin e vitit 2023, 400 ishin në përdorim. Ministria e Brendshme thotë se e ka ulur koston e hoteleve nga 9 milionë paund në ditë në 5.5 milionë paund në ditë.
Një tjetër azilkërkues në akomodimin në Clearsprings, të cilin ne po e quajmë Arturo, thotë se e kupton që britanikët janë të frustruar me paratë që shpenzohen – por se janë pronarët e hoteleve dhe kompanitë private që po përfitojnë.
Ai tha se ka qenë në Mbretërinë e Bashkuar për pesë vjet duke kërkuar azil, pasi iku nga dhuna e bandave në Amerikën e Jugut.
“Nëse më jepni një punë, unë paguaj taksat, largohem nga akomodimi. Nuk kam nevojë për mbështetjen tuaj sepse mund të punoj”, na tha ai.
Azilkërkuesit në përgjithësi nuk mund të punojnë në Mbretërinë e Bashkuar, por mund të aplikojnë për leje nëse një vendim për kërkesën e tyre për azil zgjat më shumë se 12 muaj.
Fitime ‘të pahijshme’
Themeluesi i Clearsprings, Graham King, është tani miliarder dhe ishte personi i 154-t më i pasur në Mbretërinë e Bashkuar, sipas listës më të fundit të të pasurve të Sunday Times.
Ai është personi me kontroll të konsiderueshëm si të Clearsprings Ready Homes ashtu edhe të kompanisë së saj mëmë, Clearsprings Management, nga e cila ai është aksionari i vetëm, të cilës i janë paguar gati 183 milionë paund dividentë që nga viti 2020.
Clearsprings u tha deputetëve se do të investonte një pjesë të këtyre fitimeve përsëri në projekte të tilla si strehimi social.
Duke iu përgjigjur pyetjeve nga Komiteti i Përzgjedhur i Çështjeve të Brendshme në maj, Clearsprings tha se “strehimi i përkohshëm emergjent [shpesh hotele] është më fitimprurës sesa strehimi afatgjatë”.
Ajo pranoi se të jetosh në hotele ishte “shumë e keqe për njerëzit” dhe po bënte presion që njerëzit të gjenin mundësi më afatgjata.
Komiteti ka shqyrtuar ofrimin e akomodimit nga të tre ofruesit, duke përfshirë edhe mënyrën e funksionimit të kontratave.
Fitimet e bëra nga kompania e zotit King janë “të turpshme”, tha për BBC-në deputeti liberal demokrat Paul Kohler, i cili është anëtar i komisionit.
Mënyra se si u shkruan kontratat nënkuptonte se ofruesit e shërbimeve ishin të nxitur t’i vendosnin azilkërkuesit në hotele në vend të dhomave të gjumit, pasi ata mund të fitonin “tetë herë më shumë fitim” për shkak të kostove më të larta, tha Kohler.
Ishte një “dështim në të gjitha nivelet e qeverisjes” që “ndërmarrjet private thjesht janë lejuar të veprojnë në mënyrë të pahijshme” me kontrata që thjesht u sjellin dobi atyre, shtoi ai.
Nuk ka asnjë sugjerim që kushtet e kontratave të Ministrisë së Brendshme janë shkelur në ndonjë mënyrë.
Deputeti i Wimbledonit, Kohler, i cili e krahasoi situatën me skandalin e PPE-ve gjatë pandemisë Covid, tha se nuk ishte kundër kompanive private që operonin në këtë sektor, por se qeveria duhej të hiqte dorë nga kontratat aktuale.
Kur drejtori menaxhues i Clearsprings, Steve Lakey, i tha komitetit në maj se firma e tij kishte 32 milionë paund “gati për t’i kthyer qeverisë”, ai tha se kompania po “priste Ministrinë e Brendshme” përpara se të transferonte paratë.
Ministria e Brendshme nuk na tregoi kufijtë e rënë dakord në të cilët ofruesit duhet të paguajnë fitimet e tepërta, por zoti Lakey u tha deputetëve se Clearsprings fitoi mesatarisht 6.9% në kontratat e saj dhe do të duhej të shlyente çdo gjë “pak mbi 5%.
Kontratat e kompanisë me qeverinë janë të vlefshme deri në vitin 2029, por ka një klauzolë ndërprerjeje vitin tjetër, të cilën Kohler tha se qeveria duhet ta marrë në konsideratë duke qenë se “nuk po merr vlerë për paratë”.
Komiteti i përzgjedhur i bëri gjithashtu presion Clearsprings mbi arsyen pse 17 milionë paund i ishin paguar një kompanie jashtë vendit, Bespoke Strategy Solutions Ltd (BSS) – me seli në Emiratet e Bashkuara Arabe që nga viti 2019.
Z. Lakey, nga Clearsprings, u tha deputetëve se BSS është në pronësi të z. King dhe se faturon Clearsprings Management, kompaninë mëmë dhe jo degën e azilit, për atë që ai e quajti “shërbime zgjidhjesh strategjike”.
BBC identifikoi një kompani të quajtur Bespoke Strategy Solutions me seli në Dubai, por themeluesja e kësaj kompanie na tha se nuk kishte të bënte fare me z. King dhe nuk kishte lidhje me Mbretërinë e Bashkuar. Na tha se nuk është në dijeni të ndonjë kompanie me një emër të ngjashëm.
Clearsprings nuk pranoi të komentonte rreth BSS kur u pyet nga BBC.
Mike Lewis, i organizatës kërkimore investigative TaxWatch, thotë se rregullimi i pagesës së një drejtori ekzekutiv përmes një kompanie shërbimesh në Dubai është “shumë i pazakontë”.
Që nga marrja e detyrës, qeveria ka ulur numrin e kërkesave të prapambetura për azil me 24%, ka kthyer 35,000 njerëz pa të drejtë qëndrimi në Mbretërinë e Bashkuar dhe ka ulur shpenzimet e hoteleve për azil me më shumë se gjysmë miliardi paund, tha një zëdhënës i Ministrisë së Brendshme.
“Ne porositëm një audit për të shqyrtuar performancën e furnizuesve tanë, për të marrë vlerën më të mirë të mundshme për paratë e taksapaguesve. Pesë kontrata tejkaluan pragjet e tyre të dakorduara të ndarjes së fitimit dhe fitimet e tyre të tepërta po i kthehen Ministrisë së Brendshme”, shtuan ata.
BBC kupton se qeveria ka qenë në diskutime rreth opsioneve alternative ndaj ofruesve privatë që përdorin hotele, siç janë këshillat lokale që janë përgjegjëse për strehimin e azilkërkuesve dhe po shqyrtojnë zgjerimin e përdorimit të vendeve ushtarake.
